Trwa ładowanie...

Niewydolność ciałka żółtego. Przyczyny, objawy i leczenie

 Ewa Rosiecka
16.05.2023 22:30
Ciałko żółte produkuje i wydziela progesteron, odpowiedzialny m.in. za utrzymanie ciąży
Ciałko żółte produkuje i wydziela progesteron, odpowiedzialny m.in. za utrzymanie ciąży (Adobe Stock)

Niewydolność ciałka żółtego jest zaburzeniem, w wyniku którego w organizmie kobiety dochodzi do niedoboru progesteronu - bardzo ważnego kobiecego hormonu, który ma wpływ na wiele funkcji życiowych. Jak objawia się niewydolność ciałka żółtego? W jaki sposób leczyć to zaburzenie? Czy niewydolność ciałka żółtego wpływa na płodność?

spis treści

1. Czym jest ciałko żółte?

Ciałko żółte to bogato unaczyniony gruczoł wydzielania wewnętrznego. Powstaje z pękniętego pęcherzyka Graafa, po uwolnieniu z niego komórki jajowej. Komórki ziarniste, które otaczają komórkę jajową w pęcherzyku jajnikowym, po owulacji rozpoczynają gromadzenie luteiny, nadającej im charakterystyczne, żółte zabarwienie i stąd jego nazwa.

Ciałko żółte odpowiada za produkcję oraz wydzielanie progesteronu - hormonu, którego zadaniem jest przygotowanie błony śluzowej macicy w drugiej połowie cyklu na ewentualne zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej oraz utrzymanie ciąży.

Zobacz film: "Czego należy unikać w ciąży?"

W gruczole tym produkowane są także inne hormony jak prostaglandyny, estrogeny czy relaksyna. Zależnie od tego, czy doszło do zapłodnienia, czy nie, możemy wyróżnić następujące postaci tego gruczołu:

  • ciałko żółte miesiączkowe - powstaje po jajeczkowaniu z pękniętego pęcherzyka jajnikowego, a jego funkcja trwa nieprzerwanie przez około 10 - 12 dni; jeśli nie doszło w tym czasie do zapłodnienia komórki jajowej oraz zagnieżdżenia zarodka, stopniowo przestaje on produkować progesteron, a ciałko żółte staje się białawe i zanika po kilku miesiącach;
  • ciałko żółte ciążowe - w przypadku zapłodnionej komórki jajowej ciałko żółte miesiączkowe nie zanika, a przeciwnie - zwiększa swoje wymiary i produkuje progesteron do 9. - 10. tygodnia ciąży - do momentu, kiedy jego funkcje przejmuje łożysko; po porodzie przekształca się w ciałko białawe;
  • ciałko żółte laktacyjne - powstaje podczas karmienia piersią z pierwszego pękniętego pęcherzyka jajnikowego po porodzie; po zakończeniu laktacji również przekształca się w ciałko białawe.
Jak wyliczyć dni płodne – charakterystyka, objawy owulacji, sposoby
Jak wyliczyć dni płodne – charakterystyka, objawy owulacji, sposoby

Jak wyliczyć dni płodne? To pytanie zadaje sobie wiele kobiet. Wyliczanie dni płodnych nie należy do

przeczytaj artykuł

2. Co to jest niewydolność ciałka żółtego?

Niewydolność ciałka żółtego (niedomoga lutealna) to stan, w którym ciałko żółte nie wydziela wystarczających ilości progesteronu lub produkuje ten hormon przez zbyt krótki czas. Konsekwencją tej niewydolności może być utrudnione zajście w ciążę, powtarzające się poronienia lub bezpłodność.

Zbyt niski poziom progesteronu uniemożliwia właściwą przemianę błony śluzowej macicy w celu przyjęcia zarodka, a także nie stwarza optymalnych warunków do rozwoju ciąży. Niewydolność fazy lutealnej najczęściej pojawia się u kobiet, które w przeszłości traciły ciążę na samym jej początku.

Ponieważ progesteron wydzielany jest jako odpowiedź na stymulację hormonu przysadki mózgowej (LH), zaburzenia czynności układu podwzgórze - przysadka - jajnik mogą mieć duże znaczenie w rozwoju niedomogi ciałka żółtego.

Utrudniony proces dojrzewania pęcherzyka jajnikowego w pierwszej fazie cyklu może też uniemożliwiać powstanie ciałka żółtego lub w znaczny sposób zaburzać jego funkcję.

Na czynność ciałka żółtego w niekorzystny sposób wpływa też:

Niewydolność ciałka żółtego może wynikać także ze schorzeń toczących się w obrębie samych jajników.

3. Jakie są objawy niewydolności ciałka żółtego?

Niewydolność ciałka żółtego - objawy:

  • niepłodność;
  • powtarzające się poronienia w pierwszych tygodniach ciąży;
  • duże różnice w długości cyklu;
  • mastopatia, obrzęk piersi;
  • plamienia przed miesiączką;
  • nasilenie PMS;
  • niedoczynność tarczycy.

4. Jak diagnozuje się niewydolność ciałka żółtego?

Aby zdiagnozować niewydolność ciałka żółtego należy przeprowadzić kilka badań, takich jak:

  • pomiar temperatury ciała, po 6 godzinnym odpoczynku - jej wzrost odzwierciedla podwyższone stężenie progesteronu; pomiar ten należy przeprowadzić w drugiej fazie cyklu, tuż po owulacji; właściwe funkcjonowanie ciałka żółtego możemy stwierdzić, gdy wyższa temperatura utrzymuje się przez co najmniej 6 dni;
  • ocena stężenia prolaktyny;
  • ocena poziomu TSH;
  • ocena poziomu progesteronu - trzy razy podczas fazy lutealnej, a ich suma powinna wynosić więcej niż 40 µmol, a pojedynczy wynik nie powinien być niższy niż 5 ng/ml;
  • biopsja endometrium, wykonana w czasie histeroskopii, między 24 a 26 dniem cyklu; lekarz ocena zmiany w błony śluzowej macicy.

5. Jak leczy się niewydolność ciałka żółtego?

Leczenie niewydolności lutealnej oraz wynikającej z niej niepłodności zależy od przyczyny. Zwykle stosuje się leczenie farmakologiczne, włączając stymulację hormonalną pęcherzyka jajnikowego.

U pań starających się o ciążę często stosowana jest endogenna suplementacja preparatami progesteronu w II fazie cyklu. Progesteron można dostać w formie tabletek doustnych, podjęzykowych, globulek lub żeli dopochwowych, a także iniekcji podskórnych oraz domięśniowych.

Gdy wymienione wyżej metody nie dadzą oczekiwanego rezultatu, można skorzystać z metod wspomaganego rozrodu - zapłodnienia in vitro oraz inseminacji domacicznych.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze