Prostaglandyny. Czym są, jakie jest ich działanie w organizmie?

Prostaglandyny (PGs) to grupa hormonów zwierzęcych - nadtlenki kwasu arachidonowego, które powstają miejscowo w tkankach. Należą do hormonów działających lokalnie, dzięki dużej aktywności biologicznej są regulatorami procesów fizjologicznych. Powstają na skutek pobudzenia nerwowego, we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych. W ciele człowieka występuje 16 rodzajów prostaglandyn.

Hormony te odpowiadają za przebieg szeregu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Swoje zastosowanie znajdują również w medycynie, w różnych zakresach.

Prostaglandyny w ludzkim organizmie odpowiadają za:

• wywoływanie i utrzymywanie stanu zapalnego;
• zapobieganie zlepianiu się płytek krwi;
• obniżanie ciśnienia tętniczego;
• hamowanie i pobudzanie skurczów mięśni gładkich: oskrzeli i przewodu pokarmowego;
• hamowanie i pobudzanie skurczów mięśni gładkich macicy;
• regulację pracy nerek;
• regulację pracy układu pokarmowego.

Prostaglandyny - wywoływanie oraz utrzymywanie stanu zapalnego

Opisywane hormony odpowiadają za wywołanie i utrzymanie stanu zapalnego w organizmie. Produkowane są przez układ immunologiczny, gdy dochodzi do uszkodzenia komórek lub tkanek. Ich zadanie polega na rozszerzaniu naczyń krwionośnych i zwiększaniu przepuszczalności, dzięki czemu w miejscu urazu pojawia się zaczerwienienie, obrzęk, a temperatura ciała zwiększa się.

Hormony te pobudzają także zakończenia włókien nerwowych w podrażnionych tkankach, przez co odczuwamy ból.

Prostaglandyny - zapobieganie zlepianiu się płytek krwi i obniżanie ciśnienia krwi

Prostaglandyny zapobiegają zlepianiu się płytek krwi, poszerzają naczynia krwionośne, usprawniając przepływ krwi i zmniejszając ciśnienie tętnicze. Przeciwdziałają także zakrzepom wewnątrznaczyniowym. Z wiekiem wraz ze zmniejszoną produkcją hormonów, zwiększa się ryzyko wystąpienia udaru lub zawału serca, do których może dojść w wyniku zmniejszonego przepływu krwi.

Prostaglandyny wykorzystuje się także do leczenia zmian miażdżycowych i zakrzepowych kończyn dolnych, a także chorób, związanych ze zwężeniem naczyń krwionośnych.

Prostaglandyny - pobudzanie i hamowanie skurczów mięśni gładkich

Prostaglandyny pobudzają i hamują skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego i oskrzeli. Hormon ten w przewodzie pokarmowym pobudza perystaltykę jelit, w oskrzelach zaś - mięśniówkę.

Podczas porodu prostaglandyny stymulują skurcze macicy, dlatego też często podawane są w celu przyspieszenia lub wywołania akcji porodowej. Mogą być aplikowane dożylnie lub miejscowo, do kanału szyjki macicy.

Po 38. tygodniu ciąży, gdy w organizmie ciężarnej doszło już do pewnych zmian hormonalnych, które przygotowały ją do urodzenia dziecka, szyjka macicy zaczyna być wrażliwa na prostaglandyny w męskim nasieniu. Hormony zawarte w spermie mogą zmiękczyć szyjkę macicy, rozwierać ją, wywoływać skurcze i inicjować poród. Dlatego też lekarze zalecają częstsze współżycie, gdy termin porodu minął.

Niektóre badania dowodzą, że prostaglandyny zawartae w spermie mogą mieć także działanie przeciwdepresyjne.

Prostaglandyny - regulacja pracy nerek i układu pokarmowego

Hormony te regulują pracę układu pokarmowego i nerek. Zmniejszają wydzielanie soku żołądkowego, zwiększają wydzielanie śluzu, hamują również wydzielanie soku trzustkowego, dlatego też wykorzystywane są do leczenia choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka.

W przypadku nerek prostaglandyny zwiększają wydzielanie z moczem potasu i sodu.

Przy pomocy prostaglandyn leczy się zaburzenia erekcji, a także jaskrę.

Hormon ten wykorzystywany jest też w kosmetyce, jako składników preparatów na porost rzęs i brwi.