Wysoki cukier w ciąży
Wysoki poziom glukozy w ciąży może świadczyć o rozwoju cukrzycy ciążowej. Cukrzyca ciążowa zdarza się u około 3% kobiet spodziewających się dziecka. Choroba ujawnia się najczęściej między 24. a 28. tygodniem ciąży. Zazwyczaj ustępuje samoistnie po około sześciu tygodniach od porodu. Podwyższony poziom glukozy w ciąży wynika zazwyczaj ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą w organizmie kobiety. Zmiany hormonalne w ciąży sprawiają, że komórki inaczej reagują na insulinę albo trzustka produkuje niewystarczającą ilość tego hormonu, co skutkuje wzrostem glukozy we krwi.
1. Przyczyny cukrzycy w ciąży
Niektórzy lekarze są zdania, że za podwyższony poziom glukozy we krwi u kobiety ciężarnej odpowiada wytwarzany przez łożysko enzym, który rozkłada insulinę. Insulina staje się nieaktywna i przestaje wpływać na poziom glukozy we krwi. Stąd bardzo łatwo o hiperglikemię. Niekiedy problemy z glikemią pojawiają się jeszcze przed ciążą, jednak pozostają niezdiagnozowane. Testy na poziom cukru we krwi wciąż nie należą do standardowych badań u kobiet planujących dziecko i często nie są wykonywane. Na badanie poziomu glukozy we krwi kierowane są kobiety z grup ryzyka, a więc:
- otyłe lub nadmiernie przybierające na wadze w ciąży,
- mające więcej niż 35 lat,
- wcześniej rodzące dziecko o wadze ponad 4 kg,
- mające w rodzinie osoby chorujące na cukrzycę.
W powyższych przypadkach zaleca się wykonanie pomiaru glukozy we krwi jeszcze przed ciążą.
2. Skutki cukrzycy ciążowej dla płodu
Należy wiedzieć, że wysoka zawartość glukozy u matki to automatycznie wyższe stężenie tego cukru u dziecka. Dorosły organizm toleruje zmiany poziomu cukru, ale dla płodu stanowią one zagrożenie. Nadmiar cukru we krwi kobiety ciężarnej sprawia, że dziecko wytwarza dodatkowe ilości insuliny, która w okresie płodowym działa jak hormon wzrostu. Z tego powodu dzieci kobiet z cukrzycą ciążową rodzą się duże i ciężkie. Aby uniknąć urazów okołoporodowych, konieczne bywa wykonanie cesarskiego cięcia. Nadwyżka insuliny zaburza metabolizm potasu, co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca płodu, a nawet śmierci dziecka. Noworodki z ciąży powikłanej cukrzycą ciążową są bardziej narażone w przyszłości na rozwój cukrzycy niż dzieci zdrowych matek.
U ciężarnych ze zbyt wysokim poziomem cukru we krwi częściej niż u kobiet zdrowych dochodzi do poronienia lub do porodu przedwczesnego. Częściej również notuje się przypadki zgonu wewnątrzmacicznego płodu. Wysokie stężenie glukozy we krwi ciężarnej prowadzi do niedojrzałości wielu narządów płodu, np. wskutek niedojrzałości płuc noworodek przychodzi na świat z zaburzeniami oddychania i często – mimo że rodzi się w terminie – musi być podłączony do respiratora. Cukrzyca w ciąży może też przyczyniać się do ostrego przebiegu żółtaczki noworodkowej.
3. Objawy cukrzycy ciążowej
Pierwsze objawy cukrzycy ciążowej nie są intensywne, a sama ciąża sprawia, że u kobiety pojawiają się różnego rodzaju dolegliwości, więc łatwo przeoczyć pierwsze objawy cukrzycy. Jedynym sposobem na to, by wykryć podwyższony cukier we krwi, jest wykonanie badania poziomu glukozy. Badanie glukozy we krwi jest w ciąży badaniem obowiązkowym i bezpłatnym. Poziom glukozyw czasie ciąży sprawdza się dwukrotnie:
- w dziewiątym lub dziesiątym tygodniu ciąży – badanie poziomu cukru we krwi na czczo,
- między 24. a 28. tygodniem ciąży – test obciążenia wodnym roztworem 50 g glukozy.
Jeśli poziom cukru we krwi jest zbyt wysoki (powyżej 125 mg%), lekarz kieruje kobietę do poradni diabetologicznej. U 30-50% kobiet, które przechodzą cukrzycę ciążową, w ciągu dziesięciu lat od urodzenia dziecka może rozwinąć się cukrzyca typu II. Żeby nie przeoczyć objawów choroby, należy badać poziom cukru we krwi przynajmniej raz na dwa lata.
4. Postępowanie w cukrzycy ciążowej
Jeśli cierpisz na cukrzycę ciążową, powinnaś każdego dnia sprawdzać poziom cukru we krwi przy pomocy glukometru, a wyniki pomiarów zapisywać w dzienniczku. Już po 7 dniach lekarz na podstawie tych badań dobierze odpowiednie leczenie. By unormować stężenie glukozy we krwi, należy przede wszystkim zmienić utrwalone nawyki. Czeka cię zatem zmiana diety, którą ustala się z diabetologiem lub dietetykiem. Ważne, by jeść często, ale małe porcje. Posiłki powinny być urozmaicone, bogate w witaminy i mikroelementy. Podstawę jadłospisu stanowią wyliczone ilości chudego, drobiowego mięsa i wędlin, chudych serów oraz jogurtów. Na czas choroby należy zapomnieć o słodyczach, ponieważ zawierają cukry proste, które szybko się wchłaniają do krwi i podnoszą poziom glukozy. Unikać też trzeba tłuszczów zwierzęcych, które pogarszają pracę trzustki.
Jeśli masz wysoki poziom cukru we krwi, postaw również na umiarkowany ruch. Gimnastyka w ciążyi spacery są wskazane, gdyż pomagają spalić zbędny cukier. U 20% kobiet z cukrzycą ciążową nie wystarcza jednak dieta i umiarkowany wysiłek ruchowy. Aby zapanować nad glukozą, potrzebne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego. Tymczasem w czasie ciąży niewskazane jest przyjmowanie doustne tabletek – w zamian stosuje się zastrzyki z insuliny. Początkowo, w poradni diabetologicznej, pod czujnym okiem personelu medycznego, uczysz się wykonywać zastrzyk, a następnie powtarzasz już czynność samodzielnie w domu. Przeważnie w tym celu stosowane są peny, czyli specjalne strzykawki w formie długopisu, posiadające bardzo cienką igłę. Dawki insuliny należy powoli zmniejszać po porodzie. Należy pamiętać, ze insulina podawana w takiej formie nie jest niebezpieczna dla dziecka, a nawet przeciwnie – zapobiega rozwinięciu powikłań związanych ze zwiększonym poziomem cukru we krwi matki.