HBs. Badanie Hbsag - czym jest i kiedy wykonać?

HBs antygen jest badaniem wykonywanym między innymi w ciąży. Badania HBs w ciąży pozwalają wykryć, czy kobieta ciężarna jest zarażona wirusem HBV, który odpowiada za wirusowe zapalenie wątroby. Antygen HBS jest białkiem strukturalnym zawartym w wirusie WZW typu B. Jeśli u kobiety ciężarnej wykryje się jego obecność, oznacza to, że jest ona nosicielką wirusa HBV. HBsAg - co to za badanie?

1. Czym jest HBs antygen?

Antygen HBs - co to jest? HBsAg jest to antygen wirusowy wykrywany w surowicy krwi w przypadku zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B, popularnie nazywane „żółtaczką wszczepienną”. Antygen ten jest wykrywany w postaci ostrego zapalenia, w przypadku nosicielstwa wirusa, a także w postaci przewlekłego zapalenia.

Badanie HBs jest powszechnie wykorzystywane w diagnostyce WZW typu B wraz z badaniem antygenu HBeAg oraz oznaczeniem przeciwciał anty-HBc, anty-HBs i anty-HBe w klasach IgM i IgG. Na podstawie uzyskanych wyników określa się, czy i z jaką postacią zakażenia mamy do czynienia.

Antygen HBs można wykryć po 30, a nawet 50 dniach od chwili zakażenia, choć zdarzają się przypadki, że antygen HBs uaktywnia się już po 14 dniach. Zanika natomiast po 2 do 4 miesięcy od pojawienia się pierwszych objawów choroby i jest to sygnał, że rozpoczął się etap rekonwalescencji.

Zobacz film: "Diagnozowanie chorób wątroby"

W momencie, kiedy HBs antygen zaczyna się wygaszać, automatycznie w organizmie zaczynają działać przeciwciała HBs. Kiedy można mówić o nosicielstwie wirusa? Kiedy HBs antygen ma podwyższony wskaźnik przez okres dłuższy niż pół roku.

2. Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B dochodzi drogą pozajelitową w wyniku kontaktu ze skażoną krwią, a także drogą płciową i okołoporodowo. Czas od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi średnio około 2-3 miesięcy, a objawy są dość niespecyficzne w postaci bólów brzucha, zmęczenia, nudności, wymiotów, bólów mięśni i stawów.

Ostre WZW typu B może przebiegać w postaci bezżółtaczkowej, żółtaczkowej lub cholestatycznej. W niepowikłanym ostrym zapaleniu powrót do pełnego zdrowia zwykle następuje w okresie krótszym niż 6 miesięcy.

W niewielkim procencie przypadków zdarza się, że WZW typu B przebiega w postaci nadostrej lub piorunującej, przebiegającej z ostrą niewydolnością wątroby prowadzącą do zgonu chorego.

Zdarza się także, że postać ostra przechodzi w postać przewlekłą, która może prowadzić do marskości wątroby. Dochodzi do tego szczególnie często (w około 90%) w przypadku zakażenia noworodków i niemowląt, które następuje najczęściej w trakcie porodu od zakażonej matki, zwłaszcza jeśli znajduje się ona w fazie wysokiej zakaźności.

Ponadto, u ciężarnych z ostrym wirusowym zapaleniem wątroby typu B obserwuje się wzrost odsetka porodów przedwczesnych.

Ze względu na tak poważne konsekwencje zakażeń WZW B dla noworodków prowadzenie badań przesiewowych w postaci oznaczania HBsAg u ciężarnych ma duże znaczenie, ze względu na możliwość zastosowania odpowiedniej immunoprofilaktyki u noworodka i ochronienie go przed zakażeniem.

3. Diagnostyka i profilaktyka zakażeń WZW typu B

Diagnostyka zakażeń WZW typu B opiera się przede wszystkim na badaniach serologicznych i polega na oznaczaniu w surowicy krwi antygenów wirusowych HBsAg, HBeAg oraz przeciwciał anty-HBc, anty-HBs i anty-HBe w klasach IgM i IgG oraz wykrywaniu we krwi materiału genetycznego wirusa DNA HBV.

Jako pierwszy w przebiegu zakażenia pojawia się antygen HBsAg, zaraz później można wykryć obecność HBeAg oraz DNA HBV. Obecność tych dwóch ostatnich markerów świadczy o dużej zakaźności. Zarówno antygen HBs, jak i HBe po pewnym czasie zanikają, a ich utrzymywanie się powyżej 6 miesięcy świadczy o przejściu zakażenia w proces przewlekły.

Natomiast spośród przeciwciał jako pierwsze w przebiegu zakażenia pojawiają się przeciwciała anty-HBc w klasie IgM, które po pewnym czasie zanikają, natomiast na ich miejsce pojawiają się przeciwciała anty-HBc w klasie IgG i one utrzymują się w surowicy krwi przez lata.

Po zniknięciu antygenu HBe pojawiają się przeciwciała anty-HBe, które również zanikają po pewnym czasie. Przeciwciała anty HBs pojawiają się dopiero po 4-6 miesiącach od zakażenia, ale podobnie jak anty-HBc IgG utrzymują się w surowicy krwi przez lata.

Różne kombinacje tych markerów świadczą o różnych stadiach choroby. Ważne jest to, że jeśli we krwi wykrywamy antygen HBs dodatni to mamy do czynienia z ostrym WZW B, przewlekłym WZW B lub przewlekłym nosicielstwem.

Wykrycie go u kobiety ciężarnej jest wskazaniem do zastosowania u noworodka po porodzie, oprócz standardowej pierwszej dawki szczepionki przeciw WZW, a także swoistej immunoglobuliny (HBIG) zawierającej wysokie stężenia przeciwciał anty-HBs i anty-HBc, co będzie stanowiło dodatkową ochronę noworodka przed zakażeniem i zachorowaniem na wirusowe zapalenie wątroby.

Warto także wspomnieć o znaczeniu wykrywania przeciwciał anty-HBs w surowicy krwi. Ich obecność świadczy o przebytym WZW B albo o przebytym szczepieniu przeciw WZW B. Odpowiednio wysokie ich miana oznaczają, że dana osoba jest odporna na zachorowanie.

4. Jak wygląda badanie na HBs antygen?

Badanie wykonuje się z krwi pobranej od pacjenta. Najczęściej krew jest pobierana z żył położonych w dole łokciowym. W przypadku dzieci wykonuje się małe nacięcie, z którego do strzykawki klasycznej lub próżniowej wyciska się potrzebną do analizy ilość krwi.

5. Kiedy wykonać badanie antygen HBs?

HBs - badanie krwi powinniśmy wykonać, gdy pojawią się takie objawy, jak:

• zmęczenie;
• gorączka;
• bóle mięśni;
• bóle brzucha;
• osłabienie.

Jeśli dokuczają nam wyżej wymienione objawy i zachodzi podejrzenie zakażenia wirusem zapalenia wątroby, powinniśmy wykonać to badanie.

6. HBs antygen norma

Antygen HBs - norma? HBs antygen nie pojawi się u osób zdrowych. Jeśli morfologia krwi wykaże obecność antygenu to znaczy, że pacjent przechodzi stan zapalny wątroby lub jest na etapie powrotu do zdrowia.

Oczywiście każdy wynik powinien być sprawdzony przez lekarza prowadzącego, nigdy nie należy analizować wyników badań samodzielnie. Nawet wynik: antygen HBs nieobecny warto skonsultować z lekarzem.

7. Co oznacza dodatni Hbs antygen?

Jeśli HBs antygen zostanie wykryty w surowicy to jest to sygnał o chorobie narządu, ale to lekarz analizując normy może stwierdzić, z jakim schorzeniem mamy do czynienia.

Podwyższone wyniki HBs antygenu mogą sugerować przewlekłe zapalenie wątroby, przewlekłe wciąż aktywne zapalenie, a także marskość wątroby, która wynika z wirusowego zapalenia wątroby typu B.

8. Antygen Hbs badanie – kto powinien wykonać?

Badanie HBs w ciąży - kiedy? Obecnie zalecane jest profilaktyczne badanie obecności antygenu HBsAg u wszystkich ciężarnych około 37. tygodnia ciąży.

W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku i potwierdzenia zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B u matki noworodek po porodzie, oprócz standardowej pierwszej dawki szczepionki przeciw WZW B, otrzyma dodatkowo swoistą immunoglobulinę (HBIG), która zawiera wysokie stężenia przeciwciał anty-HBs i anty-HBc.

Zabezpieczy to dodatkowo noworodka przed zakażeniem, do którego z dużym prawdopodobieństwem mogło dojść w trakcie porodu, w wyniku kontaktu z wydzieliną dróg rodnych matki, które dla noworodka może być bardzo niebezpieczne.

Lekarz może zlecić oznaczenie antygenu w momencie, gdy jest potrzeba wykonania badania przesiewowego u dawców krwi lub narządów. HBs antygen jest oznaczany, kiedy trzeba określić stan układu odpornościowego przed wykonaniem szczepienia. Badanie ze skierowaniem od lekarza można wykonać nieodpłatnie na NFZ, bez skierowania cena badania HBs zazwyczaj nie przekracza 25 zł.

Badanie krwi w celu oznaczenia stężenia antygenu jest też konieczne przy diagnostyce chorób wątroby dla przykładu przy polekowym obciążeniu wątroby. Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że HBs antygen powinien być sprawdzony w początkowej fazie choroby, ponieważ w miarę upływu czasu będzie zanikał.

Badanie to jest również wykonywane u tych osób, które chcą zostać dawcami narządów lub krwi.

9. HBs antygen - przygotowanie do badania

Do badania tego nie musimy się jakoś specjalnie przygotowywać, nie musimy być na czczo.

Badanie HBs - ile się czeka na wynik? Ponieważ jest to ważne badanie, zwykle wynik otrzymujemy najpóźniej następnego dnia po badaniu.

Warto pamiętać, że stężenie antygenu HBs jest najwyższe w okresie od 4 do 12 tygodni od momentu zakażenia. Zmniejsza się wraz z procesem zdrowienia i po upływie 2 do 4 miesięcy znika całkowicie.