Jakie są objawy cukrzycy ciążowej?

Objawy cukrzycy ciążowej są dość charakterystyczne. Obejmują m.in. zwiększone pragnienie i częstsze niż zwykle sięganie po napoje, wielokrotne bieganie do toalety w celu oddania moczu oraz permanentne uczucie zmęczenia pomimo unikania wysiłku.

Sygnałem alarmowym dla kobiety ciężarnej powinna być obecność cukru w moczu w wynikach badań kontrolnych. Cukrzyca ciężarnych (ang. Gestational Diabetes Mellitus – GDM) pojawia się u kobiet w ciąży, które do momentu zapłodnienia nie miały problemów z poziomem cukru we krwi.

1. Cukrzyca ciężarnych

Cukrzyca ciążowa jest przejściowym zaburzeniem endokrynologicznym. Rozpoznaje się ją na podstawie hiperglikemii, czyli podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Czasami obecność cukru wykrywa się również w moczu.

Cukrzyca ciążowa pojawia się u dotąd zdrowych kobiet, które nie chorowały nigdy na cukrzycę. Jeśli problemy z hiperglikemią pojawiają się dopiero w ciąży mówi się o tzw. cukrzycy ciężarnych.

Zobacz film: "Cukrzyca ciążowa"

Choroba zazwyczaj ustępuje całkowicie po urodzeniu dziecka.

Cukrzyca w ciąży stanowi jednak zagrożenie dla matki i dziecka. Ponadto, u 30-50 proc. kobiet z cukrzycą ciążową w ciągu najbliższych 15 lat często rozwija się cukrzyca typu 2.

Za główną przyczynę cukrzycy ciążowej uznaje się zmiany hormonalne związane z ciążą. Hormony wydzielane przez łożysko mogą wywoływać insulinooporność, czyli zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę.

Poza tym w ciąży zwiększona zostaje produkcja glukozy przez wątrobę. U około 8% kobiet ciężarnych trzustka nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Rozwija się wówczas cukrzyca ciążowa, występująca przeważnie w trzecim trymestrze ciąży.

2. Objawy cukrzycy w ciąży

• Wielomocz – glukoza to substancja osmotycznie czynna, zatrzymuje wodę i wiąże ją ze sobą. Cukrzyca w ciąży objawia się częstym oddawaniem moczu, nawet powyżej 3 l na dobę. Często występuje również tzw. cukromocz, czyli wydalanie glukozy z moczem.
• Duże pragnienie – zwiększona utrata wody z moczem skutkuje odczuwaniem dużego pragnienia, szybkim wysychaniem błon śluzowych i skóry i potrzebą ciągłego uzupełniania płynów. Jednym z objawów cukrzycy w ciąży jest więc częste spożywanie napojów, wody.
• Napady głodu – z powodu braku insuliny, glukoza znajdująca się we krwi nie może dostać się do tkanek, w których mogłaby zostać zużyta. Organizm zatem, pomimo normalnej lub nawet zwiększonej podaży jedzenia, odczuwa głód.
• Senność, zmęczenie, spadek wagi ciała – pomimo racjonalnego żywienia i unikania wysiłku.
• Nagły przyrost wagi ciała w ciąży i nieproporcjonalnie duży wzrost płodu w stosunku do stopnia zaawansowania ciąży.

3. Zagrożenia cukrzycy ciążowej dla matki i dziecka

Cukrzyca w ciąży grozi porodem przedwczesnym, rozwojem stanu przedrzucawkowego i zwiększa prawdopodobieństwo cesarskiego cięcia. Cukrzycę ciężarnych określa się jako nietolerancję węglowodanów występującą w ciąży.

Dla płodu cukrzyca może mieć negatywne skutki, np. powoduje zaburzenia rozwojowe (wady wrodzone cewy nerwowej i serca), śmierć wewnątrzmaciczną płodu lub makrosomię, czyli nadmierny rozwój dziecka w łonie matki.

Waga ciała noworodka może sięgać nawet 4 kg, ponieważ insulina działa na płód jak hormon wzrostu.

Z powodu tak dużej masy ciała dziecka poród często musi się odbyć metodą cesarskiego cięcia, by uniknąć ryzyka urazów okołoporodowych u noworodka (porażenia splotu ramiennego, uszkodzenia narządów wewnętrznych) czy dużych uszkodzeń pochwy i krocza rodzącej.

Nadmiar moczu wydalanego przez płód w łonie matki może skutkować wielowodziem i często prowadzi do zbyt wczesnego porodu. Duża hiperglikemia u kobiety ciężarnej często powoduje kwasicę u płodu.

Leczenie cukrzycy w ciąży powinno się wszcząć zaraz po rozpoznaniu choroby. Metodami leczenia są dieta cukrzycowa oraz w razie niepowodzenia – stosowanie insuliny.

4. Badania diagnozujące cukrzycę ciążową

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się na podstawie badań krwi bądź moczu. Każda przyszła mama ma robione testy z krwi pod kątem cukrzycy. Wykonuje się je dwukrotnie w czasie ciąży – na początku i między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Pierwszy test sprawdza stężenie glukozy we krwi na czczo. Prawidłowy wynik to mniej niż 100 mg/dl. Jeśli test wykazuje wyższe stężenie niż ustalona dla kobiet ciężarnych norma, na przełomie drugiego i trzeciego trymestru kobieta wysyłana jest na wykonanie testu obciążenia glukozą.

Zalecany schemat wykrywania GDM może być dwustopniowy – obejmujący test przesiewowy (50 g) i diagnostyczny (75 g). W procesie diagnostycznym można pominąć test przesiewowy.

Nie można rozpoznać GDM jedynie na podstawie nieprawidłowego wyniku testu przesiewowego, chyba że stężenie glukozy będzie wyższe lub równe 200 mg/dl (wtedy nie należy wykonywać testu diagnostycznego).

Diagnostyka ciężarnych w kierunku cukrzycy ciążowej powinna być wykonywana przez wszystkich lekarzy położników w warunkach ambulatoryjnych. Prawidłowy wynik testu obciążenia glukozą powinien być niższy niż 140 mg/dl.

Gdy wynik okazuje się nieprawidłowy, oznacza rozwój u ciężarnej cukrzycy ciążowej.