Zawroty głowy: przyczyny i leczenie

Zawroty głowy są opisywane jako złudzenie kołowego ruchu otoczenia lub własnego ciała. W niektórych sytuacjach towarzyszyć im mogą nudności lub wymioty. Jakie są najczęstsze przyczyny zawrotów głowy? I jakie badania są wykonywane w celu zdiagnozowania zawrotów głowy? Spróbujmy odpowiedzieć na te pytania.

1. Przyczyny zawrotów głowy

Zawroty głowy, definiowane jako subiektywne odczucie wirowania, kołysania, braku stabilności lub braku równowagi, mogą dotyczyć nawet 10 proc. populacji. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem. Nierzadko stanowią pierwszy objaw wielu schorzeń.

Wśród najczęstszych przyczyn zawrotów głowy wymienia się:

• łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy (BPPV, benign paraoxysmal postural vertigo),
• zaburzenia psychiczne,
• zawroty pochodzenia ośrodkowego (udary mózgu, inne choroby naczyniowe mózgu, stwardnienie rozsiane, choroby neurozwyrodnieniowe),
• migrenę przedsionkową,
• chorobę Méniere’a,
• zapalenie nerwu przedsionkowego.

2. Czy zawroty głowy zawsze są objawem schorzenia?

Zawrotów głowy nie należy bagatelizować. Te mogą wystąpić nagle, niespodziewanie i bez czynników prowokujących. Zdarza się też, że ich czynnikiem spustowym jest nagły wzrost ciśnienia w uchu środkowym podczas kaszlu lub kichania.

Zawroty głowy mogą zdarzyć się epizodczynie, jednak częściej mają tendencję do nawrotów. Mogą im towarzyszyć:

• oczopląs (może wskazywać na uszkodzenie układu przedsionkowego i nie zawsze jest widoczny gołym okiem),
• nudności i wymioty,
• ubytek słuchu
• kłopoty z utrzymaniem równowagi.

2.1. Zawroty głowy a migrena

W przypadku migreny przedsionkowej chorobie nierzadko towarzyszą zawroty głowy. Do tego objawu dołączają wówczas: pulsujące połowicze bóle głowy (ból jest jednostronny, pulsujący, od umiarkowanego do silnego, nasilający się przy zwykłej aktywności fizycznej), fotofobia, fonofobia lub aura wzrokowa.

2.2. Czy zawroty głowy mogą być objawem niewydolności serca?

Jednym z objawów niewydolności serca mogą być zawroty głowy. Towarzyszą im wówczas również inne objawy, m.in. duszność, zmniejszona tolerancja wysiłku, męczliwość, znużenie, obrzęki wokół kostek, świszczący oddech, uczucie pełności, utrata apetytu, splątanie (zwłaszcza u osób starszych), kołatania serca, omdlenia.

2.3. Czy nieprawidłowy poziom cukru we krwi może powodować zawroty głowy?

U wielu chorych na cukrzycę występuje dysfunkcja błędnika, która może powodować zawroty głowy. Pomóc może rehabilitacja.

3. Leczenie zawrotów głowy

W pierwszej kolejności istotne jest ustalenie przyczyny zawrotów głowy, co wymaga zebrania bardzo dokładnego wywiadu oraz wykonania badań przedmiotowych z wykorzystaniem stosownych testów, uzupełnionych o badania dodatkowe, m.in.:

• wideonystagmografię (VNG),
• elektronystagmografię (ENG),
• posturografię,
• słuchowe potencjały wywołane (brainstem auditory evoked potential – BAEP),
• badania neuroobrazowe (tomografia komputerowa z podaniem środka kontrastowego lub rezonans magnetyczny (MRI, magnetic resonance imaging) głowy,
• próby kaloryczne,
• testy obrotowe.

4. Jakie są metody leczenia przewlekłych zawrotów głowy?

Podstawą jest wykrycie przyczyny zawrotów głowy, co pozwala na wdrożenie leczenia przyczynowego. Równolegle prowadzi się terapię objawową oraz rehabilitację w celu poprawy funkcji układu przedsionkowego.

Niekiedy potrzebna jest hospitalizacja, zwłaszcza jeśli zawrotom głowy towarzyszą nudności i wymioty, które — zwłaszcza u osób starszych — mogą szybko doprowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

W leczeniu zawrotów głowy stosuje się też leki działające hamująco na układ przedsionkowy oraz leki przeciwwymiotne. Te jednak najczęściej podaje się w warunkach szpitalnych (nie są przeznaczone jako leki do codziennego stosowania).

5. Jakie są domowe sposoby na łagodzenie zawrotów głowy?

Jeśli zawroty głowy występują przewlekle, ale badania nie pomagają ustalić ich przyczyny, można sięgnąć po imbir (poprawia krążenie i parametry ciśnienia krwi). Na zmniejszenie częstotliwości zawrotów głowy wpływa też picie wody mineralnej w ilości 1,5-2 l dziennie.