Hemoglobina w ciąży
Badanie krwi w ciąży jest bardzo ważne, ze względu na kontrolowanie stanu zdrowia przyszłej mamy oraz prawidłowy rozwój płodu. Morfologię krwi należy zrobić przy pierwszej wizycie u ginekologa, a potem powtarzać co miesiąc lub dwa miesiące. Badanie zawartości hemoglobiny we krwi obrazuje stan odżywienia organizmu matki. Pozwala wykryć początki anemii i jej prawdopodobne przyczyny, do których należy miedzy innymi niedobór żelaza, a także witamin z grupy B (B6, B12), czy niedobór kwasu foliowego. Analizując wyniki krwi, lekarz zwraca uwagę m.in. na poziom hemoglobiny, który nie powinien być niższy niż 11,0 g/dl.
1. Normy hemoglobiny
Hemoglobina to czerwony barwnik erytrocytów, zdolny do przenoszenia i wiązania tlenu oraz dwutlenku węgla. Jej skróty w badaniach diagnostycznych to HGB albo Hb. Hemoglobina wiąże tlen w płucach, a potem transportuje go do wszystkich komórek organizmu. Norma hemoglobiny dla kobiet to 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l), a dla mężczyzn – 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l). Niski poziom hemoglobiny i erytrocytów może świadczyć o niedokrwistości, zwanej również anemią. W ciąży hemoglobina często spada o 1,5-2,0 g/dl i osiąga wartość poniżej 11,0 g/dl. Minimum osiąga najczęściej w 30.-34. tygodniu ciąży.
W przypadku niedoboru hemoglobiny we krwi, do komórek ciała płodu dociera mniej tlenu, co jest bardzo niebezpieczne dla układu nerwowego. Niedotlenione komórki nerwowe obumierają, prowadząc do niedorozwoju umysłowego oraz zaburzeń rozwoju dziecka. Ponadto u kobiet w ciąży występują zaburzenia układu krążenia, trudności z oddychaniem, brak apetytu, uczucie ciągłego zmęczenia i większa podatność na infekcje.
Spadek hemoglobiny poniżej normy w ciąży wiąże się najczęściej z niedoborem żelaza w diecie. Jednakże czasami jest również przyczyną niedoboru witaminy B6, B12 lub kwasu foliowego. Niski poziom hemoglobiny w ciąży oznacza zazwyczaj anemię.
2. Anemia w ciąży
Niedokrwistość u kobiet ciężarnych występuje bardzo często. Już w pierwszej połowie ciąży zwiększa się całkowita objętość krwi, jednak ilość osocza wzrasta zdecydowanie szybciej niż liczba erytrocytów. Dlatego też rozpoznanie anemii w początkowym stadium ciąży opiera się przede wszystkim nie na liczbie czerwonych krwinek, lecz na stężeniu hemoglobiny. Leczenie anemii w ciąży polega m.in. na doustnym przyjmowaniu tabletek żelaza, które nie zawsze są jednak dobrze tolerowane (mogą wywoływać biegunki, bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia itp.). Aby poprawić wyniki hemoglobiny w ciąży, warto postawić na odpowiednio zbilansowaną dietę.
Aby poprawić poziom hemoglobiny należy spożywać produkty bogate w żelazo hemowe, do których należą mięso (wołowina, cielęcina, indyk). Jednakże mimo dużej zawartości żelaza z diety należy wyeliminować podroby (wątroba, serca, nerki, płuca), bowiem gromadzą one wiele zanieczyszczeń (zwłaszcza wątróbka). Co więcej, w wątrobie znajdują się zbyt duże ilości witaminy A i częste jej spożywanie może doprowadzić do przedawkowania witaminy A. Nadmiar witaminy A w ciąży jest teratogenny dla płodu, bowiem powoduje wady rozwojowe. Dobrym źródłem żelaza są ryby (morskie) jak łosoś norweski, morszczuk, dorsz, a także żółtko jaj. Poziom żelaza we krwi wzrasta także po regularnym piciu soku lub jedzenia surówki z buraków, jabłka i marchewki. Dobrym źródłem żelaza sa także ciemnozielone warzywa liściaste – sałata, szpinak, natka pietruszki, brokuły, koperek.
Spore ilości żelaza znajdują się w kakao, a tym samym czekoladzie gorzkiej (>60%). Aby poprawić wchłanianie żelaza należy dania mięsne i wędliny spożywać w obecności produktów bogatych w witaminę C - czerwona papryka, chrzan, natka pietruszki, czarna porzeczka, owoce cytrusowe. Przyjmując suplementy żelaza pamiętaj, aby nie popijać ich herbatą, a sokiem z witaminą C. Tanina z herbaty utrudnia włachanie żelaza.