4 najczęstsze pytania o badanie cytologiczne. Odpowiada ginekolog
Cytologia to nieinwazyjne badanie, które stosuje się w profilaktyce raka szyjki macicy. Ze względu na zwiększoną zachorowalność na tę chorobę nowotworową kobiety powinny regularnie poddawać się badaniom kontrolnym.
- Najlepszym badaniem diagnostycznym stwierdzającym, czy kobieta znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy, jest badanie w kierunku wirusa HPV. Program profilaktyki tej choroby nowotworowej nie gwarantuje go, dlatego opieramy się głównie na badaniach cytologicznych — tłumaczy dr Ewa Paszkiewicz-Juszczak, specjalista ginekolog położnik, prowadząca stronę twojdoktor.eu.
Jak zatem ustrzec się przed rozwojem nowotworu szyjki macicy?
- Najlepszą metodą jest podanie szczepionki chroniącej przed zakażeniem wirusem HPV wszystkim dziewczynkom po 15. roku życia, kobietom przed rozpoczęciem współżycia lub paniom w każdym wieku, które często zmieniają partnerów seksualnych (po wykluczeniu obecności tego wirusa) — mówi nasz ekspert.
Sprawdź, czego nie należy robić przez 48 godzin przed badaniem cytologicznym i na czym polega nowy system oceny jego wyniku, zwany systemem Bethesda.
Na następnym slajdzie obejrzysz WIDEO na temat przyczyn raka szyjki macicy
Zobacz też: Zioło, które może stymulować mózg do lepszej pracy
Pierwsze badanie cytologiczne
- Pierwszą cytologię powinna wykonać każda kobieta, bez względu na wiek, po rozpoczęciu współżycia. Istnieją jednak pewne kontrowersje co do częstości poddawania się temu badaniu. Ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy, kobiety po 25. roku życia powinny je wykonywać raz w roku. Program cytologiczny w ramach NFZ (oferujący bezpłatne badanie) obejmuje pacjentki między 25. a 59. rokiem życia i gwarantuje im wykonanie cytologii co 3 lata — tłumaczy nasz ekspert.
- Pacjentki, u których zostały wykryte nieprawidłowości, mają wykonywane badania w zależności od wskazań i są objęte opieką lekarza prowadzącego. W takich przypadkach cytologia jest powtarzana nawet co 6 miesięcy — dodaje dr Paszkiewicz-Juszczak.
Zobacz też: Kilka razy poroniła, ale się nie poddała. Urodziła sześcioraczki
Przygotowanie do badania cytologicznego
- Badanie cytologiczne przeprowadza się w każdej fazie cyklu, poza miesiączką. Aby wynik był wiarygodny, przed jego wykonaniem nie należy przyjmować leków dopochwowych oraz współżyć (do 48 godzin). Jeżeli kobieta boryka się z infekcją pochwy, badanie powinno być wykonane po jej wyleczeniu — instruuje dr Paszkiewicz-Juszczak.
Na następnym slajdzie obejrzysz WIDEO na temat przebiegu badania cytologicznego
Wynik badania cytologicznego
- Do niedawna obowiązywał system oceny cytologii, zwany Papanicolau, czyli pięciostopniowa skala oceny wymazu (od grupy I do V). Grupy I i II oznaczały wynik prawidłowy, III — stan wymagający diagnostyki, a IV i V — rozwój raka szyjki macicy. Okazał się on niewystarczający i został zastąpiony bardziej precyzyjnym systemem oceny cytologii, tzw. systemem Bethesda — tłumaczy nasz ekspert.
Na czym więc polega system Bethesda?
- W kolejnych punktach informuje on, czy rozmaz zawiera odpowiedni materiał do oceny cytologicznej. To znaczy, czy ilość pobranych do badania komórek była wystarczająca i czy w próbce znajdują się komórki z kanału szyjki macicy. Dalej następuje stwierdzenie, czy obraz cytologiczny jest prawidłowy, czy też nie, a potem dokładny opis zaobserwowanych zmian, czyli określenie rodzaju zakażenia i ewentualnych zmian naprawczych, zmian w komórkach nabłonka i obecności innych nieprawidłowych komórek. Wynik ten wymaga omówienia z lekarzem, który wykonał badanie cytologiczne — mówi dr Paszkiewicz-Juszczak.
- W wyniku tego badania można też stwierdzić podejrzenie infekcją wirusem HPV, co z kolei wymaga przeprowadzenia kolejnego badania - w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego z jego typowaniem — dodaje ginekolog.
Zobacz też: Włosy wypadały jej garściami. Dzisiaj są długie i gęste
Nieprawidłowy wynik cytologii
- Wymaga on omówienia przez lekarza prowadzącego i w razie potrzeby skierowania pacjentki na dalsze badania i leczenie. Nie każda nieprawidłowość oznacza raka. Dzięki temu, że wynik w systemie Bethesda jest precyzyjny, wiemy, czy jest to stan zapalny wymagający przyjęcia leków przeciwzapalnych, czy występują inne zmiany, które wymagają dalszej diagnostyki — tłumaczy dr Paszkiewicz-Juszczak.
- Jeżeli wynik jest nieprawidłowy i stwierdza się zmiany dysplastyczne, należy w dalszym badaniu potwierdzić lub wykluczyć obecność wirusa HPV oraz wykonać kolposkoskopię w celu dokładnej oceny szyjki macicy (badanie tego organu za pomocą lupy w dużym powiększeniu). W jej trakcie ze zmienionych fragmentów pobiera się wycinki w celu otrzymania badania histopatologicznego i stwierdzenia, z jakimi zmianami mamy do czynienia — mówi nasz ekspert i dodaje:
- Jeśli zostanie stwierdzony rak przedinwazyjny, wykonuje się amputację lub konizację laserową szyjki macicy. W przypadku podejrzenia nowotworu szyjki, pacjentka poddawana jest dalszej diagnostyce: wyłyżeczkowaniu jamy macicy oraz pobraniu wycinków i — w zależności od rozległości zmian — stosowane jest leczenie operacyjne i uzupełniające: radio i/lub chemioterapia.
Zobacz też: Wzięliśmy udział w "Szlachetnej paczce". To był wzruszający moment
