Zatrucie pokarmowe. Przyczyny, objawy i leczenie

Zatrucie pokarmowe to zespół objawów pochodzących z układu pokarmowego, które występują po spożyciu pokarmów zawierających chorobotwórcze toksyny, wirusy lub bakterie. To częsty problem szczególnie u dzieci, dlatego warto wiedzieć, jak sobie radzić w takiej sytuacji i kiedy należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza. Czy zatrucie pokarmowe może prowadzić do poważnych komplikacji? Jak unikać zatrucia pokarmowego?

1. Czym jest zatrucie pokarmowe?

Zatrucie pokarmowe to ostra i gwałtownie występująca choroba układu pokarmowego. Występuje w wyniku spożycia pokarmu zawierającego chorobotwórcze patogeny.

Choroba ta wylęga się w krótkim czasie - od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów mija zwykle od kilku do kilkunastu godzin, w rzadkich przypadkach do kilku dni.

Zobacz film: "Pomysły na wspólne, rodzinne spędzanie czasu"

Dzięki temu, że symptomy pojawiają się w miarę szybko po spożyciu skażonego pokarmu, dość łatwo stwierdzić, co spowodowało zatrucie pokarmowe. Szczególnie łatwo możemy to ustalić, gdy objawy te występują u kilku osób spożywających tę samą żywność.

Do zatruć pokarmowych najczęściej dochodzi w okresie letnim, gdy panują wysokie temperatury, które sprzyjają rozwojowi i namnażaniu mikroorganizmów. Najczęściej nie są groźne dla zdrowia i życia, a symptomy mijają samoistnie. W wyjątkowych przypadkach jednak zatrucia pokarmowe mogą zakończyć się nawet zgonem.

2. Jakie są najczęstsze przyczyny zatrucia pokarmowego?

Zatrucie pokarmowe może być spowodowane różnymi czynnikami. Zwykle trudno jest uniknąć zakażenia, ponieważ patogeny, które wywołują zatrucia, zazwyczaj nie wpływają na smak, wygląd i zapach pokarmu.

Do zatrucia pokarmowego może dojść w wyniku spożycia żywności zawierającej:

• pałeczki Salmonelli - objawy pojawiają się po 12-24 godzinach od spożycia;
• bakterie Campylobacter - symptomy występują od 2-4 dni od spożycia;
• enterotoksynę gronkowcową - objawy mogą wystąpić już 30 minut po spożyciu;
• toksyna botulinowa (jad kiełbasiany) - objawy są odczuwalne po 12-36 godzinach od zakażenia, zatrucie jadem kiełbasianym może zagrażać życiu;
• wirusy (rotawirusy, norowirusy) - szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci, ponieważ mogą w szybkim czasie doprowadzić do odwodnienia malucha;
• toksyny zawarte w grzybach - szczególnie groźne jest zatrucie muchomorem sromotnikowym; po wystąpieniu typowych dla zatrucia objawów następuje okres utajenia, po którym dochodzi do wielonarządowej niewydolności.

3. Jakie są objawy zatrucia pokarmowego?

Do objawów, które mogą wskazywać na zatrucie pokarmowe, należą:

• kurczowy ból brzucha;
• nudności i wymioty;
• gorączka;
• złe samopoczucie;
• biegunka;
• odwodnienie;
• bóle mięśni.

Na odwodnienie mogą wskazywać następujące objawy:

• nasilone pragnienie;
• mała elastyczność skóry;
• zmniejszone wydzielanie łez, śliny i moczu;
• suchość błony śluzowej jamy ustnej;
• wolne rozprostowywanie się fałdu skórnego;
• obniżenie ciśnienia tętniczego i przyspieszone bicie serca, początkowo przy zmianie pozycji ciała z leżącej na stojącą, w późniejszej fazie cały czas.

W przypadku groźnego zatrucia grzybami może dojść nawet do ostrej niewydolności wątroby, wymagającej jej przeszczepienia.

4. Jak długo trwają objawy zatrucia pokarmowego i kiedy szukać pomocy medycznej?

Pierwsze symptomy zatrucia pokarmowego, którymi są zwykle nudności i wymioty, występują w przeciągu 12-48 godzin od zakażenia. Objawy trwają zwykle od 1 do 3 dni, zakażenie bakteryjne zaś może przeciągnąć się do tygodnia.

Biegunka po zatruciu może trwać nawet 14 dni. Jeśli objawy utrzymują się dłużej, należy zgłosić się do lekarza w celu pogłębienia diagnostyki.

5. Jak postępować w przypadku podejrzenia zatrucia pokarmowego?

Oto kilka kroków, które możesz podjąć w przypadku podejrzenia zatrucia pokarmowego:

• nawadniaj się;
• zachowaj dietę;
• zachowaj próbkę jedzenia;
• monitoruj objawy;
• dbaj o higienę;
• skonsultuj się z lekarzem.

W przypadku poważnych objawów, takich jak trudności w oddychaniu czy utrata przytomności, natychmiast wezwij pomoc medyczną.

6. Jak przebiega leczenie zatrucia pokarmowego?

Leczenie zatrucia pokarmowego zależy od rodzaju zakażenia, stopnia nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Oto ogólne zasady leczenia zatrucia pokarmowego:

1. Nawadnianie

Jednym z głównych zagrożeń związanych z zatruciem pokarmowym jest odwodnienie z powodu utraty płynów z powodu wymiotów i biegunki. Nawadnianie jest jednym z najważniejszych elementów leczenia.

W przypadku łagodnych objawów można stosować doustne płyny nawadniające. W przypadku cięższych przypadków, zwłaszcza gdy występuje utrata świadomości, może być konieczne podanie płynów dożylnie.

2. Leki przeciwbiegunkowe

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki przeciwbiegunkowe, aby zmniejszyć częstotliwość występowania tej dolegliwości. Jednak nie zawsze są one zalecane, szczególnie jeśli organizm próbuje pozbyć się toksyn poprzez biegunkę.

3. Antybiotyki i leki przeciwwirusowe

Jeśli zatrucie jest spowodowane bakteriami lub wirusami, lekarz może zdecydować o zastosowaniu antybiotyków lub leków przeciwwirusowych. Jednak nie zawsze są one konieczne, a ich stosowanie zależy od rodzaju patogenu.

4. Dieta lekkostrawna

W okresie leczenia zaleca się spożywanie lekkostrawnych pokarmów, takich jak zupa, gotowane warzywa, ryż czy pieczywo tostowe. Unikaj tłustych, ciężkostrawnych i ostro przyprawionych potraw.

5. Obserwowanie objawów

Ważne jest monitorowanie objawów i konsultacje z lekarzem w przypadku nasilenia się lub utrzymywania się objawów, takich jak gorączka, silne bóle brzucha czy utrata przytomności.

W przypadku cięższych zatruć, zwłaszcza gdy zatrucie dotyczy substancji toksycznych, może być konieczne specjalistyczne leczenie w szpitalu, w tym odtrutki i środki wspomagające funkcje życiowe.

7. Skutki zdrowotne zatrucia pokarmowego

Zatrucie pokarmowe może prowadzić do różnorodnych skutków zdrowotnych, które zależą od rodzaju patogenu, ilości spożytych toksyn, ogólnego stanu zdrowia zakażonego oraz czasu trwania zatrucia.

Oto kilka możliwych skutków zdrowotnych zatrucia pokarmowego:

• odwodnienie;
• zaburzenia elektrolitowe;
• niedożywienie;
• infekcje układu pokarmowego;
• uszkodzenia narządów;
• skutki neurologiczne;
• reakcje alergiczne;
• długotrwałe problemy zdrowotne.