Rak jądra

Rak jądra należy do najczęstszych nowotworów złośliwych wśród mężczyzn w wieku między 20. a 40. rokiem życia. Rak jądra wywodzi się z grupy guzów litych. Potocznie nazwą tą obejmuje się wszystkie grupy nowotworów jądra, które można podzielić na zarodkowe i niezarodkowe. 95% guzów jądra powstaje z tkanki zarodkowej (seminoma). Przyczyny przekształceń nowotworowych w jądrze nie są znane. Być może pewną rolę w rozwoju choroby odgrywają substancje toksyczne. Rak jądra charakteryzuje się dużą złośliwością i agresywnym przebiegiem klinicznym.

1. Czynniki ryzyka rozwoju raka jądra

Rak jądra stanowi około 1% wszystkich nowotworów złośliwych. Obserwacje kliniczne pozwalają wyodrębnić dwa szczyty zachorowań. Pierwszy obejmuje mężczyzn w wieku 19-29 lat. Drugi szczyt zachorowań dotyczy mężczyzn w wieku 60-75 lat. W starszej grupie wiekowej pacjentów najczęstszym nowotworem jądra jest nasieniak. Ryzyko zachorowania zależy również od rasy. Rak jądra rozwija się rzadziej u mężczyzn rasy afrykańskiej niż u mężczyzn rasy białej. Czynnikami ryzyka rozwoju nowotworu jądra są:

• rak jądra występujący w rodzinie, np. u brata lub ojca,
• wnętrostwo, czyli niezstąpione jądro,
• niepłodność,
• różne zespoły obojnactwa,
• zespół Klinefeltera,
• zakażenie wirusem HIV.

2. Objawy raka jądra

Zobacz film: "Wyznaczanie dni płodnych"

Nowotwór jądra łatwo wykryć przez badanie palpacyjne, dlatego lekarze zalecają młodym mężczyznom przed 20. rokiem życia tzw. samobadanie jąder raz w miesiącu. Charakterystycznymi objawami raka jądra są:

• uczucie ciężkości w mosznie,
• bezbolesne powiększenie jądra,
• guzek wyczuwalny w obrębie moszny,
• szybko narastające powiększenie moszny na skutek gromadzenia się w niej płynu.

Czasami, choć rzadko, pojawiają się dolegliwości bólowe. Z powodu ignorowania wczesnych objawów choroby albo z obawy przed potwierdzeniem własnych podejrzeń, pacjenci często zgłaszają się do lekarza po wielu tygodniach lub nawet miesiącach od zauważenia pierwszych niepokojących symptomów. W takich przypadkach choroba nowotworowa jest już zaawansowana. Zamiast prostego zabiegu chirurgicznego konieczne staje się wdrożenie chemioterapii.

Rak jądra bardzo szybko daje przerzuty do węzłów chłonnych i innych narządów, dlatego każdy kolejny tydzień zwłoki w leczeniu zmniejsza szanse pacjenta na wyzdrowienie. Nieleczony nowotwór jądra prowadzi do zgonu w ciągu jednego do dwóch lat. Przy jakimkolwiek podejrzeniu wystąpienia raka jądra najlepiej czym prędzej skonsultować się z lekarzem – onkologiem, urologiem lub chirurgiem. Konieczne okaże się przeprowadzenie badania USG jąder.

3. Diagnostyka i leczenie raka jądra

Do lekarza należy zgłosić się po stwierdzeniu jakichkolwiek zmian w czasie samobadania jąder. Lekarz może zweryfikować podejrzenie pacjenta, wykonując następujące badania diagnostyczne:

• USG jąder,
• oznaczenie stężenia markerów nowotworowych: AFP, hCG, LDH,
• badanie histopatologiczne usuniętego jadra.

Aby określić stopień zaawansowania nowotworu, należy wykonać tomografię komputerową jamy brzusznej, miednicy i klatki piersiowej, a także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny mózgu – zwłaszcza przy objawach klinicznych sugerujących przerzuty mózgowe.

W przypadku podejrzenia guza jądra w żadnym razie nie wolno go nakłuwać, ponieważ taki zabieg zwiększa niebezpieczeństwo powstania przerzutów. Nowotwór usuwa się chirurgicznie wraz ze zmienionym chorobowo jądrem, najądrzem i powrózkiem nasiennym. Amputacja jądra zajętego przez nowotwór – z dostępu przez pachwinę – to orchidektomia. Dla poprawy samopoczucia psychicznego pacjenta istnieje możliwość umieszczenia w worku mosznowym silikonowej protezy, podobnej jak w przypadku protezy biustu.

Pozostałe drugie jądro wystarcza do zapewnienia wszystkich funkcji tych gruczołów. Zachowana zostaje zdolność współżycia płciowego i płodność. W niektórych przypadkach konieczne jest, aby w czasie operacji usunąć także węzły chłonne tylnej ściany otrzewnej. Często wskazane jest kontynuowanie leczenia po zabiegu poprzez farmakoterapię – chemioterapia. Do tej pory nie ma żadnych dowodów na skuteczność medycyny naturalnej oraz niekonwencjonalnej. Życie z chorobą może ułatwić psychoterapia.