Jakie badania przy bezsenności?
Skuteczne leczenie bezsenności jest możliwe jedynie wtedy, gdy pozna się jej przyczyny. Jednak postawienie odpowiedniej diagnozy wymaga wykonania wielu specjalistycznych badań.
1. Wywiad lekarski
Podstawową formą badania jest wywiad przeprowadzany przez lekarza, podczas którego specjalista zadaje pacjentowi serię pytań dotyczących obecnego stanu zdrowia, przebytych chorób i przyjmowanych leków. Pytania mogą również dotyczyć sytuacji rodzinnej oraz pracy. Przede wszystkim będzie jednak pytał o problemy ze snem i starał się ustalić, czy występują one często i jaki mają charakter. Na zadawane przez lekarza pytania należy odpowiadać szczerze, w przeciwnym wypadku nie będzie on w stanie zlecić odpowiednich badań i rozpocząć właściwego leczenia.
2. Badanie przedmiotowe
Kolejne jest badanie przedmiotowe. Polega ono na osłuchiwaniu, oglądaniu, opukiwaniu oraz dotykaniu pacjenta przez lekarza. W trakcie tych czynności specjalista bardzo często korzysta z dodatkowych przyrządów takich jak na przykład: oftalmoskop, stetoskop czy ciśnieniomierz. Mogłoby się wydawać, że w przypadku problemów ze snem ten rodzaj badania nie jest zbyt przydatny, jednak jest wprost przeciwnie. Wiele przyczyn bezsenności może być wykrytych właśnie w trakcie badania przedmiotowego. Jedną z takich przyczyn jest między innymi bezdech.
3. Badania laboratoryjne
W następnej kolejności lekarze zazwyczaj zlecają wykonanie badań laboratoryjnych. W większości przypadków ich rola jest niewielka. Jednak w niektórych sytuacjach są to badania, które należy wykonać w pierwszej kolejności. Z taką sytuacja mamy do czynienia, gdy lekarz podejrzewa, że przyczyną bezsenności jest nadczynność tarczycy. Wykonanie badania na poziom hormonu TSH oraz fT4 i fT3 w szybki sposób pozwala na szybkie i jednoznaczne potwierdzenie diagnozy oraz rozpoczęcie skutecznego leczenie.
Innym schorzeniem wynikającym z zaburzeń hormonalnych, które może być odpowiedzialne za zaburzenia snu, jest akromegalia. W przypadku tej choroby również wykonanie badań laboratoryjnych daje możliwość jednoznacznego potwierdzenia diagnozy. Standardowy panel badań zlecanych przez lekarza w przypadku zaburzeń snu obejmuje: badanie ogólne moczu, morfologię krwi, enzymy wątrobowe, poziom glukozy, kreatyninę, mocznik, potas, sód.
4. Badania pracowniane
W uzasadnionych przypadkach lekarz może również zlecić wykonanie odpowiednich badań pracownianych, które zazwyczaj mają na celu wykrycie schorzeń będących przyczyną bezsenności. Mogą to być również specjalnie badania opracowane do diagnostyki zaburzeń snu, na przykład aktygrafia lub polisomnografia. Jednak wymagają one specjalnej aparatury, którą dysponują tylko nieliczne pracownie. Koszt wykonania tych badań również jest bardzo wysoki.
5. Polisomnografia
Jest badaniem specjalistycznym polegającym na rejestrowaniu w czasie snu parametrów fizjologicznych, takich jak aktywność mózgu, mięśni, gałek ocznych. Dzięki temu badaniu lekarz jest w stanie określić fazy snu, a także jego jakość. W celu uzyskania bardziej dokładnych wyników można również w czasie polisomnografii wykonać i rejestrować więcej parametrów, takich jak EKG czy ruchy klatki piersiowej.
Rodzaj rejestrowanych parametrów jest każdorazowo określany przed badaniem przez lekarza zlecającego. W uzasadnionych przypadkach badanie może być również poszerzone o dodatkowe parametry. Polisomnografia jest badaniem wysoko specjalistycznymi i drogim. Zazwyczaj jest wykonywana w nocy.
Musisz to wiedzieć
6. Aktygrafia
Kolejnym badaniem specjalistycznym wykonywanym w przypadku zaburzeń snu jest aktygrafia. Jest ono bardziej dostępne niż polisomnografia, jednak o mniejszej wartości diagnostycznej. Osoba zgłaszająca się na tego rodzaju badanie otrzymuje niewielkie urządzenie mające przez całą dobę rejestrować aktywność mięśni. Na podstawie zebranych danych można określić między innymi średni poziom aktywności w trakcie doby, przybliżony czas snu, ciągłość snu, liczbę przebudzeń oraz drzemek podczas dnia. Na podstawie tego badania lekarz może sprawdzić, w jakim stopniu pacjent przestrzega zasad higieny snu.
7. Inne badania
W uzasadnionych przypadkach lekarz prowadzący może zlecić wykonanie innych badań lub przeprowadzenie konsultacji specjalistycznych. Na przykład, podejrzewając niewydolność serca, może zlecić wykonanie UKG (echokardiografii). Na podstawie wyników lekarz pierwszego kontaktu może również skierować pacjenta na konsultacje specjalistyczne. Najczęściej zlecanymi w przypadku zaburzeń snu są konsultacje psychiatryczne, kardiologiczne, pulmonologiczne, neurologiczne, endokrynologiczne. Należy się wtedy udać do odpowiedniej poradni.