Wiek a odporność

W okresie prenatalnym rozwija się grasica, śledziona, a około 2. miesiąca ciąży pojawiają się limfocyty we krwi. Około 3. miesiąca życia funkcje odpornościowe grasicy są bardzo istotne. Powstają limfocyty T, limfocyty B oraz immunoglobuliny. W okresie prenatalnym kształtuje się także odporność humoralna, która związana jest z tworzeniem przeciwciał. Nie można jednak powiedzieć, że po narodzinach odporność dziecka jest w pełni wykształcona.

Noworodek nie posiada dojrzałego układu odpornościowego. Jego organizm nie potrafi bronić się przed szkodliwymi drobnoustrojami, ale uczy się tego poprzez stymulację antygenową i odpowiednią dietę. Warto tu zaznaczyć, że naturalny pokarm matki posiada właściwości antybakteryjne, co częściowo chroni przed infekcjami. Pokarm matki, zawierający prolaktynę i immunoglobuliny IgA, wspiera rozwój mechanizmów odporności. Dziecko w ciągu pierwszych trzech miesięcy życia traci przeciwciała matki. Własne przeciwciała zaczynają być produkowane dopiero w okolicach 12.–18. miesiąca życia. Czas między utratą matczynych przeciwciał, a rozpoczęciem produkowania własnych nazywa się „luką odpornościową”.

Stężenie immunoglobulin klasy G zaczyna się zwiększać około drugiego półrocza. Osiąga dojrzały poziom dopiero w okolicach 15. roku życia. Produkcja przeciwciał na antygeny bakterii uwidacznia się dopiero około 2. roku życia. Nie powinno więc dziwić, że dzieci w wieku przedszkolnym tak często chorują na infekcje dróg oddechowych i ucha środkowego. Odporność humoralna kształtuje się pod wpływem antygenów w postaci szczepień ochronnych i zakażeń.

• Mity na temat dziecięcej odporności
• Jak radzić sobie ze spadkiem odporności?

Po osiągnięciu przez nasz organizm najwyższego rozwoju odporności, ta w wieku dojrzałym znów zaczyna słabnąć. Na układ odpornościowy wpływa zmęczenie organizmu po przebytych do tej pory chorobach i infekcjach. Zmiany zachodzą jednak również w samym systemie pod wpływem chorób częściej dotykających starszych osób oraz pod wpływem prowadzonego stylu życia. Wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność regeneracji uszkodzonych tkanek, co również ma wpływ na odporność. Rośnie również odsetek niedojrzałych limfocytów. Między 30. a 50. rokiem życia zanika grasica, w której wytwarzane są limfocyty. Dlatego ilość nowych limfocytów T maleje w stosunku do limfocytów zapamiętanych. Skutkiem jest trudniejsze zwalczanie w podeszłym wieku chorób, z którymi wcześniej nasz organizm nie miał styczności.