Bezpłodność. Co ją powoduje?

Bezpłodność to trwała niemożność uzyskania ciąży mimo regularnych stosunków płciowych bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Nie ma możliwości jej wyleczenia.

Po stronie kobiety przyczyną bezpłodności mogą być wady macicy, wrodzony brak lub niedorozwój narządów rozrodczych (lub ich utrata w wyniku wypadku czy operacji), przedwczesna menopauza czy wygaśnięcie czynności jajników.

Z kolei bezpłodność u mężczyzn może wynikać z braku, nieprawidłowej budowy lub uszkodzenia narządów rozrodczych (zwłaszcza jąder). Może też być jednym z powikłań po przebytych chorobach, np. śwince. Jeśli w jej przebiegu dojdzie do obustronnego zapalenia jąder, a następnie ich zwłóknienia, mężczyzna może stać się bezpłodny.

Trwała niezdolność do posiadania potomstwa bywa również genetyczna. Zdarza się też, że ma związek z terapią nowotworową (chemioterapią lub radioterapią).

Niepłodność bywa nazywana bezpłodnością, i odwrotnie. A tymczasem pojęcia nie oznaczają tego samego. Pierwsze z nich jest definiowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako niemożność uzyskania ciąży przez okres 12. miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych (2–4 razy w tygodniu), bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Istnieją jednak metody leczenia, które mogą spełnić marzenie pary o potomstwie. W przypadku bezpłodności nie jest to możliwe (stąd pytanie jak leczyć bezpłodność nie jest poprawne).

W przypadku pary, w której jedna z osób jest bezpłodna, jednyną szansą na posiadanie dziecka jest zapłodnienie pozaustrojowe z komórkami dawców (in vitro) albo adopcja.

W przypadku kobiet na początku ocenie podlega czynność jajowodów (sprawdza się m.in. czy występują cykle owulacyjne) i anatomia żeńskiego układu rozrodczego. Ważne są też badania hormonalne, w przypadku których oznacza się m.in. stężenie hormonu folikulotropowego (FSH), hormonu luteinizującego (LH), estradiolu, tyreotropiny (TSH), testosteronu i prolaktyny.

By ocenić anatomiczny stan narządu rodnego kobiety wykonuje się USG (również 3D), histerosalpingografię (HSG) i kontrastową/żelową histerosalpingosonografię (HyCoSy/HyFoSy).

A jak rozpoznać bezpłodność u mężczyzn? Tu najważniejsze jest badanie nasienia (badanie seminologiczne), które przeprowadza się po 2–7 dniowym okresie abstynencji seksualnej.

Trzeba jednak pamiętać, że obniżone parametry nasienia nie oznaczają bezpłodności, jednak z całą pewnością zmniejszają szansę na poczęcie potomstwa.

Szukajac odpowiedzi na pytanie, co powoduje bezpłodność u mężczyzn, zdarza się napotkać informację, że brak potomstwa może być wynikiem przyjęcia szczepionki przeciwko COVID-19. Nie ma jednak żadnych badań, które potwierdzałyby tę tezę.

Można zatem śmiało stwierdzić, że szczepienie przeciw COVID-19 nie ma wpływu na płodność par próbujących zajść w ciążę, podobnie jak samo przechorowanie tej choroby.