Gdzie boli trzustka? Jakie są przyczyny tego bólu?
Gdzie boli trzustka? To pytanie często zadają sobie osoby zmagające się z bólem brzucha o niewiadomym pochodzeniu. Większość z nas nie wie, gdzie znajduje się ten narząd, dlatego trudno nam jednoznacznie rozpoznać, gdy dzieje się z nią coś niedobrego. Gdzie znajduje się trzustka i o czym świadczy jej ból? Jak odróżnić ból tego narządu od zwykłego bólu brzucha?
1. Charakterystyka trzustki
Trzustka to nieparzysty narząd, który znajduje się w nadbrzuszu, tuż za żołądkiem. Ten specyficzny organ pełni jednocześnie dwie funkcje: zewnątrzwydzielniczą i wewnątrzwydzielniczą.
Jest ogromnie przydatnym narządem. Do jego głównych zadań należy regulacja procesów trawiennych oraz gospodarka cukrowa organizmu. Dzieje się to za sprawą:
- insuliny;
- glukagonu;
- soku trzustkowego.
Sok trzustkowy to jeden z soków trawiennych, a dzięki zawartości poszczególnych enzymów ma wpływ na trawienie węglowodanów, tłuszczy i białek.
Warto wiedzieć, że wszelkie stany zapalne w obrębie trzustki mogą skończyć się samostrawieniem, gdy enzymy trawienne zaczną ją spożywać, a nawet doprowadzić do śmierci chorego.
2. Gdzie dokładnie boli trzustka?
Ból trzustki objawia się w nadbrzuszu, dlatego łatwo możemy pomylić go z bólem żołądka. Lokalizuje się w górnej, środkowej części brzucha, delikatnie skłaniając się ku lewej stronie. Charakter tego bólu i jego nasilenie jest zależne głównie od przyczyny bólu.
3. Dlaczego boli trzustka?
Trzustka najczęściej boli z trzech powodów:
- ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki;
- torbieli trzustki;
- raka trzustki.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3.1. Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki
Ostre zapalenie trzustki polega na aktywacji enzymów trzustkowych w okolicach tego narządu. W normalnych warunkach wydzielane przez trzustkę enzymy występują w formie nieaktywnej aż do momentu wydzielania do przewodu pokarmowego.
Jeśli dochodzi do zapalenia trzustki, enzymy te aktywują się jeszcze w trzustce, czego skutkiem może być wspomniane wyżej samostrawienie, wraz z okolicznymi tkankami, co nieodwracalnie ją uszkadza.
3.2. Torbiel trzustki
Torbiel trzustki zazwyczaj jest pozostałością po ostrym zapaleniu tego narządu. Może wywoływać przemijające epizody bólowe w nadbrzuszu. Ból z powodu torbieli może nasilać się po obfitym posiłku lub po alkoholu.
3.3. Rak trzustki
W przypadku nowotworu trzustki ból pojawia się niestety już w zaawansowanym stadium choroby, w okolicy pleców. Towarzyszy mu uczucie wzdęcia, ucisku i ogólnego dyskomfortu.
Inne objawy raka trzustki to m.in.:
- brak apetytu;
- nudności;
- utrata masy ciała.
Rak trzustki rośnie szybko i ma tendencje do dawania przerzutów do odległych narządów, a także do naciekania tkanek.
Co pomaga na ból trzustki spowodowany nowotworem? Krótkotrwałą ulgę przynosi położenie się na plecach z podkurczonymi nogami.
4. Jakie badania wykonać, gdy boli trzustka?
Jeśli zmagamy się z bólem trzustki, powinniśmy wykonać kilka dodatkowych badań. Warto rozpocząć diagnostykę od wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, który zbada na brzuch.
W czasie badania lekarz określi miejsce bólu oraz oceni, czy mają miejsce tzw. objawy otrzewnowe. Jeśli się pojawiają, oznacza to, że pacjent może cierpieć na zapalenie otrzewnej - stan, który wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej.
Do postawienia właściwej diagnozy niezbędne są badania laboratoryjne. Aby ocenić funkcje tego narządu, oznaczany jest poziom lipazy, amylazy i GGTP (enzymu, który znajduje się w błonie śluzowej trzustki). Oprócz tego wykonywane jest badanie CRP oraz morfologia z rozmazem, aby wykluczyć proces zapalny.
Pomocne są również badania obrazowe, jak np. USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, które pozwalają dokładnie przyjrzeć się trzustce i temu, co się z nią dzieje. Badania te są bezbolesne.
Najbardziej zaawansowanym badaniem trzustki jest ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna). Polega na wprowadzeniu endoskopu do przewodu trzustkowego, przez który podawany jest kontrast. Następnie wykonywane jest badanie RTG, które pozwala na ocenę wypełnienia dróg trzustkowych oraz żółciowych.
W przypadku bólu tego narządu nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza, w celu wdrożenia odpowiedniej diagnostyki oraz leczenia.
5. Jak leczyć ból trzustki?
W przypadku wystąpienia bólu trzustki najczęściej podawane są niesteroidowe leki przeciwzapalne lub też mocniejsze opioidy. Lekarze zalecają także stosowanie enzymów trzustkowych, aby ją odciążyć, a jednocześnie wspomóc trawienie, co może zmniejszyć dolegliwości żołądkowo - jelitowe.
W profilaktyce warto wyeliminować alkohol i tytoń oraz zmienić dietę na wysokokaloryczną i bogatobiałkową ze wszystkimi niezbędnymi mikroelementami.
Schorzenia trzustki wiążą się najczęściej z hospitalizacją, w niektórych przypadkach niezbędne jest leczenie operacyjne.
