Objawy i leczenie ospy u dzieci
Ospa wietrzna jest zakaźną chorobą, przenoszoną przez wirus VZV (Varicella Zoster Virus). Źródłem zakażenia jest chory człowiek, od którego można się zarazić drogą kropelkową. Wirus ten unosi się też za chorym w powietrzu, na odległość kilkudziesięciu metrów. Zakażony zaraża aż do wygojenia się wszystkich charakterystycznych dla tej choroby pęcherzyków. Kto najczęściej choruje na ospę, jakie daje objawy i jakie są sposoby jej leczenia, w artykule poniżej.
1. Kto może zachorować na ospę wietrzną?
Jedna z najbardziej dokuczliwych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Ospa wietrzna u dzieci jest bardzo zaraźliwa. Wystarczy, że starsze dziecko przyniesie zarazki z przedszkola, a choroba gotowa.
Można zarazić się ospą nawet gdy objawy choroby nie są jeszcze u niej widoczne.
Ospa u dziecka karmionego piersią zdarza się rzadko, ponieważ chronione jest ono przez przeciwciała dostarczane wraz z mlekiem matki.
Ryzyko zakażenia wzrasta, gdy matka nie chorowała nigdy na ospę i nie ma przeciwciał przeciwko tej chorobie. Zakażenie następuje drogą kropelkową, przez bezpośredni kontakt z chorym.
Nie można zachorować na nią drugi raz, ale wirus pozostaje już do końca życia w organizmie i w czasie spadku odporności organizmu może przypomnieć o sobie, wywołując półpasiec.
Dobrym i jedynym sposobem na uniknięcie tej przykrej, dziecięcej choroby jest szczepienie na ospę, które nie jest obowiązkowe, ale zalecane od 13 m.ż.
Musisz to wiedzieć
Szczepionkę przeciwko ospie można podać razem ze szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce.
Warto zaszczepić dziecko szczególnie, gdy niemowlę ma starsze rodzeństwo, obniżoną odporność, przewlekle choruje albo jest leczone lekami sterydowymi. Nawet jeśli szczepienie nie uchroni przed chorobą, to sprawi, że jej przebieg będzie znacznie łagodniejszy.
2. Objawy ospy u dzieci
Pierwsze objawy ospy u dzieci nie zawsze są łatwe do rozpoznania. Można je pomylić z przeziębieniem.
Pociecha źle się czuje, jest apatyczne. Czasem zaczyna gorączkować, pojawiają się bóle brzucha. Wkrótce na całym ciele dziecka uwidaczniają się charakterystyczne krostki, które bardzo swędzą.
Ospa u niemowlaka występuje rzadko, a jeśli się już zdarza, zazwyczaj ma łagodny przebieg. Chorobę tę gorzej zdecydowanie gorzej znoszą dorośli niż dzieci.
Przed wystąpieniem charakterystycznych zmian skórnych dziecko zwykle czuje się źle przez kilka dni. Ma gorączkę (37ºC-40ºC), jest osłabiony, boli go głowa, może mieć katar.
W ciągu następnych dni na skórze pojawiają się charakterystyczne plamki, które szybko zmieniają się w wypukłe grudki. W ich miejscu z czasem tworzą się pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, które stopniowo zasychają w małe strupki.
Po zauważeniu pierwszych plamek na skórze dziecka powinniśmy zgłosić się z maluszkiem do lekarza. U niemowląt krostki przy ospie pojawiają się bardzo szybko na całym ciele.
Wysypka skórna jest zwykle najgęściej rozsiana na tułowiu, a rzadziej na twarzy, rączkach i nóżkach. Na ciele dziecka mogą występować jednocześnie plamki, grudki, pęcherzyki i strupki, ponieważ ospa daje wielokrotny wysyp skórny.
Pęcherzyki często występują na owłosionej skórze głowy i w okolicy pieluszkowej, gdzie dość łatwo dochodzi do nadkażeń. Najbardziej bolesne są jednak pęcherzyki na śluzówce jamy ustnej, gardła i narządów moczowo-płciowych. Strupki odpadają mniej więcej po ośmiu dniach, nie pozostawiając śladu.
3. Jak leczyć ospę u dzieci?
Leczenie ospy u dzieci polega na podawaniu środków przeciwgorączkowych i zmniejszających swędzenie. Powinny to być preparaty z paracetamolem. Nie stosuje się salicylanów, np. aspiryny, ze względu na możliwość wystąpienia zespołu Reye’a, ani także leków z ibuprofenem.
Nie można dopuszczać do rozdrapywania pęcherzyków przez dziecko, gdyż może dojść do zakażenia bakteryjnego i powstania blizn. Warto zatem obcinać maluszkowi paznokcie na krótko, a na noc zakładać mu rękawiczki.
W leczeniu ospy u dzieci stosuje się również leki przeciwwirusowe, np. acyklowir, które łagodzą objawy choroby i skracają czas jej trwania. Należy je jednak podać w ciągu doby od wystąpienia pierwszych objawów, w przeciwnym razie nie zadziałają.
Ważne jest odkażanie i osuszanie wykwitów skórnych. Krostki smarujemy gencjaną, ale roztworem wodnym, a nie spirytusowym. Chore dziecko powinniśmy każdego dnia wykąpać. Róbmy to jednak możliwie szybko, by pęcherzyki nie namakały i nie pękały. Na koniec delikatnie osuszamy skórę dziecka ręcznikiem, bez pocierania, aby nie podrażniać zmian skórnych.
W czasie ospy u dzieci na wykwity skórne pomagają kąpiele w nadmanganianie potasu. Warto też smarować krostki maściami przeciwświądowymi, np. maściami przeciwhistaminowymi. Nie należy używać pudru ani papek.
Jeśli zauważysz krostki w buzi maluszka, dawaj mu do picia chłodne napoje, a do jedzenia posiłki półpłynne, których nie trzeba gryźć. Przemywaj dziecku jak najczęściej rączki, bo dotykanie krostek brudnymi rączkami może prowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego, a wtedy konieczne będą antybiotyki.
Po chorobie na spacer można wyjść z dzieckiem po około dziesięciu dniach. Należy unikać ekspozycji na słońce, bo na skórze mogą pojawić się przebarwienia.
4. Powikłania po ospie u dzieci
Powikłania po ospie wietrznej u dzieci zdarzają się rzadko, jednak mogą być bardzo groźne. Jeśli po przebyciu ospy maluszek zaczyna znowu gorączkować, wymiotuje i sztywnieje mu kark, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Może to być zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Po ospie wietrznej dziecko ma tzw. dołek immunologiczny, co oznacza, że przez około trzy miesiące ma obniżoną odporność. W tym czasie powinniśmy szczególnie zatroszczyć się o dziecko, nie narażać na kontakt z osobami chorymi i często karmić piersią.
Jeśli na ciałku malucha dostrzeżemy ślady po wysypce, nie ma powodu do niepokoju – mogą jeszcze utrzymywać się przez kilka tygodni, ale gdy nie były rozdrapywane, na pewno znikną.
Najczęstsze powikłania ospy u dzieci, to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, wtórne zakażenie zmian skórnych.