Nieprawidłowa tolerancja glukozy

Cukrzycę uznaje się za chorobę społeczną. Z roku na rok kolejki w poradniach diabetologicznych są coraz dłuższe. Szacuje się, że w 2030 roku na świecie będzie około 360 milionów ludzi z cukrzycą.

Niepokojący wydaje się zwłaszcza fakt, iż chorobowość w tym przypadku zwiększa się we wszystkich grupach wiekowych. Zaznacza się to szczególnie wyraźnie w krajach rozwijających się.

Specjaliści od lat coraz głośniej mówią o działaniach profilaktycznych, które mogłyby uchronić przed rozwojem cukrzycy. Szczególne znaczenie w tym przypadku mają stany przedcukrzycowe, których wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie są w stanie zahamować rozwój insulinooporności.

Wyróżnia się dwa stany przedcukrzycowe:

• nieprawidłowa glikemia na czczo (wartości stężenia glukozy na czczo 100 – 125 mg/dl),
• nieprawidłowa tolerancja glukozy (w 120. minucie testu tolerancji glukozy glikemia 140–199 mg/dl).

Oba stany są sygnałem alarmowym, jaki człowiekowi wysyła organizm. Stanowią zapowiedź mogącej się w najbliższym czasie rozwinąć choroby, zwłaszcza jeśli pacjent wśród członków najbliższej rodziny ma diabetyków (wywiad obejmuje dwa pokolenia wstecz).

Pacjenci w stanie przedcukrzycowym najczęściej zgłaszają lekarzowi następujące objawy:

• znaczny ubytek masy ciała w ciągu kilku tygodni,
• nadmierne pragnienie,
• wielomocz,
• problemy z koncentracją,
• pojawienie się zmian ropnych na skórze,
• nawracające stany zapalne układu moczowego (zwłaszcza u kobiet),
• ogólne osłabienie.

Wystąpienie tych symptomów, zwłaszcza u osób z nieprawidłowym BMI oraz mało aktywnych fizycznie, stanowi podstawę do wykonania badania poziomu cukru we krwi.

Pomiar przeprowadza się na czczo (co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku). Przed badaniem lekarz powinien zapytać, czy pacjent przyjmuje jakieś leki, które mogą zwiększać glikemię (np. glikokortykosteroidy, diuretyki tiazydowe, niektóre beta-blokery).

W diagnostyce cukrzycy i zaburzonej tolerancji glukozy istotne znacznie ma doustny test tolerancji glukozy (OGTT). Jest to jedna z trzech metod rozpoznawania cukrzycy.

Po pobraniu krwi żylnej na czczo pacjent wypija w ciągu 5 minut 250-300 ml wody, w której rozpuszczono 75 g glukozy, a następnie czeka w pozycji siedzącej przez dwie godziny na pobranie krwi. W tym czasie nie wolno nic jeść i palić papierosów.

Organizm nie radzi sobie z glukozą w sytuacji, gdy wynik badania utrzymuje się na poziomie 140-199 mg/dl (7,8-11 mmol/l).

Stan przedcukrzycowy nie zawsze wymaga leczenia. By jednak zachować dobre zdrowie i zapobiec dalszemu rozwojowi insulinooporności konieczne jest wprowadzenie pewnych zmian w codziennym życiu.

Najważniejsze zasady w tym zakresie to:

• normalizacja masy ciała,
• regularna aktywność fizyczna,
• dobrze zbilansowana dieta, która zakłada eliminację cukrów prostych.

W przypadku nietolerancji glukozy bardzo ważne jest świadome podejście pacjenta do swojego stanu zdrowia i przestrzeganie zaleceń specjalistów (diabetyka, dietetyka, lekarza pierwszego kontaktu). Konieczne jest również regularne powtarzanie badań.

Nieprawidłowa tolerancja glukozy nie jest definiowana jako stan chorobowy, niemniej jednak jej rozpoznanie odgrywa kluczową rolę w szybkiej diagnostyce cukrzycy. To z kolei minimalizuje ryzyko poważnych powikłań.