OB w ciąży
Skrót OB oznacza „Odczyn Biernackiego”. Jest to wskaźnik sedymentacji erytrocytów – pomiar tempa opadania czerwonych krwinek w próbce krwi przez godzinę. OB jest wskaźnikiem stanu zapalnego, jego wartość rośnie w związku z wieloma chorobami. Niedawne badania wykazały, że OB wzrasta również w ciąży. Na wskaźnik sedymentacji erytrocytów wyraźnie wpływa także wiek ciąży oraz koncentracja hemoglobiny.
1. Badania nad OB w ciąży
Przeprowadzone badanie miało na celu określenie zakresu wartości OB u zdrowych ciężarnych kobiet oraz zbadanie wpływu wieku ciąży i koncentracji hemoglobiny na OB. W badaniu uczestniczyło tysiąc zdrowych kobiet spodziewających się dziecka. Okazało się, że zarówno wiek ciąży, jak i koncentracja hemoglobiny ma znaczący wpływ na wskaźnik sedymentacji erytrocytów. U kobiet niezmagających się z anemią zakres referencyjny OB wzrósł od 18-48 mm/h w pierwszej połowie ciąży do 30-70 mm/h w drugiej połowie ciąży. W przypadku ciężarnych chorych na anemię zmiana wartości OB nastąpiła z 21-62 mm/h do 40-95 mm/h. Autorzy badania podkreślają, że właściwa interpretacja wskaźnika sedymentacji erytrocytów może nastąpić tylko wtedy, gdy weźmie się pod uwagę wiek ciąży oraz koncentrację hemoglobiny.
Opublikowane niedawno badanie stanowi dowód na popularne stwierdzenie, że w ciąży wartość OB u zdrowej kobiety ma tendencję wzrostową. Autorzy badania sugerują, że wartości te będą pomocne w zdefiniowaniu granic zakresu wskaźnika sedymentacji erytrocytów u zdrowych ciężarnych kobiet.
2. Wyniki badania OB
Odczyn Biernackiego jest niespecyficznym markerem stanu zapalnego. Na OB wpływają również inne czynniki, dlatego w razie podejrzenia choroby konieczne jest pozyskanie informacji na temat historii chorób pacjentki oraz wyników innych badań. Dzięki uzyskanej wartości OB i obecnym u niej objawom można potwierdzić lub wykluczyć diagnozę danej choroby. Warto pamiętać, że podwyższone OB bez żadnych dodatkowych symptomów nie wystarczy zwykle do postawienia diagnozy. Podobnie jest z prawidłowym wynikiem OB – nie musi wcale oznaczać braku choroby lub infekcji.
Umiarkowanie podwyższony wskaźnik sedymentacji erytrocytów może być oznaką stanu zapalnego, anemii, infekcji, ciąży oraz starszego wieku. Z kolei bardzo wysokie OB ma zazwyczaj oczywistą przyczynę, na przykład ciężką infekcję. W takiej sytuacji lekarz może zlecić przeprowadzenie kolejnych badań – ich dobór jest uwarunkowany symptomami u pacjenta. Bardzo wysokie OB pojawia się zwykle u chorych na szpiczaka mnogiego lub makroglobulinemię Waldenstroma, nawet jeśli u pacjenta nie występuje stan zapalny. Rosnące OB może oznaczać zwiększenie stanu zapalnego lub słabą reakcję organizmu na prowadzone leczenie. Natomiast obniżające się OB jest wyznacznikiem skuteczności terapii.
Mimo iż niski wskaźnik sedymentacji erytrocytów nie stanowi zwykle powodu do zmartwień, może pojawić się u osób z policytemią, ekstremalną leukocytozą lub niektórymi nieprawidłowościami w obrębie białka. Również niektóre zmiany w kształcie czerwonych krwinek (np. w anemii sierpowatej) mogą obniżać OB.