Poziom glukozy w ciąży
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badanie poziomu glukozy u kobiety ciężarnej już podczas pierwszej wizyty u ginekologa. Jeśli wynik jest prawidłowy następnym krokiem jest wykonanie badania GCT (ang. glucose challenge test - test tolerancji glukozą). Testy przeprowadzane są między 24 a 28 tygodniem ciąży w celu wykluczenia cukrzycy cię żarnych – schorzenia związanego w wysokim poziomem cukru we krwi rozwijającego się w czasie trwania ciąży. Na czym polega badanie GCT i kiedy poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki?
1. Badanie poziomu glukozy w ciąży
Podobnie jak pozostałe badania przesiewowe, ten rodzaj testu medycznego nie dostarczy jednoznacznej diagnozy, a zidentyfikuje kobiety, które mogą mieć problem z poziomem cukru i skieruje je na dodatkowe badania potwierdzające schorzenie. Dlatego pozytywny wynik doustnego testu obciążenia glukozą nie oznacza jeszcze zachorowania na cukrzycę ciężarnych. Okazuje się, że jedynie jedna na trzy kobiety kończące badanie GCT z wynikiem dodatnim cierpi z powodu schorzenia. Dopiero dokładniejszy test doustnego obciążenia glukozy, zwany badaniem OGTT (ang. oral glucose tolerance test) potwierdzi cukrzycę ciężarnych.
Około 2-5% matek oczekujących dziecka doświadcza cukrzycy ciężarnych – jest to jedna z najczęstszych chorób dotykających kobiet w ciąży. Jako że schorzenie rzadko kiedy wywołuje objawy fizyczne, badania GCT i OGTT są jedynym sposobem na wykrycie choroby.
Jeżeli badanie moczu wykonane przed 24 tygodniem ciąży wskaże na wysoki poziom cukru lub jeżeli kobieta kwalifikuje się do grupy wysokiego ryzyka zachorowań na cukrzycę ciężarnych, zostanie skierowana na badania przesiewowe wcześniej niż pozostałe pacjentki. Po otrzymaniu wyników niewskazujących na jakiekolwiek odchylenia od normy, kolejne badania cukru odbędą się planowo między 24 a 28 tygodniem ciąży. Jeżeli jednak kobieta cierpiała na cukrzycę już przed zajściem w ciążę, zamiast badań GCT i GTT kontynuowana zostanie normalna kontrola poziomu cukru w organizmie.
2. Badanie GCT i OGTT w ciąży
Jak wygląda test na obciążenie glukozą? Najpierw kobieta musi w ciągu 5 minut wypić roztwór cukru zawierający 50 gramów glukozy. Godzinę później pobierana jest próbka krwi z ramienia w celu sprawdzenia poziomu cukru we krwi. Wynik badania pokaże wydajność organizmu w przetwarzaniu glukozy. Rezultat pomiarów powinien być dostępny w przeciągu kilku dni. Jeżeli wynik jest zbyt wysoki (co zdarza się w 15-23% wypadków), przeprowadzony zostanie 2-godzinny test na tolerancję glukozy, który wykluczy lub potwierdzi cukrzycę ciężarnych.
Przez trzy dni przed badaniem OGTT kobieta musi zjadać co najmniej 150 gramów węglowodanów dziennie. W okresie 8-14 godzin przed badaniem nie wolno jeść ani pić niczego poza wodą ani palić i ćwiczyć. Z tego powodu warto zapisać się na badanie z samego rana. Najpierw pobrana zostanie próbka krwi, aby określić poziom glukozy we krwi na czczo. Po wypiciu skoncentrowanego roztworu cukru pomiar glukozy odbywa się co 60 minut przez 3 godziny. Jeżeli jeden z pomiarów wskaże na odchylenia od normy, konieczny okaże się ponowny test w późniejszym stadium ciąży. Lekarz może zalecić również zmianę diety lub systemu ćwiczeń fizycznych. Jeżeli dwa lub trzy pomiary wskazują na odchylenie od normy, lekarz zdiagnozuje cukrzycę ciężarnych. Za wynik pozytywny uważa się przekroczenie wartości podanych poniżej:
- pomiar na czczo: 100 mg/dl lub więcej,
- pomiar po 1 godzinie: 180 mg/dl lub więcej,
- pomiar po 2 godzinie: 140 mg/dl lub więcej.
3. Prawidłowy poziom cukru we krwi
Jeżeli poziom glukozy we krwi wyniesie więcej niż 200 mg/Dl, ciężarna nie zostanie skierowana na badanie OGTT, ponieważ jest to wynik jednoznacznie wskazujący na cukrzycę ciężarnych. Z kolei wszystkie wartości wahające się między 140 a 199 oznaczają konieczność przeprowadzenia 2-godzinnego testu na tolerancję glukozy w celu otrzymania wiarygodnej diagnozy.