Upławy. Przyczyny, objawy i leczenie
Upławy to nadmierna, nieprawidłowa wydzielina z pochwy, której zapach, wygląd i konsystencja wskazują na zmieniony stan flory bakteryjnej pochwy. Mogą mieć różny kolor: zielony, żółty, szary lub biały. Zwykle są objawem infekcji, czasem także alergii. O czym świadczą upławy? Kiedy udać się do ginekologa na konsultację? Sprawdź!
1. Czym są upławy?
Upławy to wydzielina z pochwy, która nieco przypomina fizjologiczny śluz, ale różni się od niego na tyle, aby rozpoznać, że coś jest nie tak. Zazwyczaj świadczy o infekcji grzybiczej, bakteryjnej, stanach zapalnych dróg rodnych, w rzadkich przypadkach nawet o poważnych schorzeniach, jak np. nowotwory.
Fizjologiczna wydzielina produkowana przez gruczoły błony śluzowej macicy - endometrium, pochwy i jajowodów pełni ważną funkcję: chroni przed infekcjami układu rozrodczego oraz wpływa na płodność. Jej ilość, barwa, konsystencja oraz zapach różni się zależnie od momentu cyklu miesięcznego, stosowania hormonalnej antykoncepcji i jest indywidualna dla wszystkich kobiet.
Większa wydzielina jest możliwa do zaobserwowania między innymi w czasie podniecenia oraz owulacji. Ilość jej nie powinna wymagać noszenia wkładek, choć może pozostawiać niewielki, mokry ślad na bieliźnie.
Barwa fizjologicznej wydzieliny zmienia się przez cały cykl od niemal przezroczystej do mlecznobiałej, bez zapachu lub o delikatnej woni. Jej konsystencja w czasie okołoowulacyjnym jest nieco bardziej wodnista, w drugiej połowie zaś ciągnąca się, gęstsza i lepka.
Wskutek zachwiania flory bakteryjnej pochwy może dojść do powstania upławów - niewłaściwej wydzieliny pochwowej. Stan tez zwykle spowodowany jest infekcją układu rodnego, najczęściej wywołaną przez grzyby, pierwotniaki lub bakterie.
Tego typu dolegliwości mogą wiązać się też z obecnością ciała obcego w pochwie lub alergią na pewne substancje. Nieprawidłowa wydzielina może być także pierwszym sygnałem chorób wenerycznych, takich jak chlamydioza czy rzeżączka, ale także nowotworów rozwijających się w obrębie narządu rodnego.
Nieprawidłowa wydzielina występuje także wskutek zaburzeń hormonalnych.
2. Jak wyglądają upławy?
Upławy mogą mieć barwę żółtą, zielonkawą, szarawą, kremową lub być podbarwione krwią. Mogą być przezroczyste, lecz bardziej obfite i wodniste niż fizjologiczne w czasie dni płodnych. Dlatego też, jeśli wydzielina z pochwy ma kolor inny niż przezroczysty lub białawy, powinniśmy zgłosić się do lekarza.
Czymś, co jeszcze odróżnia upławy od fizjologicznej wydzieliny, jest konsystencja śluzu. Jeśli zauważymy w nim grudki, a wydzielina przypomina twaróg, jeśli nawet jest zupełnie biały, także powinniśmy udać się na wizytę do lekarza, ponieważ najprawdopodobniej mamy do czynienia z grzybicą.
Wydzielina ta bywa też objawem waginozy cytolitycznej - rzadkiej choroby, która powstaje przez nadmierne namnażanie się pałeczek kwasu mlekowego, które są pożądane w waginie i zapobiegają grzybicy właśnie.
U niektórych kobiet chwilę przed spodziewaną miesiączką lub w czasie owulacji mogą pojawić się ślady krwi, lub brązowa wydzielina. Może pojawiać się z różnych przyczyn, takich jak np. niewydolność ciałka żółtego, związana z niedostatecznym poziomem progesteronu. Może to powodować problemy z płodnością i utrzymaniem ciąży. Brązowe upławy mogą być także objawem infekcji lub innych chorób rodnych.
Warto zwrócić uwagę także na to, że delikatne, zwykle jednodniowe krwawienie lub plamienie po owulacji może być objawem ciąży. Jest to tzw. krwawienie implantacyjne, występujące w czasie, gdy zarodek zagnieździł się w macicy. Dlatego, jeśli tego rodzaju krwawienie miało miejsce, a menstruacja nie pojawiła się na czas, zachodzi prawdopodobieństwo ciąży.
3. Inne objawy upławów
Są też inne objawy, które mogą nas utwierdzić w przekonaniu, że wydzielina, którą zaobserwowałyśmy to upławy, takie jak:
- swędzenie;
- ból okolic intymnych;
- szczypanie;
- pieczenie;
- dyskomfort związany z wydalaniem moczu.
4. Upławy: diagnostyka
Aby ustalić przyczynę występowania upławów, lekarz przeprowadza z pacjentką wywiad oraz wykonuje badanie na fotelu ginekologicznym, poprzez wziernik dopochwowy. Lekarz na tej podstawie ocenia barwę, zapach oraz konsystencję wydzieliny, a następnie dokonuje wstępnego rozpoznania i wdraża leczenie.
Jeszcze przed badaniem ginekolog może zdecydować o cytologii oraz pobraniu wymazu z pochwy. Wynik posiewu uzyskiwany jest w ciągu kilku dni i jest podstawą do ewentualnej zmiany leczenia lub potwierdzenia rozpoznania. Wynik badania cytologicznego zaś uzyskiwany jest dopiero po kilku tygodniach.
Aby wykluczyć infekcję lub inne choroby macicy, jej szyjki lub przydatków, zwłaszcza jeśli w czasie badania szyjka macicy i sklepienie pochwy są bolesne lub ma miejsce krwawienie niezwiązane z miesiączką, lekarz może skierować na badanie krwi oraz na USG transwaginalne (aby ocenić narządy w obrębie miednicy mniejszej).
5. Upławy: leczenie
Nieprawidłowa wydzielina to zwykle objaw zakażenia i zazwyczaj wymaga zastosowania leczenia farmakologicznego, za pomocą leków dopochwowych. Preparat dobierany jest na podstawie objawów i rodzaju wydzieliny, a więc rozpoznania przyczyny upławów.
W terapii stosowane są leki przeciwgrzybicze, antybiotyki i chemioterapeutyki zależnie od drobnoustroju, który wywołał objawy. Metoda leczenia może zostać zmieniona po uzyskaniu wyniku wymazu z pochwy.
Po zastosowaniu odpowiednich preparatów upławy zazwyczaj ustępują, choć czasem dochodzi do nawrotu. W takim przypadku powinniśmy udać się na wizytę do lekarza, nie rozpoczynając na własną rękę leczenia. Nawracające upławy zazwyczaj wymagają także leczenia partnera seksualnego.
6. Upławy: odbudowa flory bakteryjnej po leczeniu
Po zakończonym leczeniu, a przede wszystkim po leczeniu antybiotykiem, warto pamiętać o odbudowie flory bakteryjnej pochwy. Zalecane jest w tym celu zastosowanie probiotyków w postaci doustnej lub dopochwowej.
Upławom można zapobiegać w wielu przypadkach, stosując się do podstawowych zasad higieny. Niezwykle ważne jest utrzymywanie w czystości miejsc intymnych, używając łagodnych, niepodrażniających mydeł o pH zbliżonym do środowiska pochwy oraz letniej wody.
Pamiętajmy, aby podcieranie się w toalecie odbywało się w kierunku od pochwy do odbytu, nigdy na odwrót. Warto też mieć na uwadze, że wszelkie irygacje pochwy oraz nadmierne dbanie o czystość mogą także zaburzać florę bakteryjną.
Pomocne może być wietrzenie krocza, unikanie ciasnej odzieży i noszenie przewiewnej bielizny. W przypadku nawracającej kandydozy wskazana jest dieta z ograniczoną ilością cukru.
