Opryszczka narządów płciowych w ciąży. Objawy, przebieg i leczenie

Opryszczka narządów płciowych w ciąży jest groźna głównie dla dziecka. Wirus opryszczki u ciężarnych niesie za sobą szczególne niebezpieczeństwo, gdyż może wywoływać zakażenia wewnątrzmaciczne oraz powikłania u płodu. Największe ryzyko zakażenia dziecka wirusem występuje podczas porodu naturalnego. Jakie są przyczyny opryszczki narządów płciowych i jak ją leczyć? Jak objawia się to zakażenie? Jak zapobiegać zakażeniu wirusem opryszczki narządów płciowych?

1. Czym jest opryszczka narządów płciowych?

Opryszczka narządów płciowych jest chorobą wywołaną przez wirusa opryszczki pospolitej Herpes (HSV). Zwykle na rozwój tej choroby odpowiada wirus HSV-2, rzadziej HSV-1. Schorzenie to zaliczane jest do grupy chorób wenerycznych - do zakażenia dochodzi wskutek kontaktów seksualnych z osobą, która jest nosicielem wirusa opryszczki.

Opryszczka narządów płciowych jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową, co wynika przede wszystkim z szerokiego rozprzestrzenienia się wirusów HSV w społeczeństwie.

Według szacunków 70 proc. populacji może być zarażone wirusem HSV-1. Dla wirusa HSV-2, który głównie odpowiada za rozwój opryszczki narządów płciowych, nosicielstwo w populacji jest niższe i wynosi około 1-5 proc., zależnie od regionu geograficznego.

Zobacz film: "Prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży"

Warto podkreślić, że samo nosicielstwo nie jest równoznaczne z w pełni rozwiniętą chorobą objawową. Można być nosicielem wirusa HSV w sposób nieświadomy, nie odczuwając z tego powodu żadnych objawów.

2. Jakie są przyczyny opryszczki narządów płciowych?

Przyczyną opryszczki narządów płciowych, jak wyżej wspomnieliśmy, jest zwykle zakażenie wirusem HSV-2. Wirus HSV-1, odpowiadający za występowanie opryszczki wargowej, ze względu na stosunki seksualne oralne także może odpowiadać z jej występowanie w okolicy narządów płciowych.

Materiał genetyczny wirusów HSV występuje w formie dwuniciowego DNA. Wirusy HSV- i HSV-2 na poziomie molekularnym i genetycznym są do siebie bardzo podobne, co stanowi pewną trudność w rozróżnianiu zakażeń na drodze podstawowych badań laboratoryjnych. Jednak z uwagi na podobne objawy, z różnicą ich lokalizacji oraz taki sam sposób leczenia nie jest to większy problem zdrowotny dla chorego.

2.1. Opryszczka narządów płciowych u kobiety ciężarnej

Jakie są przyczyny opryszczki narządów płciowych u kobiet w ciąży? Patogen wnika do organizmu kobiety przez uszkodzenia skóry albo błony śluzowe (pochwa, szyjka macicy, ujście cewki moczowej, odbyt) podczas stosunku płciowego (pochwowego, oralnego, analnego). Następnie namnaża się w nabłonku i skórze, co prowadzi do zniszczenia komórek oraz rozwoju stanu zapalnego.

W czasie zakażenia pierwotnego wirus dociera do zwojów nerwowych i pozostaje w stanie uśpionym. Reaktywacja patogenu skutkuje zakażeniem nawrotowym, które może przebiegać tak z objawami, jak i bez.

3. Objawy i przebieg opryszczki narządów płciowych

Opryszczka narządów płciowych może różnie objawiać się u kobiet i u mężczyzn. Zwykle dolegliwości pojawiają się w przeciągu 3 do 7 dni od momentu zakażenia, chociaż okres wylęgania dla wirusa HSV-2 może wynosić od 1 do 21 dni.

Objawy opisane poniżej mogą być różnie odczuwane, w zależności od ogólnego stanu zdrowia, indywidualnych uwarunkowań oraz ewentualnych chorób współistniejących.

3.1. Objawy opryszczki narządów płciowych u kobiet

W przypadku pierwotnej infekcji wirusem HSV u kobiet objawy ogólne występują u większości pacjentek. U około 70 proc. występuje:

• gorączka;
• uczucie rozbicia;
• ból głowy.

W okolicach narządów płciowych również obserwujemy typową dla tej choroby wysypkę. Pęcherzyki zwykle lokalizują się w obrębie warg sromowych, w obrębie pochwy i szyjki macicy oraz na skórze wewnętrznej powierzchni ud.

Opryszczka narządów płciowych daje następujące objawy:

• ból i pieczenie;
• upławy;
• uczucie swędzenia;
• bolesność podczas stosunku;
• pieczenie podczas oddawania moczu;
• trudności związane z oddawaniem moczu.

Po mniej więcej 2-3 tygodniach, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, pęcherzyki chorobowe pękają, czego skutkiem jest powstawanie bolesnych ran na skórze w miejscach, gdzie się one pojawiały. Następnie skóra zaczyna się goić, pojawiają się strupy, jednak obszary zainfekowane mają tendencję do długotrwałego utrzymania się miejscowych zmian patologicznych.

3.2. Objawy opryszczki narządów płciowych u mężczyzn

Objawy ogólne opryszczki narządów płciowych u mężczyzn występują u około 40 proc. chorych i obejmują:

• ogólne osłabienie;
• gorączkę;
• bóle głowy;
• bóle stawów;
• bóle mięśni.

Po okresie wskazującym na początek choroby pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Zwykle lokują się one na prąciu, na powierzchni żołędzia, na napletku oraz na pozostałej skórze prącia.

Rzadko dochodzi do rozwoju zmian w okolicy skóry worka mosznowego oraz ud. Zmiany na skórze worka mosznowego i ud pojawiają się rzadziej. U osób obu płci, które zostały zarażone podczas receptywnego kontaktu analnego, mogą wystąpić objawy lokalne w okolicy odbytu.

Poza typową dla tej choroby wysypką pojawiają się dodatkowo takie objawy, jak:

• pieczenie;
• swędzenie;
• śluzowa wydzielina z cewki moczowej;
• ból i pieczenie w czasie oddawania moczu;
• uczucie parcia na mocz;
• częste odczuwania parcia na mocz.

4. Opryszczka narządów płciowych w ciąży – postacie

Wyróżnia się różne rodzaje zakażenia. To:

• pierwotne zakażenie HSV,
• niepierwotny pierwszy epizod choroby,
• nawracające zakażenia HSV.

Pierwotne zakażenie HSV to pierwszy epizod choroby u osoby, u której nie stwierdza się swoistych przeciwciał, ponieważ wcześniej nie zetknęły się z wirusem. Niepierwotne zakażenie to pierwszy jawny klinicznie epizod choroby u osoby, która posiada przeciwciała. Te wytworzyły się po pierwszym kontakcie z wirusem. Nawracające zakażenie to klinicznie obserwowane epizody choroby u osób posiadające przeciwciałami przeciwko HSV.

5. Wpływ opryszczki na ciążę i poród

Opryszczka może mieć duży wpływ na ciążę i poród. Oto kilka kwestii, które warto wziąć pod uwagę:

• ryzyko zakażenia dziecka - wirus opryszczki może być przenoszony na noworodka podczas porodu, szczególnie jeśli matka ma aktywną infekcję w okolicach narządów płciowych; noworodek zakażony wirusem może rozwijać poważne komplikacje, w tym zapalenie mózgu, co może prowadzić do poważnych problemów neurologicznych lub śmierci;
• zakażenie wewnątrzmaciczne - wirus opryszczki może również przeniknąć przez łożysko i zainfekować płód wewnątrzmacicznie, co może prowadzić do poważnych komplikacji w ciąży.

Istnieją określone metody, które mogą pomóc kobiecie w ciąży kontrolować symptomy opryszczki i zredukować ryzyko zarażenia niemowlęcia. Leki antywirusowe, na przykład acyklowir, mogą być sugerowane w celu zahamowania aktywności wirusa i obniżenia ryzyka zakażenia noworodka.

Planowanie porodu może wymagać specjalnej uwagi u kobiet z aktywną opryszczką narządów płciowych. W niektórych przypadkach, aby zminimalizować ryzyko zakażenia dziecka podczas przechodzenia przez kanał rodny, zwłaszcza gdy na narządach płciowych występują pęcherze lub rany, może być zalecane wykonanie cesarskiego cięcia.

Z reguły ryzyko wystąpienia zakażenia u płodu i noworodka jest największe w przypadku pierwotnego zakażenie HSV, gdy choroba pojawia się po raz pierwszy na krótko przed terminem porodu. Ma to związek z tym, że u kobiet, które przebyły zakażenie pierwotne przed ciążą, przeciwciała przechodzą przez łożysko i chronią płód przed chorobą. Opryszczka może być zakaźna także wtedy, gdy występują otwarte owrzodzenia.

6. Metody leczenia opryszczki narządów płciowych

Terapia opryszczki narządów płciowych opiera się na przyjmowaniu doustnie specyficznych leków antywirusowych. Poprzez stosowanie tych medykamentów zgodnie z zaleceniami medycznymi, istnieje możliwość zredukowania ciężkości symptomów chorobowych oraz skrócenia czasu trwania zakażenia. Podawanie acyklowiru to najczęściej wykorzystywana metoda terapeutyczna. Acyklowir to nic innego jak lek przeciwwirusowy hamujący namnażanie wirusa opryszczki, który skraca czas trwania i nasilenie objawów klinicznych.

Należy mieć na uwadze, że precyzyjne dawkowanie oraz czas trwania leczenia są zależne od typu infekcji, oraz historii zdrowotnej pacjenta. Dlatego przed rozpoczęciem terapii tymi lekami powinno się zasięgnąć porady lekarskiej, aby lekarz odpowiedzialnie zaplanował schemat terapii.

W przypadku pojawienia się dodatkowych symptomów ogólnych przewiduje się także zastosowanie leczenia objawowego, takiego jak leki przeciwbólowe i leki przeciwgorączkowe.

W niektórych przypadkach, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia dziecka, może być również rozważane cesarskie cięcie. W większości przypadków nawrotowe zakażenia HSV u kobiet w ciąży przebiega łagodnie i nie wymaga leczenia.

Dzieci urodzone przez matki zakażone wirusem opryszczki powinny być monitorowane, a w razie wystąpienia objawów zakażenia, hospitalizowane i jak najszybciej leczone.

Warto również w ciąży starać się zapobiegać zakażeniu poprzez stosowanie środków ostrożności, takich jak unikanie kontaktu z pęcherzykami lub owrzodzeniami oraz stosowanie prezerwatyw.

7. Czy opryszczka narządów płciowych może prowadzić do poważniejszych komplikacji?

Opryszczka narządów płciowych może prowadzić do poważniejszych komplikacji, szczególnie jeśli nie jest leczona lub jest leczona niewłaściwie.

Oto kilka możliwych powikłań związanych z opryszczką narządów płciowych:

• rozprzestrzenianie się infekcji - opryszczka narządów płciowych może rozprzestrzeniać się na sąsiednie obszary skóry oraz na narządy wewnętrzne, takie jak cewka moczowa i odbyt, co może prowadzić do dodatkowych objawów i powikłań;
• zaostrzenia - infekcja wirusem opryszczki narządów płciowych może powodować nawracające zaostrzenia, które mogą być bolesne i utrudniać normalne funkcjonowanie; objawy zaostrzeń mogą obejmować bolesne owrzodzenia, swędzenie, pieczenie i dyskomfort;
• zakażenie noworodka;
• zwiększone ryzyko zakażenia HIV;
• zapalenie narządów płciowych - u niektórych osób zakażonych wirusem opryszczki narządów płciowych może wystąpić powikłanie w postaci zapalenia narządów płciowych.

Ważne, aby osoby z opryszczką narządów płciowych regularnie konsultowały się z lekarzem, aby kontrolować infekcję, unikać zaostrzeń i zapobiegać powikłaniom. Leczenie antywirusowe może być zalecane w celu zmniejszenia aktywności wirusa i zmniejszenia ryzyka powikłań.

8. Profilaktyka zakażenia wirusem opryszczki narządów płciowych

Profilaktyka zakażenia omawianym wirusem obejmuje kilka działań, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka zarażenia. Oto kilka zaleceń dotyczących profilaktyki:

• unikanie kontaktu z zakażonymi obszarami;
• używanie prezerwatyw;
• unikanie kontaktów seksualnych podczas zaostrzeń;
• odpowiednia higiena osobista;
• regularne badania i testy.

9. Porady dla osób zmagających się z opryszczką narządów płciowych

Chorzy zmagający się z opryszczką narządów płciowych mogą potrzebować wsparcia w zarządzaniu objawami.

Poniżej publikujemy kilka wskazówek dla osób z opryszczką narządów płciowych:

• konsultacje lekarskie;
• higiena osobista;
• stosowanie terapii lekowej;
• regularne badania kontrolne.

Warto pamiętać, że opryszczka narządów płciowych jest powszechnym schorzeniem, które można skutecznie leczyć. Ważne są jednak konsultacje lekarskie w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia i radzenia sobie z infekcją.