WZW B. Objawy, leczenie, profilaktyka

Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B ma miejsce wskutek naruszenia ciągłości tkanek oraz przez kontakty seksualne. Ponadto, kobieta cierpiąca na WZW typu B może w czasie ciąży lub porodu przekazać czynnik infekcyjny dziecku. Jakie są objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B u dzieci? Jak można zapobiegać zakażeniu WZW B u dzieci?

1. Czym jest zapalenie wątroby?

Zależnie od przyczyny choroby oraz jej przebiegu zapalenie wątroby może objawiać się w bardzo różny sposób, w inny sposób reagować na leczenie oraz skutkować różnymi powikłaniami. Dlatego też zaburzenia pracy tego narządu zawsze powinny wzbudzić czujność małego pacjenta, jego rodziców oraz lekarza.

Proces zapalny dotyczący komórek wątroby zakłóca jej funkcje, niezależnie od towarzyszących objawów i przyczyn. Choroba ta może w sposób pośredni wpływać na metabolizm całego organizmu.

Z uwagi na czas trwania choroby możemy wyróżnić:

Zobacz film: "Pomysły na wspólne, rodzinne spędzanie czasu"

• ostre zapalenie wątroby - w przebiegu tej choroby zmiany zapalne i martwicze rozwijają się szybko; zazwyczaj wywołane jest przez wirusy zapalenia wątroby A, B, C, D i E, a także inne czynniki zakaźne, jak m.in. enterowirusy;
• przewlekłe zapalenie wątroby - jest stanem, który trwa minimum 6 miesięcy; proces zapalny w tym przypadku ma charakter przetrwały i prowadzi do powstawania zmian w miąższu tego organu; przewlekłe zapalenie wątroby może rozwijać się w wyniku m.in. zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B lub C, a także wskutek procesu autoimmunologicznego.

2. Jak często występują przewlekłe zapalenia wątroby u dzieci oraz młodzieży?

Zgodnie z szacunkami WHO co trzeci człowiek na świecie miał kontakt z wirusem HBV. Ponad 350 milionów spośród tych osób choruje na przewlekłe choroby wątroby o tym pochodzeniu. WZW typu B przyczynia się do około miliona zgonów w ciągu każdego roku, zaś rak wątrobokomórkowy to piąty co do częstości występowania nowotwór.

W Polsce około 350 - 400 tysięcy osób choruje na HBV. Codziennie rejestrowane są nowe przypadki zakażeń HBV, a ponad 20 proc. stanowią ludzie młodzi. Zapadalność na HBV osób w wieku 15 - 24 lata przewyższa ogólną zapadalność.

3. WZW B - objawy u dzieci

W przypadku dzieci zakażenie WZW typu B zwykle przebiega bez objawów. Może pojawić się jednak:

• żółtaczka;
• ból brzucha;
• biegunka;
• niestrawność;
• wymioty.

4. Jak długo trwa okres inkubacji WZW B u dzieci?

Czas wylęgania się WZW typu B to od 42 do 180 dni. U najmłodszych pacjentów dużo częściej niż u dorosłych ostre zapalenie przechodzi w stan przewlekły. Zazwyczaj również przebiega bezobjawowo i dotyczy dzieci z dodatkowymi obciążeniami, np. z wrodzonymi niedoborami odporności.

5. Jak jest diagnozowane wirusowe zapalenie wątroby typu B u dzieci?

W rozpoznaniu zakażenia HBV u dzieci, poza badaniem podmiotowym i przedmiotowym, konieczne jest przeprowadzenie badań serologicznych na obecność:

• anytgenów wirusowych HBsAg, HBeAg;
• przeciwciał skierowanych przeciwko wirusom zapalenia wątroby.

Powinny zostać wykonane badania wirusologiczne, wykrywające materiał genetyczny wirusów, badania biochemiczne oceniające funkcje wątroby i badania USG brzucha.

Przy kwalifikacji do leczenia wykonuje się także biopsję wątroby, by ocenić budowę tego narządu oraz ewentualną obecność zmian histopatologicznych.

6. Jakie są metody leczenia WZW B u dzieci?

Nie powinniśmy lekceważyć bezobjawowego lub łagodnego przebiegu WZW typu B u dzieci. Celem wdrożonego leczenie jest zahamowanie replikacji HBV i zapobieganie dzięki temu klinicznym następstwom tego zakażenia, takim jak marskość wątroby lub rak wątrobokomórkowy.

Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B jest uzasadnione zatem niezależnie od zaawansowania zmian morfologicznych w wątrobie i aktywności biochemicznej choroby.

Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi lekami pierwszego rzutu w leczeniu PZW B jest pegylowany interferon alfa-2a (IFN alfa2a) i analogi nukleozydów/nukleotydów - entekawir i tenofowir. W Polsce dzieciom mogą być podawane jednak tylko leki IFN alfa2a.

7. Czy całkowite wyleczenie dziecka jest możliwe?

W przypadku zakażeń HBV niemożliwa jest całkowita eliminacja wirusa z organizmu. Skuteczne leczenie doprowadza jednak do zmniejszenia poziomu wiremii HBV do granic niewykrywalności, co zmniejsza ryzyko rozwoju niekorzystnych zakażenia, takich jak marskość wątroby czy nowotwór.

Z punktu widzenia epidemiologii skuteczne leczenie ogranicza również liczbę chorych, którzy mogą zakażać innych.

8. Jak zapobiegać zakażeniu WZW B u dzieci?

WZW typu B (ostremu i przewlekłemu) można skutecznie zapobiegać poprzez szczepienia ochronne. Z uwagi na możliwe konsekwencje kliniczne zakażenia HBV, szczepionka ta otrzymała miano pierwszej szczepionki przeciwnowotworowej.

Powszechne szczepienia noworodków przeciw WZW typu B wprowadzono w Polsce w 1996 roku. Dzięki szczepieniom oraz profilaktyce blisko 10-krotnie zmniejszyła się zapadalność na tę chorobę w porównaniu z okresem sprzed szczepień.

Istotną rolę w zapobieganiu zakażeniom HBV odgrywa także wczesne wykrywanie i leczenie tej choroby. Dlatego też wszelkie kampanie edukacyjne skierowane zarówno do pracowników medycznych, jak i do społeczeństwa, mają ogromne znaczenie.

9. Jakie są zalecenia dotyczące szczepień przeciwko WZW B u dzieci?

Pierwszą dawkę szczepionki przeciw WZW B podaje się dzieciom urodzonym o czasie oraz wcześniakom w ciągu 24 godzin po urodzeniu.

Pełny cykl szczepienia obejmuje 3 dawki: druga podawana jest miesiąc od podania pierwszej dawki, a trzecia - sześć miesięcy po pierwszej.

Wcześniakom, które urodziły się z masą mniejszą niż 2000 g, należy podać 4 dawki.

Szczepionka podawana jest w zastrzyku domięśniowym. Zdrowe osoby, niewykazujące zaburzeń odporności po otrzymaniu pełnego cyklu szczepień nie wymagają podawania dawek przypominających.