Kalendarz badań w ciąży

Jeśli marzysz o macierzyństwie i planujesz w najbliższym czasie zajść w ciążę, powinnaś udać się wcześniej do ginekologa i powiedzieć mu o swoich zamiarach. Lekarz na pewno zleci cytologię, badania krwi i moczu oraz wyleczy ewentualne stany zapalne pochwy i szyjki macicy.

Dzięki dobremu przygotowaniu zapewnisz dziecku jak najlepszy start i zadbasz o jego bezpieczeństwo. Nie martw się jednak, jeśli nie byłaś u lekarza, a test ciążowy wskazuje wynik pozytywny. Umów się szybko na wizytę u ginekologa. Lekarz zbada cię, założy kartę ciąży i rozwieje wszelkie wątpliwości. Dostaniesz skierowania na różne badania. Niektóre będziesz powtarzać co miesiąc, inne odbędą się tylko raz.

W ciąży należy przestrzegać terminów badań. Są one po to, aby w porę dostrzec ewentualne nieprawidłowości, które mogłyby zaszkodzić rozwojowi płodu. W przypadku niektórych dolegliwości ciążowych lekarz może zlecić stosowanie diety, np. przy cukrzycy ciężarnych. Czasami konieczne jest zażywanie leków, np. w przypadku stwierdzenia anemii.

• Morfologia krwi – to badanie w ciąży wykonuje się co miesiąc. Liczba czerwonych krwinek poniżej 3,8 tysięcy/mm³ może wskazywać na anemię. Liczba białych krwinek powyżej 10 tysięcy/mm³ sugeruje infekcję, a poniżej 4 tysięcy/mm³ oznacza chorobę hematologiczną. Norma poziomu hemoglobiny to 11–14 g na 100 ml.
• Oznaczenie poziomu glukozy na czczo – norma wynosi 120 mg/dL. Wynik wyższy może świadczyć o cukrzycy w ciąży.
• WR – badanie na nosicielstwo kiły, bardzo ważne ze względu na duże niebezpieczeństwo dla dziecka w przypadku zakażenia od matki. Wynik dodatni oznacza konieczność podjęcia leczenia pod nadzorem wenerologa.
• Badanie grupy krwi i oznaczenie czynnika Rh – konieczne w celu zbadania ryzyka konfliktu serologicznego (jeśli kobieta ma czynnik Rh-, a mężczyzna Rh+). W razie konfliktu grup krwi dziecku podczas porodu podawane są przeciwciała.
• Badanie przeciwciał w kierunku toksoplazmozy – wykonywane, gdy kobieta nie zrobiła tego badania przed ciążą. Niebezpieczne dla dziecka jest tylko zachorowanie w ciąży.
• Badanie przeciwciał w kierunku cytomegalii – wirus cytomegalii nie jest groźny dla matki, ale może przenikać przez łożysko i zagrażać dziecku. Wczesne wykrycie umożliwia podjęcie leczenia noworodka tuż po porodzie.
• Badanie ogólne moczu – informuje o stanie zdrowia organizmu i wskazuje na istnienie bądź brak zakażeń układu moczowego. W moczu nie powinno być białka, cukru, białych i czerwonych krwinek.
• Cytologia – badanie jest zlecane, gdy kobieta nie wykonywała go w ciągu ostatniego roku.
• Ciśnienie krwi – sprawdzane podczas każdej wizyty u lekarza. Najlepiej, gdy ciśnienie krwi nie przekracza normy w ciąży, czyli 140/90 mmHg.

Badania w pierwszym trymestrze ciąży mówią o stanie zdrowia ciężarnej na samym początku rozwoju ciąży. Jeśli wystąpią nieprawidłowości, lekarz zleca wykonanie dodatkowych badań, podejmuje leczenie lub kieruje kobietę do innego specjalisty.

• Morfologia krwi – badanie nadal robi się co miesiąc.
• Badanie ogólne moczu – wykonywane co miesiąc. W moczu nie może być białka, cukru, białych ciałek krwi (leukocytów) i czerwonych krwinek (erytrocytów).
• Test obciążenia glukozą – wykonywany około 25. tygodnia ciąży, by wykluczyć tzw. cukrzycę ciężarnych. Istnienie cukrzycy w ciąży musi być konsultowane z diabetologiem. Konieczne jest stosowanie diety, a czasem również przyjmowanie insuliny.
• Ciśnienie krwi – sprawdzane co miesiąc. Nie powinno przekraczać 140/90 mmHg. Wyższe może świadczyć o nadciśnieniu lub zatruciu ciążowym.

Jeśli z badania na toksoplazmozę w pierwszym trymestrze wynika, że kobieta nie ma przeciwciał, lekarz zleca w drugim trymestrze ciąży powtórne skontrolowanie ich poziomu, by sprawdzić, czy nie doszło do zarażenia.

• Morfologia krwi – niezmiennie wykonywana co miesiąc.
• Badanie ogólne moczu – niezmiennie wykonywane co miesiąc.
• Badanie na WZW typu B – wynik dodatni oznacza, że należy zachować ostrożność podczas porodu. Dziecko zaraz po urodzeniu będzie miało wykonane badanie na obecność wirusa żółtaczki typu B.
• WR – badanie w celu sprawdzenia obecności lub braku zakażenia kiłą.
• Posiew z pochwy – badanie wykonywane w kierunku paciorkowców typu B, które mogą istnieć w drogach rodnych i mogą zarazić dziecko w czasie porodu. Wynik pozytywny wskazuje na konieczność podania ciężarnej antybiotyku.

Jeśli poprzednie badania na toksoplazmozę mówią o braku przeciwciał przeciwko tej chorobie, lekarz zleca w trzecim trymestrze ciąży wykonanie kolejnego badania, by sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia.

Jeśli kobieta w ciąży ma więcej niż 35 lat lub w jej rodzinie zdarzają się choroby genetyczne, lekarz może zaproponować dodatkowo badania prenatalne. Ich wykonanie nie jest obowiązkowe, zależy od decyzji przyszłych rodziców.

Istnieją również badania, za pomocą których można podglądać i podsłuchiwać rozwijające się w łonie dziecko. Są to: badanie USG oraz badanie KTG. Pierwsze badanie USG można zrobić już między 6. a 8. tygodniem ciąży sondą przezpochwową. Ma ono na celu potwierdzenie ciąży, określenie wieku ciążowego zarodka i sprawdzenie miejsca jego zagnieżdżenia się. Generalnie wykonanie USG w ciąży zaleca się trzykrotnie: około 12., 20. oraz 32. tygodnia ciąży. Jest to badanie nieinwazyjne, całkowicie bezpieczne dla dziecka.

Badanie KTG sprawdza pracę serca płodu i czynność skurczową macicy. Po raz pierwszy wykonuje się je około 38. tygodnia ciąży. Może być powtarzane aż do czasu porodu, a także robione w jego trakcie.