AFI - normy, co oznacza ten wskaźnik?

Wody płodowe (płyn owodniowy) to płyn znajdujący się macicy ciężarnej kobiety, który powstaje z płynów ustrojowych matki oraz płodu i jest nieustannie wymieniany.

Substancje odżywcze matka przekazuje dziecku za pomocą pępowiny. Są one filtrowane przez nerki dziecka, po czym wydalane jako czysty mocz i jest to właśnie płyn owodniowy.

Oprócz dostarczania składników mineralnych płyn ten chroni płód także przed czynnikami zewnętrznymi - stanowi amortyzację, pozwala na płynne ruchy płodu, chroni przed różnicą temperatur i przed bakteriami.

Wszelki odstępstwa od prawidłowej ilości wód płodowych są niekorzystne dla dziecka, zarówno, gdy wód jest za mało, jak i za dużo. Jak określa się, czy ilość wód płodowych jest dostateczna?

AFI (indeks Phalena, ang. Amniotic Fluid Index) jest wskaźnikiem, który określa ilość wód płodowych w ciążarnej macicy. Jest oznaczany w czasie badania USG. Lekarze podczas badań ultrasonograficznych regularnie badają objętość wód płodowych, wykorzystując do tego właśnie ten wskaźnik.

AFI o wartości 5 - 6 oznacza małowodzie, zaś powyżej 20 -24 wielowodzie.

Wraz z przebiegiem ciąży ilość wód płodowych zmienia się. Pod koniec pierwszego trymestru ich objętość wynosi około 100 ml wód płodowych, a na koniec ciąży jest to nawet 1,5 l.

Wśród przyczyn małowodzia możemy wymienić m.in.:

• wrodzoną wadę układu moczowego płodu, uniemożliwiającą właściwą filtrację substancji transportowanych przez pępowinę (zwykle jest to brak nerek płodu - wtedy płód nie produkuje moczu, więc płyn owodniowy się nie wytwarza);
• upośledzenie przepływu maciczno - łożyskowego wynikające z odwodnienia ciężarnej;
• hipoplazję płuc;
• przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego;
• ciążę mnogą;
• niewydolność łożyska.

Warto pamiętać, że od 9. miesiąca ciąży spada ilość wód płodowych, tak więc przekroczenie terminu porodu może również skutkować małowodziem.

Małowodzie może prowadzić m.in. do:

• wad układu moczowego płodu;
• deformacji płodu;
• uciskania pępowiny;
• przedwczesnego porodu;
• zaburzenia czynności serca płodu;
• wewnątrzmacicznego obumarcia płodu, a nawet zgonu okołoporodowego.

Wielowodzie to sytuacja odwrotna do małowodzia - jest to nadmierna ilość płynu owodniowego w czasie ciąży. Przypadłość ta jest diagnozowana, gdy ilość wód płodowych w trzecim trymestrze ciąży wynosi ponad 2000 ml lub wskaźnik AFI wynosi więcej niż 25.

Wśród przyczyn wielowodzia znajdują się m.in.:

• wady wrodzone ośrodkowego układu nerwowego;
• wady wrodzone przewodu pokarmowego;
• toksoplazmoza;
• cukrzyca matki;
• obrzęk uogólniony płodu;
• zespół przetoczenia między bliźniętami.

Wskutek wielowodzia może dojść m.in. do:

• porodu przedwczesnego;
• przedwczesnego oddzielenia łożyska;
• wypadnięcia pępowiny;
• niedotlenienia wewnątrzmacicznego;
• nieprawidłowego ułożenia płodu;
• osłabienia czynności porodowej.