Krwawienie w ciąży - krwawienia we wczesnej ciąży, krwawienia w drugiej połowie ciąży

Przyczyn pojawienia się krwi w czasie ciąży może być bardzo dużo. Dzieli się je głównie na krwawienia pierwszego trymestru oraz drugiej połowy ciąży. Należy także rozróżnić te, które mają związek z ciążą od tych, które wystąpiły niezależnie (np. uraz komunikacyjny, choroby szyjki macicy).

1. Krwawienia we wczesnej ciąży (I trymestr)

Krwawienie fizjologiczne to jedyny rodzaj krwawienia, który nie powinien martwić przyszłej mamy, a wręcz przeciwnie, świadczy o prawidłowym rozwoju ciąży, jest obserwowany około 12.–13. dnia od zapłodnienia. Można je łatwo pomylić z krwawieniem miesiączkowym, ponieważ pojawia się w terminie przypadającym na początek kolejnego cyklu i wygląda bardzo podobnie. Powstaje ono na skutek zagnieżdżania się jaja płodowego w ścianie macicy. Wtedy też następuje zwiększenie dopływu krwi do zarodka, co może (ale nie musi) skutkować niewielkim krwawieniem.

2. Krwawienia nieprawidłowe w ciąży

We wczesnej ciąży dość często zdarzają się plamienia i niewielkie krwawienia. Mogą dotyczyć nawet co 4. kobiety oczekującej dziecka. Najczęściej nie są one groźne. Zawsze jednak świadczą o jakichś nieprawidłowościach. Może to być zbyt małe stężenie progesteronu (hormonu niezbędnego dla prawidłowego przebiegu ciąży) lub znak od naszego organizmu, że jest przeciążony. W pierwszym przypadku lekarz ginekolog przepisze tabletki uzupełniające niedobory hormonalne w trakcie ciąży. W drugim – należy się zastanowić, co stanowi przyczynę przeciążenia. Powodem mogą być za ciężka praca, nerwy, zbyt intensywny wysiłek fizyczny czy brak snu. W każdym razie należy zwolnić tempo życia i uspokoić się dla dobra naszego oraz oczekiwanego dziecka. Przez najbliższe miesiące nasze ciało podporządkowuje się potrzebom zamieszkującego w nim małego człowieka i trzeba to uszanować. W końcu chcemy, aby maleństwo przyszło na świat piękne i zdrowe.

Zobacz film: "Krwawienie i ból w ciąży"

3. Krwawienia zagrażające życiu w ciąży

Niestety, krwawienie w pierwszym trymestrze ciąży może też być oznaką rozpoczynającego się poronienia. Utrata dziecka to chyba najgorsza rzecz, jaka może spotkać przyszłych rodziców. Dlatego tak ważne jest, żeby nie bagatelizować nawet niewielkich krwawień. Jeżeli już istnieje zagrożenie poronieniem, przy odpowiednio wcześnie udzielonej pomocy, ciążę czasem udaje się uratować. Podstawowymi objawami świadczącymi o poronieniu są ból w dolnej części brzucha i krwawienie. Jednakże przy zagrożeniu poronieniem (w stanie, w którym ciążę można jeszcze uratować) dolegliwości bólowe mogą w ogóle nie występować, a krwawienie ma raczej formę plamienia. Jeżeli natomiast ból i krwawienie się nasilają, utracie dziecka raczej nie da się już zapobiec.

Kolejną przyczyną pojawienia się krwi na bieliźnie, tym razem zagrażającą życiu matki, jest ciąża pozamaciczna. To sytuacja, w której zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w nieprawidłowym miejscu (normalnie powinna się umiejscowić w ścianie macicy). Wówczas najczęściej lokalizuje się w jajowodzie (92–98%), znacznie rzadziej w jajniku, jamie brzusznej czy szyjce macicy. Nieprawidłowo zagnieżdżony zarodek nie ma szans na właściwy rozwój, co w konsekwencji prowadzi do jego obumarcia. Poza tym rosnąc, może uszkodzić naczynia krwionośne mamy lub pęknąć, powodując śmiertelnie groźny krwotok. Rozpoznanie ciąży pozamacicznej nie jest proste. Początkowo objawy są takie same jak w przypadku prawidłowej ciąży. Mogą się jednak pojawić alarmujące sytuacje, takie jak nieregularne krwawienia z macicy, bóle brzucha czy omdlenia. Niestety, niekiedy pierwszym objawem może być krwotok wewnętrzny zagrażający życiu kobiety.

Ciążowa choroba trofoblastyczna to grupa rzadko występujących zaburzeń (stężenia hCG (ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej – hormonu produkowanego przez łożysko). Trzeba też stosować antykoncepcję hormonalną (w celu uniknięcia zajścia w kolejną ciążę) co najmniej przez rok.

4. Krwawienia w drugiej połowie ciąży (II i III trymestr)

W drugiej połowie ciąży krwawienia zdarzają się znacznie rzadziej, są natomiast zawsze oznaką zagrożenia dla matki i płodu. Za ponad połowę krwawień w tym okresie jest odpowiedzialne przedwczesne oddzielanie się prawidłowo umiejscowionego łożyska i łożysko przodujące. Pozostałe przyczyny to uraz dróg rodnych, przedwczesne rozpoczęcie się porodu (po 22. tygodniu ciąży nie mówi się już o poronieniu, tylko o porodzie przedwczesnym) oraz choroby szyjki macicy, w tym nowotwór.

5. Przedwczesne oddzielanie się łożyska

Łożysko to narząd łączący układ krążenia matki i płodu. Za jego pomocą mały człowiek otrzymuje tlen i inne niezbędne dla jego rozwoju substancje. Prawidłowo łożysko powinno znajdować się na ścianie macicy. Odkleja się od niej dopiero po urodzeniu dziecka. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy oddziela się wcześniej. Stopień zagrożenia zależy od tego, na jakiej powierzchni przestało przylegać do ściany macicy (oddzielenie częściowe lub całkowite). Ma to też wpływ na obserwowane objawy. Najczęściej pojawiają się ból brzucha, który początkowo może być przemijający, oraz zwiększone napięcie macicy. Występuje też krwawienie, którego kobieta może czasem nie zauważyć. Jest ono natomiast widoczne w badaniu ginekologicznym. W szczególnych przypadkach nie obserwuje się wycieku krwi z dróg rodnych. Dzieje się tak, gdy łożysko odkleiło się w części środkowej, a jego zewnętrzne brzegi przylegają do macicy. To niebezpieczna sytuacja, ponieważ krwawienie jest, ale go nie widać.

O tym, jak groźna jest to sytuacja dla matki i płodu, decyduje stopień odklejenia łożyska i dojrzałość płodu (czy może żyć poza organizmem mamy). Generalnie stanowi to wskazanie do jak najszybszego ukończenia ciąży.

6. Łożysko przodujące

Czasami łożysko nie umiejscawia się w prawidłowo przeznaczonym do tego miejscu, czyli na ścianie macicy. Dotyczy to najczęściej kobiet, które już kilka razy rodziły, osób po wyłyżeczkowaniu jamy macicy oraz matek bliźniąt. O łożysku przodującym mówimy, gdy znajduje się w okolicy ujścia wewnętrznego szyjki macicy (szyjka łączy jamę macicy z pochwą, jej ujście wewnętrzne znajduje się w jamie macicy, a zewnętrzne – w pochwie). Może ono całkowicie pokrywać to ujście (łożysko przodujące całkowicie) lub zachodzić tylko na jego część (łożysko przodujące częściowo).

Najbardziej charakterystycznym objawem jest pojawienie się niezbyt obfitego, niebolesnego krwawienia. Zwykle występuje nieoczekiwanie, np. podczas snu. Najczęściej obserwuje się je około 34. tygodnia ciąży, ale może się zdarzyć nawet przed 30 tygodniem ciąży. Kolejne krwawienia są coraz bardziej obfite. Leczenie zależy od wieku ciążowego i musi być prowadzone w szpitalu. Jeżeli płód jest jeszcze niedojrzały, zazwyczaj udaje się uniknąć zbyt wczesnego porodu, aby dać mu szansę na prawidłowy rozwój. Poród jednak musi być zawsze zakończony cięciem cesarskim.

7. Choroby szyjki macicy a ciąża

Ciąża nie zabezpiecza kobiet przed chorobami, również schorzeniami szyjki macicy. Dlatego należy regularnie odwiedzać ginekologa. W tym szczególnym okresie pod postacią krwawienia mogą się ujawnić zarówno zwykła nadżerka, jak i nowotwór. Aby zapewnić przyszłej mamie jak najlepszą opiekę, podczas wizyt kontrolnych lekarz ogląda ten ważny narząd, a przy pierwszym spotkaniu powinien wykonać badanie cytologiczne.

8. Poród przedwczesny

Krwawienie może świadczyć o rozpoczynaniu się porodu przed osiągnięciem przez płód pełnej dojrzałości do życia poza organizmem mamy. O porodzie przedwczesnym mówimy, gdy wystąpi po ukończonym 22. tygodniu ciąży, ale przed 38 tygodniem ciąży. Po tym czasie noworodek jest już w pełni rozwinięty i bez trudu poradzi sobie w „świecie zewnętrznym”. Istnieje wiele przyczyn mogących wywołać taką sytuację. Do najważniejszych należą zakażenia wewnątrzmaciczne, przedwczesne pęknięcie błon płodowych (powinny pęknąć na początku drugiego okresu porodu), niewydolność cieśniowo-szyjkowa (stan, w którym szyjka macicy jest niezdolna do utrzymania ciąży do terminu porodu). Czasem udaje się zapobiec przedwczesnemu przyjściu na świat małego człowieka. Gdy nie jest to możliwe, za pomocą leków poród można trochę opóźnić. Lekarze zyskują wówczas niezbędny czas na podanie środków przyspieszających rozwój płodu, aby dać mu większe szanse na przeżycie poza łonem matki.

Jak widać, krwawienia w ciąży mogą mieć wiele przyczyn, zarówno błahych, jak i bezpośrednio zagrażających życiu. Szybka reakcja przy pojawieniu się tego niepokojącego objawu może zapobiec wielu tragediom. Niekiedy krew nie wydostaje się na zewnątrz i jest widoczna tylko podczas badania ginekologicznego. Dlatego tak ważne są regularne wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego ciążę.