Progesteron w ciąży
Wiadomość, że za 9 miesięcy pojawi się na świecie mały dzidziuś, najczęściej wywołuje łzy wzruszenia i szczęście rodziców. Kobieta zaczyna dbać o siebie jeszcze bardziej i myśli już nie tylko o sobie, ale też o maleństwie rozwijającym się w jej brzuchu. Warto więc wiedzieć, co w organizmie matki odpowiada za prawidłowy wzrost płodu i na co zwrócić większą uwagę. Najważniejszym hormonem jest progesteron, zwany też hormonem ciążowym. To jego stan należy bacznie obserwować.
1. Czemu służy progesteron?
Progesteron odgrywa niezwykle istotną rolę w organizmie kobiety – do jego głównych zadań należy regulacja cyklu menstruacyjnego. Hormon ten produkowany jest przez ciałko żółte lub łożysko – u kobiet ciężarnych. Wskutek wzrostu poziomu progesteronu po zakończeniu owulacji, zapłodnione jajeczko może się zagnieździć w macicy. W przypadku, gdy zapłodnienie nie nastąpi, poziom hormonu z powrotem spada i pojawia się miesiączka. Poziom progesteronu ma kluczowe znaczenie dla kobiet starających się o dziecko, a jego niewystarczające wydzielanie może być przyczyną niepłodności, plamienia międzymiesiączkowego lub zaburzeń cyklu menstruacyjnego. Poza tym, wahania poziomu tego hormonu mogą mieć wpływ na samopoczucie kobiety, stąd po spadku produkcji progesteronu u młodych mam występować może depresja poporodowa.
Cykl menstruacyjny podzielić można na dwa etapy – do owulacji i po owulacji. W pierwszym z tych etapów poziom progesteronu jest niski i zaczyna lekko wzrastać ok. 36 godzin przed rozpoczęciem jajeczkowania. W drugiej części cyklu hormon ten produkowany jest w coraz większej ilości w wyniku pojawienia się ciałka żółtego. Największy poziom progesteronu odnotowuje się ok. 7-8 dnia po owulacji. W przypadku, gdy nastąpiło zapłodnienie wytwarzanie hormonu jest kontynuowane. Natomiast jeżeli zapłodnienie nie miało miejsca, jego podwyższony poziom wraca do normy, po czym następuje miesiączka.
2. Stan progesteronu w organizmie kobiety
Pomiaru progesteronu najlepiej dokonać między 7, a 8 dniem po uwolnieniu komórki jajowej. Panie, które są świadome swojego ciała z powodzeniem rozpoznają dzień owulacji poprzez pomiar temperatury. Dla pozostałych kobiet idealny okaże się monitoring cyklu miesiączkowego przy użyciu aparatu USG. W ten sposób możliwe jest dokładne określenie momentu jajeczkowania. Należy jednak pamiętać, że progesteron wydzielany jest do krwioobiegu pulsacyjnie, dlatego jego stężenie we krwi zmienia się co kilka godzin. Na podstawie jednego badania nie należy wyciągać ostatecznych wniosków. Najlepiej jest powtórzyć badanie w ciągu doby przynajmniej dwa razy. Następnie skontrolować stężenie progesteronu w kolejnym cyklu. Chodzi o zbadanie obydwu jajników. Norma stężenia progesteronu w 7-8 dniu po owulacji to od 10 ng/ml do ok. 50 ng/ml. W ciąży stężenie dochodzi do 250 ng/ml. Stan poniżej 3 ng/ml oznacza, że owulacja się w ogóle nie odbyła. Wyniki mogą nieznacznie różnić się w zależności od metody oznaczenia przyjętej przez konkretne laboratorium.
Wykonanie badania oceniającego stężenie progesteronu we krwi pozwala stwierdzić ewentualny niedobór progesteronu, a co za tym idzie, niewydolność ciałka żółtego. Ta nieprawidłowość może prowadzić do niepłodności bądź poronień przyszłej ciąży. Leczenie niewydolności ciałka żółtego polega przede wszystkim na podawaniu zastępczym progesteronu w fazie lutealnej cyklu, czyli w fazie poowulacyjnej.