Neutrocyty - bariera ochronna organizmu. O czym świadczą podwyższone lub obniżone neutrofile?

Neutrocyty, czyli neutrofile, to komórki odpornościowe, które stanowią barierę ochronną w naszym organizmie. Chronią nas przed wirusami, atakiem bakterii, grzybów i innych patogenów, które zagrażają naszemu zdrowiu. Dzięki receptorom reagują, gdy do organizmu dostanie się obca substancja. Neutrocyty biorą udział w tworzeniu rodników.

Mają kształt kuli o średnicy ok. 15 milimetrów, a w środku nich znajduje się jądro, które składa się z 2-5 elementów. Neutrocyty nazywane są też granulocytami obojętnochłonnymi. Wytwarzane są w komórkach macierzystych szpiku.

Jak działają neutrocyty? Aby spełnić swoją funkcję, musi dojść do:

• procesu preaktywacji, podczas którego w organizmie powstają cytokiny, które wytwarzają odpowiedź odpornościową organizmu i pobudzają go do walki, a następnie zmieniają swój kształt podnosząc poziom cAMP i wapń.

• procesu fagocytozy, polegającego na eliminacji patogenów. Polega to na tym, że neutrocyt za pomocą receptorów przyczepia się do patogenu i w połączeniu z bakteriobójczym enzymem - lizosomem - bierze udział w jego zniszczeniu.

Wspomnieliśmy, że neutrocyt wykorzystuje receptory do stworzenia tarczy bakteriobójczej czy antywirusowej. Dokładnie chodzi tu o dwa receptory: PRR, czyli pattern recognition receptors, który wiąże się z całym lub tylko z fragmentem danego patogenu oraz CR1 i CR3, które wiążą pośrednio patogen z przeciwciałem lub dopełniaczem.

Neutrofile cechuje wewnątrzkomórkowa ziarnistość, która odpowiada za rozwój komórki.

Wyróżniamy trzy rodzaje ziarnistości:

• ziarnistości pierwotne - zajmują się gromadzeniem białek, stanowią około 20 proc. wszystkich ziarnistości;

• ziarnistości wtórne, które zawierają np. lizozym i alkaliczną fosfatazę. One stanowią najwięcej, bo ok. 80-90 proc. wszystkich ziarnistości.

• ziarnistości trzeciorzędowe, czyli żelatynowe - zawierają enzym żelatynazy.

Zbyt wysoki poziom neutrocytów lekarze nazywają neutrofilią. Czasami podwyższony poziom neutrocytów nie jest niczym niepokojącym - np. jest związany z ciążą lub pojawia się, gdy zjemy za dużo (neutrofilia fizjologiczna). Wzrost może także wynikać ze stresu. Jednak zdarza się także, że neutrocyty są podwyższone, ponieważ nasz organizm walczy z chorobą.

O czym mogą ostrzegać podwyższone neutrofile? Lista chorób jest długa:

• chłoniak,
• białaczka neutrofilowa lub szpikowa,
• przewlekły zespół mieloproliferacyjny,
• choroby autoimmunologiczne (stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów),
• zawał serca,
• urazy, poparzenia,
• martwica narządów.

W przypadku znaczne podwyższonych neutrocytów zwykle lekarz zaleza badania uzupełniające.

Obniżony poziom neutrocytów (poniżej 1500/µl) nazywany jest przez lekarzy neutropenią.

Agranulocytoza to sytuacja, gdy poziom neutrocytów spada poniżej 500/µl. To stan zagrażający życiu, ponieważ organizm nie jest w stanie ochronić się przed patogenami. Jest to o tyle groźne, że łatwo na początku zbagatelizować ten stan, bo przypomina zwykłą infekcję.

Pojawia się ból mięśni i stawów, gorączka, a węzły chłonne stają się powiększone. Jeżeli w porę nie podejmiemy skutecznego leczenia, to może dojść do wstrząsu septycznego.

Zbyt niski poziom neutrocytów pojawia się często przy stosowaniu sterydów czy chemioterapii, a także może wynikać z niedoboru witaminy B12 i folianów. Niekiedy neutropenia ostrzega o zatruciu metami ciężkimi, ale pojawia się także przy nowotworze szpiku kostnego.