Stan przedrzucawkowy. Przyczyny, objawy, profilaktyka
Stan przedrzucawkowy jest to zespół objawów chorobowych, który może wystąpić u ciężarnych po 20. tygodniu ciąży (również w czasie porodu lub połogu). Charakterystyczne jest dla niego podwyższone ciśnienie tętnicze, a stan ten może zagrażać życiu matki i dziecka. Czym jest stan przedrzucawkowy? Jakie są objawy tego stanu? Czym grozi stan przedrzucawkowy?
1. Czym jest stan przedrzucawkowy?
Stan przedrzucawkowy to utrzymujące się wysokie ciśnienie krwi, rozwijające się podczas ciąży lub po porodzie. Może wiązać się z wysokim poziomem białka w moczu lub mniejszą liczbą płytek krwi, problemami z nerkami lub wątrobą, płynem w płucach, zaburzeniami widzenia lub drgawkami. Jest rozpoznawane na podstawie podwyższonego ciśnienia krwi ciężarnej.
Zazwyczaj pojawia się po 20. tygodniu ciąży, choć może wystąpić też wcześniej. W większości przypadków występuje w okresie okołoterminowym lub w terminie, ale może pojawić się także nawet do kilku dni, a w rzadkich przypadkach nawet tygodni po porodzie.
2. Jakie są przyczyny stanu przedrzucawkowego?
Stan przedrzucawkowy może być wynikiem:
- niewłaściwej reakcji układu odpornościowego matki na płód;
- nieprawidłowego zagnieżdżenia się łożyska na początku ciąży.
Czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnej to m.in.:
- otyłość;
- cukrzyca;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- ciąża mnoga;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroby autoimmunologiczne;
- stan przedrzucawkowy w poprzedniej ciąży;
- ciąża przed 20. rokiem życia;
- ciąża po 40 roku życia.
3. Jakie są objawy stanu przedrzucawkowego?
Może się zdarzyć, że stan przedrzucawkowy rozwinie się bezobjawowo. Wysokie ciśnienie u ciężarnej może się rozwijać powoli lub nagle.
Kontrola ciśnienia krwi u kobiet w ciąży to ważna część opieki prenatalnej, ponieważ wzrost ciśnienia krwi to pierwsza oznaka stanu przedrzucawkowego.
Nieprawidłowe ciśnienie przekracza 140/00 milimetrów słupa rtęci (mmHg) i jest udokumentowane dwukrotnie, w odstępie co najmniej czterech godzin.
Symptomy łagodnego stanu przedrzucawkowego:
- wysokie ciśnienie krwi;
- białko w moczu;
- zatrzymanie wody w organizmie.
Objawy ciężkiego stanu przedrzucawkowego:
- zaburzenia widzenia;
- nietolerancja jasnego światła;
- bóle głowy;
- wymioty;
- nudności;
- duszność spowodowana płynem w płucach;
- skłonność do siniaków;
- niewielkie ilości moczu.
Wśród innych symptomów stanu przedrzucawkowego możemy wymienić:
- ból w górnej części brzucha;
- zmniejszona liczba płytek krwi;
- upośledzona czynność wątroby.
4. Leczenie stanu przedrzucawkowego
Stan przedrzucawkowy zagraża zdrowiu i życiu kobiety w ciąży oraz jej dziecka. Postępowanie medyczne w tym przypadku zawsze jest ściśle powiązane ze stanem ciężarnej. Jeśli stan przedrzucawkowy ma postać łagodną, zalecany jest wypoczynek, wykonanie koniecznych badań i częstsze kontrole u lekarza, czasem leki.
Jeśli ciężarna ze stanem przedrzucawkowym jest już bliska terminu porodu (powyżej 37. tygodnia ciąży) zwykle przeprowadzane jest cesarskie cięcie.
W przypadku ciężkiego przebiegu choroby (powyżej 160/110 mm Hg plus duży białkomocz), konieczna jest hospitalizacja ciężarnej, w której czasie podawane są leki, a matka i dziecko są pod stałą kontrolą.
W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia ciężarnej lub dziecka może zajść konieczność przyspieszenia porodu, lub nagłego przerwania ciąży. Jeśli wystąpi rzucawka, natychmiastowe przerwanie ciąży jest jedynym rozwiązaniem, niezależnie od jej wieku.
5. Możliwe skutki stanu przedrzucawkowego
Stan przedrzucawkowy może ograniczać ilość tlenu i pokarmu, które dostarczane są przez łożysko dziecku. Może to powodować niską wagę urodzeniową malucha, a także inne komplikacje, związane z przedwczesnym porodem.
U matki (choć bardzo rzadko) może wystąpić:
- rzucawka;
- przedwczesne odklejenie się łożyska;
- pęknięcie wątroby;
- problemy z krwawieniem;
- udar;
- śmierć.
Zazwyczaj wysokie ciśnienie krwi, białkomocz lub inne objawy stanu przedrzucawkowego zanikają po około 6 tygodniach po porodzie. Czasem jednak ciśnienie rośnie jeszcze przez kilka dni po rozwiązaniu.
Jeśli wystąpił w czasie ciąży stan przedrzucawkowy, może pojawić się również w następnej ciąży, choć raczej nie w ciężkiej postaci.
6. Jak zapobiegać?
Jeśli u kobiety w ciąży występuje kilka z wyżej wymienionych czynników ryzyka, powinny zostać wprowadzone działania profilaktyczne. Ciężarna otrzymuje odpowiednie dawki kwasu acetylosalicylowego i pozostaje pod stałą opieką lekarza.
Mimo iż stan przedrzucawkowy może być poważnym zagrożeniem dla matki i dziecka, pamiętajmy, że występuje u jedynie kilku procent przyszłych mam, a szybka diagnoza pozwala na tyle zadbać o zdrowie ciężarnej, aby doprowadzić ją do szczęśliwego rozwiązania.
