Rak szyjki macicy
Rak szyjki macicy (ang. cervical cancer) to nowotwór złośliwy szyjki macicy, wywoływany głównie przez wirus brodawczaka ludzkiego (wirus HPV – Human Papilloma Virus). Rozwój choroby zaczyna się zazwyczaj od wewnątrznabłonkowej neoplazji szyjki macicy, którą do niedawna określano mianem dysplazji szyjki macicy lub raka przedinwazyjnego. Rak szyjki macicy znajduje się na drugim miejscu po raku piersi wśród chorób nowotworowych, których kobiety obawiają się najbardziej. Dzięki wczesnemu wykryciu choroby, w stanie przedinwazyjnym, kobiety mają 100% szans na wyleczenie raka. Szybkie rozpoznanie wymaga jednak właściwej profilaktyki, w tym regularnego wykonywania cytologii.
1. Przyczyny nowotworu złośliwego szyjki macicy
Rak szyjki macicy to jeden z najgroźniejszych nowotworów układu rozrodczego diagnozowanych u kobiet. Choroba może rozwinąć się u pań w każdym wieku, a główną jej przyczyną jest wirus HPV. Ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy jest większe u kobiet, które:
- wcześnie zaczęły współżycie seksualne,
- mają kontakty seksualne z mężczyznami, którzy mieli wcześniej wiele partnerek,
- często zmieniają partnerów seksualnych,
- są bardzo aktywne seksualnie, uprawiają np. seks grupowy,
- utrzymują się z prostytucji,
- palą papierosy,
- zaniedbują higienę intymną,
- mają za sobą liczne ciąże oraz porody,
- były zarażone chlamydiami,
- mają zaburzenia układu odpornościowego,
- doświadczają niedoboru witamin A oraz C,
- stosują tabletki antykoncepcyjne,
- przechodzą przewlekłe zakażenia pochwy,
- chorowały na opryszczkę narządów płciowych (typ wirusa – HSV2),
- mają niski poziom wykształcenia,
- cechuje niski status społeczno-ekonomiczny.
Istnieją podejrzenia, że łój napletkowy, czyli tłuszczowa wydzielina wytwarzana przez gruczoły napletka, może mieć działanie rakotwórcze na okolice szyjki macicy. W kulturach, w których zabieg obrzezania jest powszechnie wykonywany, wskaźniki zachorowania na raka szyjki macicy są bowiem niższe.
2. Jak objawia się rak szyjki macicy?
Na początku choroba przebiega bezobjawowo, dlatego kobiety, które rzadko wykonują badanie cytologiczne mają mniejsze szanse na wczesne wykrycie raka. Niestety, w zaawansowanym stadium rozwoju nowotwór trudniej jest wyleczyć, a szanse pacjentki na przeżycie maleją, zwłaszcza przy przerzutach do innych narządów. Objawy nowotworowe nie są specyficzne i nierzadko występują w związku z innymi dolegliwościami okolic intymnych. Kobieta chora na raka szyjki macicy może doświadczać: upławów o nieprzyjemnym zapachu, zaburzeń miesiączkowania (krwawienia międzymiesiączkowe, nieregularne miesiączki), krwawienia podczas i po stosunku seksualnym, bólu okolicy krzyżowo-lędźwiowej oraz dyskomfortu w podbrzuszu.
3. Leczenie i profilaktyka raka szyjki macicy
Sposób leczenia nowotworu złośliwego szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania choroby. Obecnie stosuje się chemioterapię, radioterapię oraz operację. Zabieg chirurgiczny w leczeniu raka szyjki macicy polega najczęściej na wycięciu narządów zmienionych nowotworowo (macicy, jajowodów, jajników oraz sąsiadujących węzłów chłonnych). Jeśli pacjentka chce w przyszłości zostać matką, przeprowadza się zabieg konizacji, polegający na usunięciu stożkowego fragmentu szyjki macicy. Gdy choroba jest na wczesnym etapie zaawansowania, można zastosować również radioterapię, wiąże się ona jednak z zaburzeniami funkcji jajników. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie zastępczej terapii hormonalnej. Czasami w leczeniu nowotworu złośliwego szyjki macicy wykorzystuje się chemioterapię, czyli leki cytostatyczne.
Najważniejszym elementem profilaktyki raka szyjki macicy jest regularne badanie cytologiczne oraz badanie ginekologiczne. Niestety, Polki niechętnie wykonują cytologię. Aż 60% kobiet ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy nigdy nie poddało się cytologii – nic wiec dziwnego, że nasz kraj zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród europejskich państw o najwyższym wskaźniku zachorowalności na ten nowotwór. Warto uświadomić sobie, że rak szyjki macicy wykryty w stadium przedinwazyjnym jest w 100% wyleczalny. Szanse pacjentki na przeżycie znacząco maleją już w II stadium zaawansowania nowotworu – wynoszą zaledwie 50%. W grupie kobiet posiadających stany przednowotworowe w obrębie szyjki macicy średnia wieku to 34 lata. Wiele z tych kobiet dopiero planuje macierzyństwo.