USG 4D
USG 4D to USG trójwymiarowe w czasie rzeczywistym, co oznacza możliwość obserwacji dziecka, jego położenia w łonie matki i jego reakcji, w konkretnym momencie. Kobieta poddająca się badaniu USG 4D na ekranie komputera ogląda film z wnętrza swojego brzucha, widząc, co w danej chwili robi jej jeszcze nienarodzone dziecko. USG 4D umożliwia zrobienie obrazów przekrojowych ciała dziecka i poznanie płci płodu. Ma zastosowanie w diagnozowaniu niektórych wad wrodzonych i chorób genetycznych na etapie rozwoju prenatalnego dziecka.
1. USG 4D w ciąży
Podstawową częścią badania USG w ciąży jest badanie USG 2D, które odbywa się w obrazowaniu dwuwymiarowym. USG 2D umożliwia obserwowanie przekrojów wnętrza macicy i zarysów ciała płodu wraz z obrazem jego narządów wewnętrznych. USG dwuwymiarowe pozwala ocenić wielkość i kształt różnych części ciała dziecka, struktur anatomicznych, położenie i budowę łożyska oraz ilość wód płodowych. Nowoczesne aparaty USG umożliwiają trójwymiarową rekonstrukcję obrazu płodu i wnętrza macicy, nawet w czasie rzeczywistym – uwidaczniającym ruchy i zachowanie dziecka w łonie matki oraz pracę jego serca.
USG 4D w ciąży daje piękny obraz dziecka, zrozumiały dla obserwujących badanie przyszłych rodziców. Pozwala również uzyskać przekroje anatomiczne, niedostępne w badaniu dwuwymiarowym. Przekroje 4D ułatwiają rozpoznawanie wad wrodzonych u płodu i cech, które mogą świadczyć o różnych chorobach, w tym chorobach genetycznych. Dzięki nowoczesnej technologii, nagrania USG wykonane w technice 4D mogą być przekazane na życzenie pacjentom w formacie DVD. W ten sposób zapisany obraz jeszcze nienarodzonego dziecka, jego twarzy, płci i zachowania, stanowi unikalną pamiątkę dla przyszłych rodziców. Udostępniania jest także dokumentacja zdjęciowa USG zdjęć czarno-białych i kolorowych. Koszt badania USG 4D to mniej więcej 250 zł.
USG trójwymiarowe w czasie rzeczywistym pozwala oglądać obrazy przekrojowe ciała dziecka, jego nóżki czy rączki, umożliwia również łatwe rozpoznanie płci. USG 4D umożliwia matce zobaczenie twarzy dziecka i jego ciała prawie tak, jak na filmie. Wielu psychologów twierdzi, że przyczynia się to do wytworzenia wczesnego i silnego związku emocjonalnego między matką a dzieckiem. Obserwacja obrazu dziecka podczas USG 4D ma nie tylko charakter rozrywki, ale również służy wzmacnianiu więzi rodziców z nienarodzonym maleństwem. Ponadto, USG 4D może stać się w przyszłości metodą z wyboru dla oceny morfologii jamy macicy, do przeprowadzenia zabiegu punkcji jajników oraz do oceny drożności jajowodów.
2. USG 4D w ocenie rozwoju płodu
Obrazowanie 4D jest stosunkowo nową metodą stosowaną w medycynie. USG 4D umożliwiło ustalenie kolejności pojawienia się poszczególnych odruchów płodu. Wiadomo, że umiejętność przeciwstawiania kciuka pojawia się u dziecka wcześniej niż zdolność zginania pozostałych palców dłoni. Rodzaje aktywności ruchowej płodu zmieniają się i rozwijają wraz z zaawansowaniem ciąży. Ich obserwacja w obrazie 4D jest łatwiejsza i bardziej komfortowa niż w rekonstrukcji dwuwymiarowej.
Wprowadzenie techniki 4D do ciążowego badania ultrasonograficznego budzi nadzieję na lepszą ocenę funkcji mózgu i przewidywanie rozwoju płodu. Lekarze dzięki USG 4D zaczynają poznawać zależność między wzorcami ruchowymi płodu a chorobami układu nerwowego. Coraz więcej badań poświęca się ocenie zachowania płodu we wnętrzu macicy i jego stanom emocjonalnym. USG 4D pozwoliło na odkrycie, że w trzecim trymestrze ciąży płód potrafi się już uśmiechać. Być może w przyszłości USG trójwymiarowe w czasie rzeczywistym pozwoli ustalić, jakie reakcje i wyrazy twarzy płodu oznaczają konkretne stany emocjonalne dziecka.
Badanie ultrasonograficzne 4D umożliwia przestrzenne obrazowanie powierzchniowe płodu, ocenę jego aktywności motorycznej i zachowań. Można też dokonać biopsji 4D w czasie rzeczywistym, wykonać badanie z użyciem kolorowego Dopplera, badanie urodynamiczne oraz badanie serca płodu. Wady strukturalne serca występują u około 1% noworodków. Dzięki USG 4D można badać również nerwy obwodowe, zwłaszcza nerwy powierzchniowe znajdujące się na kończynach dolnych i górnych dziecka.
3. USG 4D w ocenie wad wrodzonych płodu
Już niewielkie wady wrodzone płodu, takie jak rozszczep wargi, rozszczep podniebienia, występowanie dodatkowych palców, zniekształcenia dłoni i stóp czy niewielkie rozszczepy kręgosłupa można miarodajnie ocenić, dzięki zastosowaniu USG 4D. Również pewne subtelne nieprawidłowości, jak np. nisko osadzone uszy czy nieprawidłowości rysów twarzy w obrazowaniu 4D są wyraźniej widoczne niż w klasycznym badaniu dwuwymiarowym. Ma to duże znaczenie w diagnostyce zespołu Downa i innych nieprawidłowości genetycznych oraz chromosomowych.
Obrazowanie trójwymiarowe umożliwia precyzyjną ocenę kości nosowych płodu – głównego parametru w ustaleniu ryzyka zespołu Downa. Dzięki 4D ustalono, że niektóre płody z zespołem Downa mają nieprawidłową tylko jedną z dwóch kości nosowych, co jest trudne do weryfikacji w USG 2D i stanowi wskazanie do wykonania inwazyjnych badań genetycznych. Z kolei niektóre zdrowe płody mają dość szeroką przerwę między prawą a lewą kością nosową, która w płaskim obrazie może być wzięta za brak kości nosowych i prowadzić do niepotrzebnej amniopunkcji. W 4D ocena tej przerwy i wykształcenia się kości nosowych jest łatwiejsza, co oszczędza pacjentce niepokoju i stresu.
USG 4D jest również wykorzystywane do oceny przezierności karkowej, co pozwala diagnozować ewentualny rozszczep kręgosłupa, oraz do oceny pracy serca płodu. Różne projekcje struktur anatomicznych serca nie są dostępne w USG 2D, natomiast z łatwością uzyskuje się je w 4D. Badanie dwuwymiarowe ma pewne ograniczenia, bo nie ma dostępu do płodu z każdej strony. USG 2D można wykonać wyłącznie przez brzuch i pochwę ciężarnej, ponieważ od dołu dziecko jest zasłonięte przez kości miednicy, z boku i od góry – przez jelita i żebra, a od strony grzbietu – przez kręgosłup. W badaniu 4D natomiast można obracać płód prawie dowolnie na ekranie aparatu, uzyskując dowolne projekcje. Jest to chyba największa zaleta badania trójwymiarowego.