Przyczyny i sposoby na zwalczenie omdleń w ciąży

Ciąża to czas zmian i niektóre z nich wywołują u kobiet zawroty głowy, a czasami utratę przytomności lub omdlenia. Najczęściej występują w pierwszym trymestrze, ale mogą pojawić się również w innych miesiącach ciąży.

1. Czym charakteryzuje się omdlenie?

Omdlenie trwa krótko – zwykle 5-15 sekund (sporadycznie trochę dłużej), po czym następuje samoistny pełny powrót świadomości, bez konsekwencji dla układu neurologicznego. Należy je odróżnić od innych schorzeń, np. napadu padaczkowego, hipoglikemii, udaru mózgu, zatrzymania krążenia i oddechu.

2. Przyczyny omdlenia w ciąży

Głównym powodem pojawienia się problemu jest podniesiony poziom hormonów we krwi, który powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Pomaga to w lepszym przepływie krwi do dziecka, ale spowalnia jej powrót do serca. To sprawia, że ciśnienie krwi matki obniża się, mniej krwi dociera do mózgu i powstają wtedy zawroty głowy i omdlenia.

Innym powodem występowania omdleń w ciąży jest zbyt niski poziom cukru we krwi, który może pojawić się, gdy ciało przystosowuje się do nowej sytuacji. Kobiety, które mają anemię w ciąży lub żylaki, mogą być bardziej narażone na zawroty głowy od innych. 

Zawroty głowy mogą również wystąpić w późniejszym okresie ciąży, gdy kobieta leży na plecach, przez co masa dziecka uciska żyłę główną dolną. Co więcej, jeśli kobieta długo pozostaje w takiej pozycji, problem może się nasilić. Może to prowadzić do stanu zwanego zespołem hipotensyjnym w pozycji leżącej – dochodzi wtedy do zwiększenia częstości akcji serca, może pojawić się lęk, silne nudności, zawroty głowy itp. Zaleca się, aby ciężarne spały na boku, a nie na plecach. Mogą też spać z poduszką umieszczoną pod plecami i biodrami.

Zobacz film: "Aktywność fizyczna w ciąży"

Omdlenia w ciąży może także spowodować zbyt gwałtowna zmiana pozycji. Gdy kobieta siedzi, krew ma tendencję do gromadzenia się w niższych partiach ciała. Jeżeli osoba nagle wstanie, krew nie zdąży wrócić do serca. Powoduje to spadek ciśnienia i może prowadzić do zawrotów głowy. Jednym ze sposobów zapobiegania takim dolegliwościom jest unikanie w ciąży gwałtownego wstawania lub podnoszenia się z krzesła. Należy wstawać tak, by umożliwić dotarcie krwi do mózgu z kończyn dolnych.

3. Sposoby na omdlenia i zawroty głowy w ciąży

Omdleniom i zawrotom głowy można przeciwdziałać. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc:

• spożywać regularne posiłki – należy unikać długich przerw pomiędzy nimi, najlepiej jeść mniej a częściej;
• zmieniać pozycję, gdy kobieta poczuje, że ma zawroty głowy lub może dojść do omdlenia – najlepsza pozycja do spania dla ciężarnych to ułożenie na lewym boku z prawą ręką uniesioną do góry. W ten sposób krew lepiej krąży w organizmie;
• unikanie spania na plecach;
• unikanie nagłych zmian pozycji – należy podnosić się i siadać powoli, szczególnie gdy kobieta wychodzi z wanny;
• należy unikać gorących kąpieli i pryszniców – chłodniejsza woda może zaś przynieść ulgę;
• stosować suplementację diety;
• nosić swobodne i wygodne ubrania.

Jeśli kobieta czuje, że może dojść do omdlenia i utraty przytomności, powinna:

• usiąść i pochylić się, aby głowa znajdowała się między kolanami lub położyć się z uniesionymi nogami, by krew lepiej dopłynęła do mózgu;
• oddychać głęboko i spokojnie;
• rozluźnić ubranie;
• napić się wody lub soku;
• otworzyć okno i pozwolić na swobodną cyrkulację powietrza;
• zjeść coś lub chociaż possać cukierek, zjeść ciastko.

4. Co powinno zaniepokoić w ciąży?

Ważne jest, aby poinformować lekarza o sytuacji, w której doszło do niedotlenienia i omdlenia. Szczególnie gdy towarzyszy im krwawienie z pochwy lub ból brzucha, a także gdy dołączą się takie objawy, jak zaburzenia widzenia, bóle głowy, palpitacje. Mogą to być to na przykład oznaki przewlekłej anemii w ciąży, a omdlenia połączone z nadmiernym pragnieniem – cukrzycy ciążowej. Poza tym niekontrolowany upadek, jaki może nastąpić podczas nagłej utraty przytomności, może spowodować uraz mechaniczny, tj. złamanie ręki, wstrząs mózgu, uraz głowy itp.