Anemia w ciąży. Przyczyny i leczenie
Anemia w ciąży jest dość powszechnym zjawiskiem. Dotyczy około 40% przyszłych matek. Anemia ciążowa jest zjawiskiem fizjologicznie normalnym i wynika ze zmian, jakie zachodzą w organizmie kobiety ciężarnej. W czasie ciąży zwiększa się objętość krwi i stopień jej rozcieńczenia w organizmie matki. Liczba czerwonych krwinek, zawartość hemoglobiny oraz hematokryt – stosunek procentowy zawartości erytrocytów we krwi do surowicy – są dlatego obniżone. Prawdziwa anemia w ciąży rozwija się w sytuacji niedoboru pierwiastków i witamin niezbędnych w procesach krwiotwórczych.
1. Niedokrwistość w ciąży
O anemii w ciąży można mówić, gdy dochodzi do spadku poziomu hemoglobiny poniżej 11 g/dl lub hematokrytu poniżej 33%. Hemoglobina jest nośnikiem tlenu w czerwonych ciałkach krwi. Jej niedobory grożą zaburzeniami rozwoju płodu i niedotlenieniem.
Ciężka anemia w pierwszym trymestrze ciąży grozi zaburzeniami implantacji zarodka, a nawet poronieniem. Anemia w drugim trymestrze może powodować zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu lub powstanie wad wrodzonych. Anemia w trzecim trymestrze grozi porodem przedwczesnym.
Najczęstszą przyczyną anemii w ciąży jest niedobór żelaza spowodowany zbyt małą podażą tego pierwiastka w diecie w stosunku do zwiększonego zapotrzebowania.
Żelazo powinno bowiem zaspokajać potrzeby zarówno matki, jak i rozwijającego się w łonie płodu. Czasami za anemię w czasie ciąży odpowiadają zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego i zmniejszone wchłanianie żelaza z jelit.
Anemia ciążowa może być też wynikiem niedoboru kwasu foliowego lub witaminy B12. Niekiedy, zwłaszcza w końcowych miesiącach ciąży, anemia spowodowana jest krwawieniami z odbytu.
Kobiety ciężarne często cierpią na hemoroidy, czyli żylaki odbytu. Ich pękanie skutkuje krwawieniem, które wtórnie może przyczyniać się do utraty żelaza z organizmu.
2. Objawy anemii w ciąży
Wczesne objawy anemii | Objawy anemii zaawansowanej |
---|---|
permanentne uczucie zmęczenia | napady duszności |
osłabienie organizmu | bladość skóry i błon śluzowych |
bóle i zawroty głowy | przyspieszone bicie serca |
szybka męczliwość | szybka męczliwość |
problemy z pamięcią i koncentracją | zaburzenia widzenia i czucia |
łamliwość paznokci i wypadanie włosów | drętwienie kończyn |
pieczenie i wygładzenie języka | niedociśnienie tętnicze |
problemy z połykaniem | bóle brzucha i żółtaczka |
3. Czynniki ryzyka anemii w ciąży
Do czynników zwiększających ryzyko anemii w ciąży należą:
- ciąża mnoga,
- niedobór witamin i składników mineralnych w diecie,
- palenie tytoniu,
- picie alkoholu,
- przewlekłe choroby przewodu pokarmowego,
- zażywanie leków stosowanych przy padaczce,
- wrodzone choroby krwi matki,
- silne wymioty w ciąży.
4. Diagnostyka i leczenie anemii w ciąży
Anemię diagnozuje się na podstawie wyników morfologii krwi. Badanie krwi jest łatwo dostępne, a u kobiet w ciąży powinno być wykonywane co 4-6 tygodni.
Przy niskich wartościach hemoglobiny i hematokrytu należy też wziąć pod uwagę inne parametry morfologii krwi, np. MCV – objętość krwinek czerwonych. Jeśli erytrocyty mają małą objętość (anemia mikrocytarna), zaleca się badanie w kierunku niedoboru żelaza we krwi.
Jeśli erytrocyty mają dużą objętość (anemia makrocytarna), można podejrzewać niedobory kwasu foliowego lub witaminy B12.
Leczenie anemii zależy od stopnia jej zaawansowania i przyczyny. W przypadku anemii z niedoboru żelaza o łagodnym przebiegu stosuje się doustną suplementację preparatami żelaza – najczęściej w dawce 120 mg na dobę.
Preparaty żelaza dobrze jest przyjmować na godzinę lub na pół godziny przed jedzeniem, gdyż pokarm zmniejsza absorpcję żelaza z jelit. Niedokrwistość umiarkowana wymaga podawania żelaza drogą doustną lub dożylną.
Dożylne uzupełnianie niedoborów żelaza jest szybsze i bardziej skuteczne niż suplementacja doustna. Rzadko kiedy konieczna jest transfuzja krwi. Zdarzać się to może w sytuacji obfitego krwawienia, np. z powodu odklejenia się łożyska.
Anemia z niedoboru kwasu foliowego wymaga doustnego uzupełniania niedoborów tej witaminy w zwiększonych dawkach. Anemia z niedoboru witaminy B12 zdarza się rzadko – wymaga suplementacji doustnej lub stosowania zastrzyków domięśniowych.
Niedokrwistość ciężarnych wymaga również stosowania odpowiedniej diety, bogatej w żelazo. Źródłem przyswajalnego żelaza są: wołowina, cielęcina, tuńczyk, jaja, mleko, sery.
5. Anemia w ciąży - kiedy do szpitala?
Anemia w ciąży może być groźna, choć nie powinniśmy też wpadać w panikę. Jeśli jesteśmy pod kontrolą lekarzą, nie powinniśmy się martwić. Do szpitala powinniśmy udać się, gdy nagle dojdzie do zaostrzenia objawów, gdy ciśnienie gwałtownie zacznie spadać oraz gdy dochodzi do omdleń.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.