Niepowściągliwe wymioty ciężarnych. Przyczyny, objawy i leczenie

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych to ekstremalny przebieg ciążowych mdłości. Takich dolegliwości żadna ciężarna nie powinna bagatelizować, nieraz wymagają bowiem pomocy lekarza, a w niektórych przypadkach hospitalizacji. Występują u ponad 1 proc. przyszłych mam. Jak często występują niepowściągliwe wymioty w ciąży? Jakie są przyczyny niepowściągliwych wymiotów w ciąży? Jakie są zalecane metody leczenia niepowściągliwych wymiotów ciężarnych?

1. Co to są niepowściągliwe wymioty ciężarnych i jakie są ich objawy?

W ciąży wiele kobiet doświadcza wymiotów, jednak niepowściągliwe wymioty (hyperemesis gravidarum - HG) stanowią ekstremalny przypadek, charakteryzujący się uporczywymi, trudnymi do kontrolowania atakami wymiotów.

Niepowściągliwe wymioty są rzadkie i stanowią mniejszość przypadków ciężkich nudności i wymiotów w ciąży. Szacuje się, że dotyczą one około 1-2 proc. wszystkich ciąż.

Ciężarne, które borykają się z tym zaburzeniem, cierpią również z powodu:

Zobacz film: "Krwawienie w ciąży - przyczyny i postępowanie"

• zaburzeń równowagi wodno-elekrolitowej;
• odwodnienia;
• ketonurii;
• bólów głowy;
• chronicznego zmęczenia;
• częstych zasłabnięć;
• znaczna utrata masy ciała (powyżej 5 proc.).

Kobiety cierpiące z powodu niepowściągliwych wymiotów w ciąży często mają także niskie ciśnienie krwi, szybkie tętno, skóra zaś traci na elastyczności. W ich konsekwencji nieprawidłowości występują również w wynikach laboratoryjnych.

Zwykle dolegliwości te ustępują do 16-20 tygodnia ciąży, czasem jednak ciężarne borykają się z nimi aż do dnia porodu. W takiej sytuacji zalecane są kontrolne wizyta do specjalisty.

2. Jakie są główne przyczyny wystąpienia niepowściągliwych wymiotów w czasie ciąży?

Przyczyna występowania niepowściągliwych wymiotów w ciąży nie jest w pełni znana. Wyróżniamy kilka czynników powodujących prawdopodobnie taki stan:

• zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie kobiet spodziewających się dziecka, przede wszystkim wzrost stężenia gonadotropiny kosmówkowej i estradiolu w pierwszym trymestrze ciąży;
• młodsze kobiety w pierwszej ciąży są także bardziej narażone na wystąpienie tej dolegliwości;
• większe ryzyko niepowściągliwych wymiotów występuje wśród kobiet, które we wcześniejszej ciąży doświadczyły już tej dolegliwości, jak i u tych, u których w rodzinie występowały takie przypadku;
• inne choroby, z którymi boryka się ciężarna, takie jak: cukrzyca, nadczynność tarczycy, czy choroby neurologiczne, metaboliczne czy zaburzenia żołądkowo-jelitowe mogą także wzmagać ryzyko wystąpienia tej dolegliwości.

Badania pokazują również, że bardziej narażone na tę dolegliwość są kobiety:

• cierpiące na migrenę;
• będą w mnogiej ciąży;
• cierpiące na chorobę lokomocyjną.

3. Czy niepowściągliwe wymioty mogą wpływać na zdrowie matki i dziecka?

Komplikacje związane z wymiotami? Nadmiernie trudne wymioty mogą prowadzić do:

• odwodnienia;
• utraty masy ciała;
• niedożywienie;
• zasadowicy metabolicznej;
• zaniku mięśni;
• zaburzeń elektrolitowych.

Dolegliwości te mogą stanowić ryzyko zarówno dla zdrowia matki, jak i rozwijającego się dziecka. W skrajnych przypadkach może dojść do poważnych powikłań, takich jak niedobór składników odżywczych czy też poród przedwczesny przed ukończeniem 37. tygodnia życia.

4. Leczenie wymiotów ciężarnych

Jak sobie radzić z wymiotami w ciąży? W przypadku występowania niepowściągliwych wymiotów w ciąży najważniejsze jest odpowiednie nawodnienie ciężarnej. Poza elektrolitami, przy tej dolegliwości należy uzupełniać niedobór witaminy B1, by nie dopuścić do poważniejszych powikłań.

U ciężarnych, u których nie zauważono poprawy po nawodnieniu, zwykle wprowadza się leczenie farmakologiczne. Dobrą skutecznością w łagodzeniu objawów niepowściągliwych wymiotów w ciąży charakteryzuje się witamina B6 (pirodyksyna).

W leczeniu tej dolegliwości stosuje się również:

• leki przewciwhistamionowe;
• antagonistów receptora dopaminy;
• antagonistów receptora serotoniny o działaniu przeciwwymiotnym.

Jeśli ten rodzaj leczenia nie przynosi poprawy, ciężarna wielokrotnie trafia do szpitala, a spadek ciała utrzymuje się, wdrażane jest żywienie dojelitowe lub pozajelitowe. Procedury te zarezerwowane są jedynie dla bardzo ciężkich przypadków, z uwagi na ryzyko zakażeń i innych powikłań.

Czy dieta lub zmiany w nawykach żywieniowych mogą pomóc w kontrolowaniu wymiotów? Warto stosować się także do ogólnych zaleceń dla ciężarnych:

• unikać kofeiny i pikantnych, ciężkostrawnych i kwaśnych potraw oraz jedzenia o intensywnym zapachu;
• jeść mało i często;
• pić napar z imbiru;
• stosować dietę bogatobiałkową i ubogotłuszczową;
• unikać bodźców mogących wywoływać namioty.

Ważne jest także wsparcie emocjonalne, dlatego też pomocne mogą być techniki relaksacji i psychoterapia.