Krew w moczu w ciąży

Zaburzenia w oddawaniu moczu, które mogą pojawiać się w czasie ciąży, stanowią wyraz zmian zachodzących w organizmie ciężarnej w związku z rozwojem ciąży. Nerki same zwiększają nieco swoją objętość podczas ciąży. Zwiększa się nerkowy przepływ krwi i przesączanie kłębuszkowe. Wzrost tych wartości w odniesieniu do stanu przed ciążą wynosi nawet 50%, a punkt szczytowy osiąga w połowie ciąży. Ciężarna powinna zwracać uwagę na ilość, jakość i częstotliwość wydalania moczu. Zatrzymanie moczu, zbyt częste oddawanie moczu czy krwiomocz mogą być spowodowane różnymi stanami chorobowymi, które można wykryć, poddając mocz analizie. Dlatego też każda ciężarna podczas pierwszej wizyty u specjalisty położnika powinna dostać skierowanie na ogólne badanie moczu. Wszelkie odstępstwa od normy w tym zakresie mogą bowiem wpływać na dalszy przebieg ciąży.

Krwiomocz makroskopowy, czyli stwierdzony „gołym okiem” ślad krwi w moczu, może być sygnałem, że w organizmie doszło do niepokojących zmian. Ciężarna powinna umieć rozróżnić barwę silnie zagęszczonego moczu, na przykład z powodu odwodnienia organizmu, od faktycznej podbarwionej krwią postaci moczu. Rzeczywisty krwiomocz charakteryzuje się pewnego rodzaju brakiem przejrzystości, czyli jego istotą jest zmętnienie. Stopień barwy i mętności jest zależny od domieszki krwi. Jeżeli w drogach moczowych utworzą się skrzepy krwi, to oddawanie moczu jest znacznie utrudnione i charakteryzuje się dodatkowymi dolegliwościami bólowymi, podobnymi do tych, jakie występują w kolce nerkowej. Krwiomocz wymaga bezwzględnej konsultacji z lekarzem i ustalenia jego przyczyn. Nawet jeśli krew w moczu występuje tylko przejściowo lub w niewielkich ilościach.

Krew obserwowana w moczu może pochodzić z:

• nerek – pourazowe uszkodzenie, przewlekłe i nawracające stany zapalne, zmiany nowotworowe, kamica nerkowa, wady wrodzone;
• moczowodów – kamica, nowotwory, zmiany zapalne;
• pęcherza moczowego – polipy, nowotwory, zmiany zapalne, kamica;
• cewki moczowej – zmiany zapalne.

Wśród wrodzonych wad nerek na uwagę zasługują dystopia oraz dziedziczona autosomalnie dominująco wielotorbielowatość nerek. Dystopia ułatwia rozwój zakażeń bakteryjnych ze względu na przeszkody w odpływie moczu. Z tych samych względów łatwiej tworzą się złogi, doprowadzające do kolki nerkowej. Z kolei wielotorbielowatość nerek u kobiet w ciąży przebiega przeważnie łagodnie i nie dochodzi do czynności upośledzającej funkcjonowanie nerek. Jeśli jednak wada w fazie znacznego zaawansowania choroby da o sobie znać u ciężarnej w drugiej połowie ciąży, mogą powstać dolegliwości objawiające się uciążliwym uciskiem w nadbrzuszu oraz powtarzającą się hematurią.

Niezależnie od obserwacji wydalanego moczu, konieczne jest regularne wykonywanie klasycznego ogólnego badania moczu. W trakcie ciąży może dochodzić także do plamień z narządu rodnego. Mogą być one związane z zaburzeniami hormonalnymi czy też nieprawidłowościami, na przykład w obrębie szyjki macicy (polipy, nadżerki, dysplazja, mięśniaki). Jeżeli ciężarna zaobserwuje krew podczas wydalania moczu, może mieć to związek również z tymi zmianami. Podczas przyjmowania niektórych leków może dochodzić także do skaz krwotocznych, które mogą objawiać się poprzez pojawienie się krwi w moczu. Dlatego tak istotne jest każdorazowe konsultowanie wszelkich niepokojących stanów z lekarzem.

mgr Anna Czupryniak

Źródła

1. Słomko Z. (red.), Medycyna perinatalna tom I, PZWL 1985
2. prof. Janicki K. (red.), Domowy poradnik medyczny, PZWL 1989