Tętno płodu - normy i metody badania

Tętno płodu to jeden z elementów, które położna lub lekarz sprawdzają w czasie każdej wizyty w ciąży. Prawidłowe tętno płodu świadczy o dobrym stanie zdrowia malucha, za wysokie lub za niskie zaś może oznaczać nieprawidłowości. Jakie są normy dla tętna płodu? Czy tętno płodu 170 jest groźne dla dziecka? Co może oznaczać zbyt wysokie lub zbyt niskie tętno dziecka?

1. Tętno płodu - normy

Tętno płodu - norma? Serce dziecka zaczyna bić około 23. dnia życia płodowego. Prawidłowe tętno płodu wynosi 110-150 uderzeń na minutę. Wartości poniżej 110 uderzeń na minutę określane są jako bradykardia, natomiast wartości powyżej 150 uderzeń na minutę to tachykardia.

Monitorując tętno dziecka w brzuchu ciężarnej, można wykazać również obecność akceleracji, czyli trwających co najmniej 15 sekund przyspieszeń akcji serca o co najmniej 15 uderzeń na minutę. Ich występowanie jest zjawiskiem prawidłowym i w normalnych warunkach powinno się wykazać powyżej 2 akceleracje na 10 minut.

Występowanie deceleracji, czyli krótkotrwałych, trwających 10 sekund lub dłużej zwolnień podstawowej częstości serca o co najmniej 15 uderzeń na minutę, jest zjawiskiem nieprawidłowym i może świadczyć o niewydolności łożyska i zaburzeniach przepływu pępowinowego.

Zobacz film: "Jakie badania należy wykonać w ciąży?"

Ponadto, badając tętno płodu, można wykryć także różnego rodzaju nieregularności i zaburzenia rytmu serca płodu. Ocena wszystkich tych zjawisk, zwłaszcza w odniesieniu do skurczów macicy, pozwala wcześnie wykryć sytuacje zagrożenia życia płodu i podjąć w związku z tym właściwe postępowanie.

1.1. Zbyt wysokie tętno płodu

Za wysokie tętno płodu - tachykardia, to tętno powyżej 150 uderzeń na minutę. Tachykardia może być spowodowana:

• niedotlenieniem płodu;
• gorączką u matki;
• zakażeniem błon płodowych;
• niedokrwistością płodu;
• stosowaniem niektórych leków.

1.2. Zbyt niskie tętno płodu

Zbyt niskie tętno w ciąży - bradykardia to tętno poniżej 110 uderzeń na minutę.

Bradykardia może wynikać m.in. z:

• niskiego ciśnienia krwi matki;
• niskiej temperatury ciała matki;
• hipoglikemii,
• wad i arytmii serca płodu;
• niewydolności łożyska;
• ucisku pępowiny lub ucisku główki płodu
• stosowania niektórych leków.

2. Czynniki wpływające na tętno płodu

Na tętno płodu może wpływać wiele czynników, m.in.:

• wiek ciąży - w trakcie ciąży puls dziecka w brzuchu zmienia się w zależności od wieku płodu, na początku jest szybsze (około 160-180 uderzeń na minutę) i stopniowo spada do poziomu ok. 120-160 uderzeń na minutę w ostatnich tygodniach ciąży;
• aktywność płodu - podczas ruchów dziecka, jego tętno może krótkotrwale przyspieszyć;
• stres i emocje matki;
• położenie ciała matki;
• wpływ środowiska;
• zapotrzebowanie na tlen;
• choroby matki (np. cukrzyca);
• przyjmowane leki;
• stan łożyska;
• infekcje;
• stosowanie używek.

3. Tętno płodu - metody badania

Do badania tętna płodu wykorzystywane są różne metody. Najstarszą z nich i jednocześnie najbardziej subiektywną jest osłuchiwanie. Dawniej wykorzystywana była w tym celu słuchawka położnicza Pinarda, obecnie stosowane są różnego rodzaju detektory tętna płodu, tak zwane echosondy.

Słuchawka położnicza pozwalała na wysłuchanie tętna u płodu dopiero powyżej 17.-18. tygodnia ciąży, natomiast niektóre nowoczesne echosondy pozwalają na wysłuchanie tętna nawet już od 12.-14. tygodnia ciąży.

Ponadto, echosonda, w przeciwieństwie do słuchawki, pozwala usłyszeć bicie serca płodu przez rodziców, a nie tylko przez osłuchującego lekarza. Aby wysłuchać bicie serca dziecka w ciąży, lekarz musi najpierw określić położenie płodu, aby wybrać miejsce, w którym będzie ono najlepiej słyszalne, a następnie przykłada do tego miejsca na brzuchu słuchawkę lub echosondę.

Obie te metody jednak są bardzo subiektywne i prawidłowa interpretacja zależy tylko od doświadczenia lekarza. Ponadto, ocena tętna odbywa się jedynie w krótkim czasie i nie jest możliwe graficzne zarejestrowanie wyniku i oceny w późniejszym czasie lub skonsultowania z innym lekarzem.

Podczas rutynowej wizyty ginekologicznej w czasie ciąży najczęściej bada się tętno płodu właśnie za pomocą echosondy.

Inną metodą monitorowania akcji serca dziecka jest kardiotokografia KTG, która umożliwia monitorowanie w sposób ciągły, a ponadto pozwala na graficzny zapis czynności serca.

Badanie KTG jest wykonywane pod koniec ciąży, mniej więcej około 37.-38. tygodnia oraz w trakcie porodu.

Ponadto KTG daje możliwość zapisu czynności skurczowej macicy i dzięki temu lekarz może zinterpretować czynność serca płodu w odniesieniu do skurczów macicy, co stanowi cenną informację.

Kolejną metodą, która dodatkowo pozwala na zobrazowanie akcji serca płodu, jest badanie ultrasonograficzne USG. Wykazanie bicia serca dziecka za pomocą tego badania jest możliwe już od 6. tygodnia życia płodowego.

Zgodnie z zaleceniami, każda ciężarna jest kierowana na badanie USG około 10. tygodnia ciąży, a celem tego badania jest między innymi właśnie uwidocznienie czynności serca płodu.

4. Jakie są zmiany w tętnie płodu w różnych fazach ciąży?

Tętno płodu zmienia się w różnych fazach ciąży. Na wczesnym etapie ciąży, w pierwszych kilku tygodniach, tętno płodu jest dość szybkie i może wynosić około 160-180 uderzeń na minutę - tak więc tętno płodu 180 w 9 tygodniu jest prawidłowe. Jest to spowodowane intensywnym wzrostem komórek i układu krążenia płodu.

W pierwszym trymestrze, w miarę dojrzewania układu sercowo-naczyniowego dziecka, tętno zaczyna spadać. Około 12. tygodnia ciąży bicie serca płodu może wynosić już około 120-160 uderzeń na minutę.

W drugim trymestrze tętno dziecka w ciąży utrzymuje się raczej na stałym poziomie. W miarę rozwoju płodu, serce płodu staje się coraz bardziej wydolne i efektywne w pompowaniu krwi.

Niskie tętno płodu w 38 tygodniu ciąży? Pod koniec ciąży, w trzecim trymestrze, tętno płodu może być nieco niższe niż w poprzednich fazach. Wynika to z faktu, że serce płodu jest już rozwinięte i efektywne, a tempo wzrostu spada w porównaniu do wcześniejszych etapów.

Jakie jest tętno dziecka przed porodem? W ostatnich dniach przed porodem i w trakcie porodu, tętno płodu może się nieco zmieniać. W odpowiedzi na skurcze macicy i proces porodowy, tętno płodu może delikatnie przyspieszać.

5. Czy zmiany w tętnie płodu mogą być oznaką problemów zdrowotnych?

Zmiany w tętnie płodu mogą być oznaką różnych problemów zdrowotnych występujących zarówno u matki, jak i u płodu. Kontrola tętna dziecka jest ważna, ponieważ może pomóc w wykryciu ewentualnych komplikacji i problemów zdrowotnych na wczesnym etapie.

6. Czy ćwiczenia fizyczne matki mogą wpływać na tętno płodu?

Ćwiczenia fizyczne przyszłej matki mogą mieć pozytywny wpływ na tętno płodu, przede wszystkim, jeśli nie są zbyt intensywne. Regularna aktywność fizyczna w trakcie ciąży może być korzystna zarówno dla matki, jak i dla malucha.

W czasie ćwiczeń fizycznych tętno matki może wzrosnąć, ponieważ serce musi dostarczyć dodatkową ilość krwi i tlenu do mięśni pracujących podczas ćwiczeń. To z kolei może wpłynąć na tętno płodu.

Pamiętajmy, aby ćwicząc w ciąży wybierać aktywności odpowiednie do swojego stanu zdrowia i kondycji. Ćwiczenia niskiego ryzyka, takie jak spacery, pływanie, joga prenatalna czy ćwiczenia w wodzie, mogą pomóc utrzymać zdrową aktywność fizyczną. Powinniśmy uważać, by nadmiernie nie przeciążać organizmu - może to prowadzić do spadku dostępu tlenu do dziecka.

Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem lub modyfikacją programu ćwiczeń w ciąży. Lekarz może dostosować zalecenia do indywidualnych potrzeb i naszego stanu zdrowia.

7. Jakie są zalecenia dotyczące monitorowania tętna płodu w trakcie porodu?

Monitorowanie czynności tętna płodu pozwala lekarzom i personelowi medycznemu na monitorowanie stanu zdrowia dziecka w czasie porodu.

Ważne, by monitorowanie czynności serca płodu (FHR płodu) było prowadzone przez personel medyczny, który jest przeszkolony w interpretacji wyników i reagowaniu na ewentualne komplikacje. Często monitorowanie tętna płodu odbywa się w czasie całego porodu.

Jeśli wyniki monitorowania wskazują na jakiekolwiek nieprawidłowości, personel medyczny będzie w stanie podjąć odpowiednie działania w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa nienarodzonego dziecka. W przypadku niepewności lub pytań dotyczących monitorowania tętna płodu zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub położną.

8. Jak ważne jest monitorowanie tętna płodu dla zdrowia i rozwoju dziecka?

Monitorowanie tętna płodu ma duże znaczenie dla zdrowia i rozwoju malucha w różnych fazach ciąży i podczas porodu. Pozwala wykrywać ewentualne problemy zdrowotne u dziecka.

W czasie porodu pozwala na stałą ocenę reakcji dziecka na skurcze macicy i zmiany w organizmie matki, co umożliwia szybką reakcję w przypadku wystąpienia nieprawidłowości.

Umożliwia też szybkie podjęcie decyzji dotyczących dalszych działań, np. zmianę pozycji matki, podawanie tlenu lub podjęcie decyzji o cięciu cesarskim.