Nerwica lękowa w ciąży

Wzrost niepokoju i napięcia psychicznego jest naturalną reakcją większości kobiet na wiadomość, że oczekują dziecka. Ciąża to mieszanka wielu emocji – radości, szczęścia, lęku, obaw, strachu, niepewności. Nawet jeżeli ciąża była planowania i długo oczekiwana, to kobieta może bać się tego, co nieznane.

Pojawia się bowiem wiele pytań. Jak będę znosiła ciążę? Czy dziecko urodzi się zdrowe? Jak będzie przebiegał poród? Jak i gdzie będę rodziła? Jak mój partner sprawdzi się w roli ojca?

To tylko niektóre pytania, które zadają sobie przyszłe mamy. Od nadmiaru niewiadomych pęka głowa, a w sercu zaczyna gościć lęk. Do tego wszystkiego dochodzi konieczność radzenia sobie z huśtawką nastrojów pojawiającą się pod wpływem burzy hormonalnej.

Ciążę uznaje się za czynnik astenizujący, czyli potencjalnie trudny, mogący prowadzić do wyczerpania fizycznego i psychicznego organizmu. Może zatem sprzyjać rozwojowi nerwicy lękowej. Z drugiej strony, zaburzenia lękowe, na które cierpi kobieta, utrudniają poczęcie dziecka. Notuje się też przypadki zbawiennego wpływu ciąży na kobiety chorujące na nerwicę lękową.

Dla niektórych ciąża staje się okazją do wyciszenia się, relaksu, odpoczynku, myśli przyszłej mamy koncentrują się na dziecku i objawy chorobowe stopniowo zanikają, sprawiając, że kobieta czuje się wyśmienicie. Ciąża zatem może być też niejako panaceum na problemy emocjonalne kobiety.

Nerwica lękowa u kobiet w ciąży to powód do większej ostrożności, gdyż choroba matki może niekorzystnie wpływać na rozwój płodu. Długotrwałe stresy, ciągły lęk i niepokój mogą negatywnie oddziaływać nie tylko na zdrowie kobiety, ale i dziecka.

Nerwica lękowa przejawia się szeregiem objawów somatycznych (cielesnych) ze strony autonomicznego układu nerwowego. Organizm ciężarnej jest w ciągłej gotowości i napięciu. Wzrasta stężenie katecholamin – adrenaliny i noradrenaliny oraz kortyzolu, czyli hormonu stresu, które podwyższają poziom glukozy we krwi i pobudzają cały układ nerwowy.

U kobiety mogą pojawić się takie objawy, jak: kołatanie serca, duszności, zawroty głowy, podwyższenie ciśnienia krwi, wzrost napięcia mięśniowego, rozszerzenie źrenic, tachykardia. Objawy nerwicy lękowej często pokrywają się z naturalnymi zmianami fizjologicznymi, podyktowanymi faktem, że kobieta jest w ciąży. Trudno odróżnić, czy nudności i wymioty to konsekwencja ciąży, czy skutek nerwicy lękowej.

Jak choroba wpływa na rozwój dziecka? Objawy nerwicy są szczególnie zagrażające w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy rozwijają się u płodu wszystkie narządy wewnętrzne.

Ciągły stres upośledza pracę układu immunologicznego i naraża na zachorowanie na niebezpieczne infekcje. Dziecko jest zalewane dużym natężeniem adrenaliny i kortyzolu, które niekorzystnie wpływają na jego rozwój. Adrenalina obkurcza naczynia krwionośne w łożysku, co może doprowadzić do niedotlenienia płodu.

Nerwica lękowa uprawdopodabnia różne powikłania ciążowe, np. poronienie, poród przed terminem, urodzenie noworodka z niską masą urodzeniową itp. Dzieci matek z nerwicą są bardziej płaczliwe i wykazują wolniejsze tempo rozwoju psychomotorycznego.

Nerwica lękowa sprzyja też wykorzystywaniu przez kobiety niekonstruktywnych metod radzenia sobie z lękiem, np. poprzez palenie papierosów czy picie alkoholu. W takiej sytuacji zaburzenia nerwicowe kobiety stają się pośrednią przyczyną np. alkoholowego zespołu płodowego FAS.

Warto pamiętać, że ciąża kobiety z nerwicą lękową wymaga współpracy lekarza położnika i psychiatry, którzy wspólnie decydują o tym, jakie leki i w jakich dawkach użyć, by nie zaszkodzić rozwijającemu się w łonie dziecku. Ponadto, w czasie ciąży może się okazać nieocenione wsparcie męża, partnera i najbliższej rodziny.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Nerwica w ciąży.

Źródła

1. Horney K., Nerwica a rozwój człowieka. Trudna droga do samorealizacji, „Rebis”, Poznań 1997, ISBN 83-7120-449-3.
2. Lichtenberg-Kokoszka E., Ciąża zagadnieniem biomedycznym i psychopedagogicznym, „Impuls”, Kraków 2008, ISBN 978-83-7308-826-9.