FT4 w ciąży

Metabolizm tarczycy zwiększa się o 10% około 16 tygodnia ciąży i aż o 30% w trzecim trymestrze. Wzrost aktywności (wzmożone wychwytywanie jodu) oraz przerost gruczołu tarczowego jest procesem kompensującym zwiększony klirens nerkowy jodu, który prowadzi do zmniejszenia stężenia jodu nieorganicznego i białek wiążących tyroksynę w surowicy krwi. Krążące hormony tarczycy występują w postaci dwóch aktywnych form: tyroksyny (fT4) i trójjodotyroniny (fT3). Tyroksyna krąży w wyższym stężeniu i łatwiej wiąże się z białkami, dlatego może służyć jako prohormon szybko metabolizowany do formy czynnej w warunkach niedoboru. W przybliżeniu 85% fT4 jest związane z białkiem wiążącym tyroksynę (TBG). Ilość białka wiążącego tyroksynę zwiększa się w ciąży w związku z wysokim stężeniem estrogenów indukujących jej syntezę w wątrobie. Stan nadmiaru hormonów tarczycy (fT3 i fT4) określany jest jako nadczynność tarczycy. Stan niedoboru to niedoczynność tarczycy.

Jednym z najczęstszych i najważniejszych schorzeń gruczołu tarczowego jest nadczynność tarczycy, której częstość w ciąży szacuje się na około 0,1-0,4%. Mało charakterystyczny obraz kliniczny, często interpretowany mylnie jako fizjologiczna odpowiedź organizmu na ciążę, oraz niejednokrotnie odmienny przebieg nadczynności tarczycy w ciąży i po porodzie, powodują, że może ona pozostać nierozpoznana. Duże rozpowszechnienie, częste trudności diagnostyczne, zagrożenie wynikające z błędnego rozpoznania oraz różnice dotyczące postępowania leczniczego są powodem tego, że nadczynność tarczycy u kobiet w ciąży jest istotnym problemem zdrowotnym w społeczeństwach cywilizowanych.

Postacie nadczynności tarczycy w ciąży:

• tyreotoksykoza ciążowa,
• choroba Gravesa-Basedowa,
• wole guzkowe toksyczne,
• poporodowe zapalenie tarczycy,
• inne, na przykład związane z przedawkowaniem hormonów tarczycy w niedoczynności.

Biorąc pod uwagę fakt, że typowe dla nadczynności tarczycy objawy są często stwierdzane w ciąży fizjologicznej, natomiast samo schorzenie jest związane z istotnym ryzykiem powikłań dla matki i płodu, niezbędne wydaje się jak najwcześniejsze rozpoznanie tego schorzenia i wybór odpowiedniej strategii leczenia.

Niedoczynność tarczycy dotyczy około 2,5% kobiet ciężarnych. Skutkiem niedoboru hormonów tarczycy jest wzrost ryzyka spontanicznego poronienia, porodu przedwczesnego i porodu martwego płodu. Znacznego stopnia niedoczynność tarczycy może prowadzić do bezpłodności.

Przyczyny niedoczynności tarczycy:

• przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy typu Hashimoto,
• nieprawidłowe leczenie choroby Gravesa-Basedowa,
• stan po leczeniu radiojodem lub po operacji usunięcia tarczycy,
• stosowanie preparatów litu,
• niedoczynność podwzgórza lub przysadki,
• zażywane leki takie jak amiodaron.

Ciąża jest szczególnym okresem w życiu kobiety, kiedy pewne schorzenia jej dotykające mogą być przyczyną nieprawidłowości rozwojowych u jej dziecka. Dlatego w przypadku najmniejszych podejrzeń dotyczących nadczynności gruczołu tarczowego, konieczne jest oznaczenie stężenia hormonów tarczycy, w tym fT4.