Wnętrostwo – niezstąpienie jąder
Wnętrostwo, czyli niezstąpienie jąder, to dość częsta wada wrodzona u wcześniaków. Polega ona na tym, że jądra (lub jedno jądro) zamiast być w mosznie, pozostają w kanale pachwinowym lub jamie brzusznej. Występuje najczęściej u wcześniaków, dużo rzadziej zdarza się u chłopców urodzonych w terminie. W większości przypadków jądra same zstępują do moszny w pierwszym roku życia dziecka, zwykle po około 3 miesiącach. Obserwacja swojej pociechy odgeywa tu kluczową rolę.
1. Przyczyny wnętrostwa
Najczęstszą przyczyną wnętrostwa jest przedwczesny poród. Jest to związane zarówno z tym, że dziecko może się urodzić zanim jądra naturalnie zstąpią do moszny w życiu płodowym (zaczynają przesuwać się z jamy brzusznej do moszny około 7 miesiąca ciąży) oraz z niską wagą urodzeniową dziecka. Niska waga urodzeniowa może być spowodowana także zahamowaniem wzrostu dziecka w łonie matki, czyli hipotrofią wewnątrzmaciczną i także w takim przypadku rośnie ryzyko pojawienia się u dziecka wnętrostwa.
Według badań, zanieczyszczenia i niektóre substancje chemiczne, takie jak pestycydy, przyczyniają się do pojawienia się tej wady. Zaburzają one równowagę hormonalną dziecka i prowadzą do tego typu zaburzeń. Stosowanie leków przeciwbólowych w ciąży (zawierających ibuprofen, paracetamol, kwas acetylosalicylowy) także zwiększały ryzyko wnętrostwa u dziecka, szczególnie, jeśli matka stosowała kilka leków równocześnie i działo się to w 2. trymestrze ciąży. Alkohol i kofeina w ciąży działały podobnie. Ryzyko zwiększało się przy piciu alkoholu 5 razy w tygodniu (3 razy) i kawy 3 razy dziennie. Ryzyko wnętrostwa wzrasta również w przypadku ciąży mnogiej.
Wnętrostwo może być także przekazane genetycznie. Zostały już zidentyfikowane geny odpowiadające za tę wadę. Są to jednak dość rzadkie przypadki.
2. Diagnostyka i leczenie wnętrostwa
Pierwszym badaniem przy podejrzeniu wnętrostwa jest badanie palpacyjne. Jądra mogą być wyczuwalne pod palcami w okolicach podbrzusza a także ud dziecka. Częściej jednak muszą być zastosowane bardziej specjalistyczne badania. Skutecznym testem diagnostycznym jest badanie ultrasonograficzne. USG pozwala stwierdzić, gdzie znajdują się niezstąpione jądra i ocenić, czy będą one w stanie same przemieścić się do moszny.
W przypadku, jeśli jądra nie zstąpią same do moszny, konieczne jest leczenie. Jest to bardzo ważne ze względu na to, że wysoka temperatura panująca w jamie brzusznej działa bardzo negatywnie na plemniki i spermatogenezę. Ciągłe przegrzewanie może skutkować niepłodnością, gdyż ilość produkowanych plemników stopniowo się zmniejsza. W przypadku wnętrostwa zwiększa się także ryzyko raka jądra, zespołu ostrej moszny i przepukliny pachwinowej.
Leczenie wnętrostwa to początkowo podawanie gonadotropiny, jeśli jednak ona nie pomoże, konieczna jest interwencja chirurgiczna o nazwie orchidopeksja. Podczas tej operacji jądro jest przekładane do moszny i mocowane, aby zapobiec jego powtórnemu cofaniu do kanału pachwinowego. Uwalnia się także powrózek nasienny, dzięki czemu powraca do swojej naturalnej długości. Leczenie niezstąpienia jąder powinno być rozpoczęte jak najszybciej, aby zapobiec powikłaniom. Należy je rozpoczynać od razu po diagnozie.