Koślawość kolan u dzieci. Jakie są przyczyny tego schorzenia i jak przebiega leczenie?

Koślawość kolan (inne określenia: koślawe nogi, kolana do środka) jest wadą postawy, która dotyczy kończyn dolnych. Mówimy o niej, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach między stopami odstęp wynosi powyżej 4,5 cm. Nogi w takim przypadku układają się na kształt litery X, oś podudzia zaś tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz.

Wada kolan jest oceniana poprzez mierzenie odległości między kostkami przy zupełnie wyprostowanych nogach, a wartość podawana jest w stopniach.

Koślawość kolan występuje u dzieci w wieku przedszkolnym, częściej u dziewczynek ze względu na budowę miednicy. U noworodków występuje zgięcie w stawie biodrowym i kolanowym, a także niewielka szpatowatość - to pozostałość po wewnątrzmacicznym ułożeniu w czasie życia płodowego, która może utrzymać się nawet do około 3. roku życia.

Po tym czasie fizjologiczna szpotawość zmienia się fizjologiczną koślawość i stan ten utrzymuje się do około 6. roku życia. Po osiągnięciu tego wieku niewłaściwa budowa kolan ma już zazwyczaj trwały charakter.

Możliwe przyczyny koślawości kolan u dzieci powyżej 6. roku życia:

• dziedziczne;
• wrodzone - brak kości strzałkowej;
• wskutek urazu - wpływ mogą mieć przebyte złamania, urazy okolicy chrząstki wzrostowej;
• dysplazja kości;
• choroby metaboliczne;
• wrodzona łamliwość kości;
• reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego;
• krzywica;
• nierównomierny wzrost kości;
• obniżone napięcie mięśniowe;
• infekcje i guzy;
• nadwaga, otyłość;
• idiopatyczne - nie ustalone.

Wśród objawów koślawości kolan możemy wymienić:

• niezgrabny chód - dziecko szybko się męczy i może skarżyć się na ból;
• maluch często staje w rozkroku, co w sposób niewłaściwy obciąża wewnętrzną część stóp i może prowadzić do płaskostopia.

Diagnostyka koślawości kolan to przede wszystkim zdjęcie RTG, czasem także USG lub tomografia komputerowa, którą lekarze zalecają w celu sprawdzenia struktury kości.

Ważna jest także diagnoza fizjoterapeutyczna oraz badanie przedmiotowe, niezbędne do ustalenia sposobu leczenia i prowadzenia terapii, a także doboru ćwiczeń na tę przypadłość.

Leczenie koślawości kolan u dzieci nieco różni się od leczenia tej przypadłości u nastolatków czy osób dorosłych. Sposób leczenia zależy też od stopnia skrzywienia.

W przypadku dzieci najczęściej leczenie sprowadza się do:

• unikania długiego chodzenia, stania oraz ćwiczeń w rozkroku;
• unikania jazdy na łyżwach i na nartach;
• nauki właściwego chodu i stania;
• siadania w siadzie skrzyżnym;
• unikania siedzenia w kształcie litery W;
• zmniejszenia ewentualnej nadwagi i dobranie właściwej diety bogatej w witaminy i minerały, odpowiedzialne za rozwój kości (witamina D, wapń);
• stosowania wkładek na koślawość kolan;
• gimnastyki korekcyjnej;
• pływania;
• jazdy na rowerze.

W czasie prowadzenia terapii koślawości kolan niewielkiego stopnia można stosować u dzieci również zabiegi fizykalne, takie jak:

• naświetlanie promieniami podczerwonymi;
• naświetlanie promieniami nadfioletowymi;
• kąpiele solankowe kończyn dolnych;
• masaż klasyczny;
• masaż podwodny.