Ciśnienie w ciąży
Ciśnienie w ciąży to ważny parametr, który powinien być badany podczas każdej wizyty lekarskiej. Ma ono duże znaczenie dla właściwego fukcjonowania zarówno matki jak i dziecka. Jakie ciśnienie uznawane jest w ciąży za prawidłowe? Jakie zagrożenie niesie za sobą zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie u kobiety ciężarnej? Jakie są normy ciśnienia w ciąży?
1. Dlaczego badanie ciśnienia w ciąży jest tak ważne?
Podczas każdej wizyty lekarskiej w czasie ciąży lekarz mierzy pacjentce ciśnienie tętnicze. Wartości prawidłowe i klasyfikacja nadciśnienia u kobiet w ciąży nie różni się w zasadzie od tych sprzed ciąży.
Różnica może polegać na tym, że wysokie stężenia progesteronu prowadzą do spadku oporu obwodowego i w związku z tym do niewielkiego spadku ciśnienia skurczowego i nieco większego spadku ciśnienia rozkurczowego.
Ciśnienie rozkurczowe ulega obniżeniu o około 5-10 mmHg między 12. i 26. tygodniem ciąży, a wraca do wartości sprzed ciąży około 36. tygodnia. Prawidłowe ciśnienie tętnicze ciężarnej powinno być niższe niż 140/90 mmHg. Wszelkie wartości ponad tę normę klasyfikowane są już jako nadciśnienie tętnicze łagodnego, umiarkowanego i ciężkiego stopnia.
U ciężarnych można wyróżnić nadciśnienie tętnicze przewlekłe, nadciśnienie tętnicze ciążowe oraz stan przedrzucawkowy i rzucawkę. Niezależnie od tego każdy rodzaj nadciśnienia powinien być odpowiednio leczony, gdyż w przeciwnym razie może prowadzić do poważnych powikłań zarówno dla matki, jak i dla płodu.
2. Nadciśnienie tętnicze przewlekłe
Nadciśnienie tętnicze przewlekłe jest to nadciśnienie rozpoznane jeszcze przed ciążą lub przed ukończeniem 20. tygodnia ciąży, a ponadto utrzymujące się dłużej niż 6 tygodni po porodzie. Wartości ciśnienia przekraczają 140/90 mmHg.
Przy wartościach niższych niż 160/ 110 mmHg jest to łagodna postać nadciśnienia, natomiast wyższe wartości określane są jako nadciśnienie ciężkie. Ciąża z nadciśnieniem przewlekłym jest ciążą wysokiego ryzyka, gdyż może wiązać się z takimi powikłaniami, jak wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu, obumarcie płodu, nałożenie się stanu przedrzucawkowego, przedwczesne oddzielenie się łożyska i wcześniejsze zakończenie ciąży.
W przypadku nadciśnienia przewlekłego u ciężarnej należy regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze, wykonywać analizę moczu w kierunku białkomoczu, kontrolować funkcję nerek oraz oceniać wzrastanie płodu w badaniu USG. Łagodne nadciśnienie wymaga ograniczenia aktywności fizycznej i stosowania diety ubogosodowej, natomiast w ciężkiej postaci konieczne jest stosowanie leków hipotensyjnych.
3. Stan przedrzucawkowy, rzucawka i nadciśnienie tętnicze ciążowe
Stan przedrzucawkowy to wartości ciśnienia powyżej 140/90 mmHg, które pojawiają się po raz pierwszy powyżej 20. tygodnia ciąży i którym towarzyszy znamienny białkomocz, czyli utrata białka powyżej 300 mg na dobę. Natomiast rzucawka porodowa, która stanowi konsekwencję stanu przedrzucawkowego, to wystąpienie w przebiegu stanu przedrzucawkowego epizodu drgawek toniczno-klonicznych.
Możemy wyróżnić postać ciężką i łagodną stanu przedrzucawkowego, w zależności od wartości ciśnienia tętniczego, wartości białkomoczu oraz występowania lub nieprawidłowości ze strony innych narządów, jak ośrodkowy układ nerwowy, narząd wzroku czy wątroba.
Powikłania stanu przedrzucawkowego są groźne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. U matki może on prowadzić do wystąpienia niewydolności nerek, niewydolności krążenia, rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego, encefalopatii nadciśnieniowej oraz krwawień do ośrodkowego układu nerwowego i siatkówki.
Natomiast konsekwencjami dla płodu mogą być zgon wewnątrzmaciczny, wcześniactwo, ograniczenie wzrastania wewnątrzmacicznego, przedwczesne oddzielanie się łożyska i niedotlenienie wewnątrzmaciczne.
W zasadzie jedyną skuteczną metodą leczenia stanu przedrzucawkowego jest zakończenie ciąży, a stosowanie leków hipotensyjnych pomaga tylko w niewielkim stopniu. W przypadku wczesnej ciąży przyjmuje się postawę wyczekującą, na ile pozwala na to stan pacjentki i płodu.
Po osiągnięciu przez płód dojrzałości lub w przypadku wystąpienia zagrażających życiu powikłań ciążę należy rozwiązać. Jeśli w przebiegu stanu przedrzucawkowego dojdzie do wystąpienia napadu drgawek toniczno-klonicznych, określamy to jako rzucawkę porodową. Taki napad drgawek przerywany jest za pomocą siarczanu magnezu.
Nadciśnienie tętnicze ciążowe to występowanie podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego (powyżej 140/90 mmHg) po 20. tygodniu ciąży, ale bez towarzyszącego białkomoczu. Może mieć ono postać przemijającą, jeśli w trakcie porodu nie wystąpił stan przedrzucawkowy i ciśnienie tętnicze znormalizowało się w ciągu 12 tygodni po porodzie oraz postać przewlekłą, jeśli ciśnienie jest podwyższone powyżej 12. tygodni po porodzie.
