Ostre i przewlekłe zapalenie zatok przynosowych u dzieci

U ponad 90 proc. noworodków występują już zatoki sitowe i szczękowe. Silny wzrost zatok notuje się pomiędzy 3. a 8. rokiem życia. Już około 12. roku życia zatoki sitowe są w pełni rozwinięte. Ostateczne ukształtowanie zatok szczękowych następuje około 15. roku życia. Zatoka czołowa i klinowa pojawiają się dopiero około 3. roku życia, a w pełni rozwinięte są około 15.–20. roku życia.

Zapalenie zatok pojawia się najczęściej przy infekcjach wirusowych. Może jednak do niego dojść również przy infekcji bakteryjnej lub gdy osoba cierpi na alergię. Jeżeli nie dojdzie do powikłań przy infekcji wirusowej, zapalenie zatok ustępuje w ciągu tygodnia. Wówczas lekarz zleca leczenie objawowe – leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, krople do nosa, inhalacje, a w przypadku bólu gardła preparaty na gardło.

Jeżeli katar utrzymuje się dłużej, dziecko ma trudności z oddychaniem lub oczyszczaniem nosa, a wydzielina zalega w nosie i w zatokach, gorączka po kilku dniach wciąż jest wysoka, pojawia się ból w okolicach oczu, nosa i skroni, lekarz może zdiagnozować zapalenie bakteryjne zatok przynosowych.

Wirusowe zapalenie zatok przynosowych objawia się bólem gardła, katarem, gorączką, bólem mięśni, zatkanym nosem, wydzieliną w nosie, kaszlem. Przy infekcji bakteryjnej objawy są bardziej zaostrzone. Dziecko ma zatkany nos, kaszle w ciągu dnia, po kilku dniach kuracji zachowawczej nie widać poprawy. Przy przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych wydzielina spływa po tylnej ściance gardła. Pojawia się też ból w okolicach twarzy.

O przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych u dzieci możemy mówić, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 12 tygodni. U dzieci jest to jednak trudniejsze ze względu na wiele czynników, które dają podobne objawy: alergia, przerost migdałka gardłowego, nieżyt nosa. Najczęściej przewlekłe zapalenie zatok ustępuje u dzieci w okolicach 6.–8. roku życia. Układ oddechowy jest wówczas bardziej rozwinięty.

Jedną z najczęstszych chorób wieku dziecięcego, która dotyka około 15–20 proc., jest właśnie zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. U większości są to infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych. Tylko u nielicznych w wieku 3–6 lat dochodzi do infekcji bakteryjnej zatok przynosowych.

• Zapalenie zatok u dzieci
• Leczenie zapalenia zatok domowymi sposobami

Przy ostrym i przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych wymagana jest diagnoza laryngologa. W przypadku dzieci najpierw należy wykluczyć obecność przerostu migdałka gardłowego, skrzywionej przegrody nosa, alergii, chorób uszu, refluksu żołądkowo-przełykowego oraz chorób ogólnoustrojowych. Najczęściej nie jest wymagana diagnoza radiologiczna – RTG lub tomografia komputerowa – ani bakteriologiczna. Leczenie ostrego i przewlekłego zapalenia zatok u dzieci może wymagać kuracji antybiotykowej. Przy dobrze dobranym leku poprawa powinna nastąpić w ciągu kilku dni. Jej brak może wynikać z obecności bakterii opornych na antybiotyk.

Podczas antybiotykoterapii można również stosować leczenie uzupełniające w postaci:

• izotonicznych i hipertonicznych roztworów soli – zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa i oczyszczają go z wydzieliny,

• leków poprawiających drożność nosa,

• sterydów,

• płukania nosa roztworami soli.

Pierwszym zabiegiem chirurgicznym, który wykonuje się w przypadku przewlekłego zapalenia zatok przynosowych u dzieci, jest wycięcie migdałka gardłowego.