Kolka niemowlęca - skąd się bierze?

Kolka niemowlęca jest jednym z najczęstszych powodów płaczu dziecka oraz przyczyną niepokoju rodziców.

Kolka jest czynnościowym zaburzeniem przewodu pokarmowego, który występuje we wczesnym okresie niemowlęcym.

Kolka jelitowa jest terminem określającym zespół objawów, obejmujących napadowe bóle brzucha ze wzdęciem, prężeniem się oraz silnym płaczem u niemowlęcia. Kolka najczęściej występuje u dzieci poniżej 3. miesiąca życia. Niemowlę z kolką często odmawia spożywania jedzenia oraz picia.

Atak kolki zazwyczaj zaczyna się gwałtownie głośnym, ciągłym, rzadziej przerywanym płaczem. Cały epizod ataku może trwać nawet klika godzin. Dziecko ma zaczerwienioną twarz, ale wokół ust może wystąpić bladość. Brzuch bobasa jest wzdęty i napięty. A nóżki na przemian przykurczone lub wyprostowane.

Zobacz film: "Katar u niemowlaka"

Podczas napadu często dochodzi do wydalenia gazów lub niewielkiej ilości stolca, co przynosi dziecku chwilową ulgę. Zazwyczaj atak kolki występuje w godzinach wieczornych.

Zgodnie z kryteriami medycznymi kolkę niemowlęcą rozpoznaje się, gdy wystąpią wszystkie poniższe objawy:

1. napady rozdrażnienia, grymaszenia lub płaczu rozpoczynają się i kończą bez wyraźniej przyczyny,
2. napady płaczu występują przez 3 godziny w okresie 3 dni w tygodniu,
3. rozwój dziecka jest prawidłowy.

Do tej pory nie ustalono jednej przyczyny występowania kolki u niemowlęcia. Problem kolek dotyczy około 30 proc. niemowląt. Dolegliwości rozpoczynają się zazwyczaj między 3. dniem a 3. tygodniem życia.

Istnieje związek pomiędzy charakterem kolki a okresem życia, w którym po raz pierwszy wystąpiła. Im wcześniej u niemowlęcia wystąpi epizod kolki tym dłużej trwają napady oraz dłuższy jest okres jej występowania.

Kolka jelitowa ustępuje zwykle samoistnie w 3. – 4. miesiącu życia. Jednakże w niektórych przypadkach dolegliwości mogą występować do 9. miesiąca życia.

Często kolka występuje w:

1. Alergiach pokarmowych, zwłaszcza na białko mleka krowiego, gdyż występuje u 70 proc. niemowląt z kolka jelitowa. W tym przypadku konieczna jest eliminacja z diety matki karmiącej mleka krowiego i jego przetworów.
2. Nietolerancji laktozy, czyli cukru mlecznego. Jeśli dziecko, jest karmione piersią należy zmodyfikować sposób karmienia. Bardziej korzystne jest długie karmienie z jednej piersi niż krótsze z obu. Pokarm wydzielany w pierwszych minutach karmienia zawiera więcej laktozy, a mniej tłuszczu.
3. Zaburzeniach funkcjonowania mikroflory jelitowej.
4. Niedojrzałości układu nerwowego, czyli nadwrażliwością organizmu niemowlęcia na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne.
5. Narażeniu na dym papierosowy. Wykazano, iż u dzieci, których rodzice palili 3-krotnie częściej występowały kolki. Ponadto nikotyna może wywierać niekorzystny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego oraz zaostrzać objawy kolki.
6. Nieprawidłowej technice karmienia. Niemowlę podczas ssania pokarmu połyka duże ilości powietrza, które zaburza prace jelit oraz powoduje wzdęcia. U niemowląt karmionych sztucznie należy dobrać odpowiedni kształt smoczka oraz prawidłową technikę karmienia butelką.

Objawy kolki mogą również towarzyszyć stanom zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu niemowlęcia:

• Wgłobienie, uwięźnięcie przepukliny,
• Niedrożność jelit,
• Zapalenie otrzewnej,
• Zapalenie ucha,
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Zapobieganie kolkom niemowlęcym

Po karmieniu, niemowlę cierpiące na kolkę należy nosić w pozycji pionowej, aż do "odbicia się" bańką połkniętego powietrza. Korzystnie jest również zmienić ustawienie łóżeczka tak, aby miało wyżej główkę niż nóżki.

W czasie napadu można masować brzuszek dziecka w kierunku odwrotnym do wskazówek zegara. Pomaga również ogrzewanie brzuszka przy użyciu termoforu lub poduszką elektryczną (należy uważać, aby nie poparzyć dziecka).

Kolka niemowlęca nie jest bezpośrednim wskazaniem do wprowadzania diet hipoalergicznych i bezlaktozowych dziecka . Na początek należy próbnie wyeliminować z diety matki produkty nabiałowe (mleko, biały ser). Jeśli objawy lub częstość kolek spadnie należy taką dietę stosować do momentu zaprzestania karmienia dziecko piersią.

Niedkiedy spożywanie przez kobietę karmiącą wzdymających warzyw i owoców (kapusta, groch, fasola, cebula, ogórki, gruszki, śliwki), a także kofeiny, ostrych przypraw oraz czekolady nasila objawy kolki u niemowlęcia.

Jeśli dziecko karmione jest pokarmem sztucznym, należy dotychczas stosowaną mieszankę mleczną zastąpić na okres 48 godzin Nutramigenem. Gdy po tym okresie objawy zmniejszą się, to dziecko należy na stałe karmić mieszankami mlecznymi zawierającymi hydrolizaty kazeiny.

Niemowlęta karmione sztucznie częściej cierpią z powodu zaparć. Należy w takich przypadkach nie przygotowywać zbyt gęstego mleka oraz wcześniej wprowadzić sok z jabłka lub tarte jabłko.

Wszystkie niemowlęta cierpiące na kolkę powinny otrzymywać do picia napar z kopru włoskiego lub z dodatkiem rumianku. Koper włoski wykazuje właściwości wiatropędne, działa rozkurczająco na mięśnie przewodu pokarmowego. Ponadto pobudza wydzielanie soku żołądkowego poprawiając przyswajanie składników pokarmowych. Stosując napar z rumianku należy pamiętać o jego możliwym działaniu alergizującym.

Istnieją dwie metody postępowania z niemowlęciem w trakcie ataku kolki. Pierwsza sugeruje pozostawienie dziecka w spokoju i niereagowanie na płacz. Natomiast drugi sposób zakłada troskliwe i cierpliwe zajmowanie się niemowlęciem (kołysanie, układanie na brzuszku, masaż całego). Niekiedy pomocne są dźwięki wydawane przez suszarkę do włosów czy odkurzacz lub płynącą wodę.