Poznaj etapy cyklu miesiączkowego

Hormony odgrywają bardzo dużą rolę w cyklu miesiączkowym. Co więcej, to dzięki nim do miesiączki w ogóle dochodzi. Hormony przysadki mózgowej – FSH (folikulotropina) i LH (lutropina) – a także hormony jajnika – estrogen i progesteron – wpływają wzajemnie na siebie. FSH pobudza wydzielanie estrogenów, a LH zwiększa stężenie progesteronu we krwi. Kiedy estrogen i progesteron osiągają wysokie stężenie, hamują jednocześnie wydzielanie hormonów przysadki mózgowej – FSH i LH. Cały cykl można podzielić na dwie fazy. W pierwszej dominuje stężenie estrogenu, a w drugiej stężenie progesteronu. Obie fazy rozdziela faza owulacji, podczas której dochodzi do uwolnienia komórki jajowej z jajnika. Jest to jednocześnie najbardziej płodny czas w miesiącu, kiedy kobieta może zajść w ciążę.

Podczas wzrostu stężenia hormonu FSH dochodzi do pobudzenia pęcherzyków jajnikowych. Jest to czas ich dojrzewania. Stają się większe i przekształcają się w komórki jajowe. Po około 6–8 dniach cyklu wybierany jest pęcherzyk z największą ilością estogenów i to właśnie on stanie się dojrzałą komórką jajową i ulegnie owulacji, czyli jajeczkowaniu.

Dojrzały pęcherzyk, nazywany pęcherzykiem Graffa, przemieszcza się w obrębie jajnika. Dopiero gdy poziom estrogenów w pęcherzyku osiągnie największe stężenie, przysadka mózgowa zaczyna wytwarzać hormon LH. To znak, że komórka jajowa jest w pełni dojrzała. Około 14 dnia cyklu pęcherzyk Graffa pęka i uwalnia komórkę jajową przez jajowód w stronę macicy.

Pod wpływem hormonu LH, który zwiększa produkcję progesteronu, może dojść do zapłodnienia. Jeżeli jednak komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, około 10 dnia po owulacji zaczyna zamierać. Wówczas cykl rozpoczyna się od początku.

Nie da się zaprzeczyć, że największe zmiany podczas cyklu miesiączkowego zachodzą w macicy. Mają one na celu przygotowanie jej do przyjęcia zarodka. Jeżeli nie doszło do zapłodnienia komórki jajowej, wówczas nie jest potrzebne specjalne środowisko do zagnieżdżenia się jajeczka. Zaczyna więc ono ulegać złuszczeniu. Pierwszy dzień cyklu to jednocześnie początek łuszczenia się środowiska przygotowanego pod zapłodnioną komórkę. Jest to równocześnie pierwszy dzień krwawienia menstruacyjnego. Złuszczona warstwa czynnościowa wydostaje się z macicy, poprzez szyjkę, aż do pochwy razem z krwią. Cały proces trwa około 4–5 dni.

• Cykl owulacyjny
• Cykl miesiączkowy

Pochwa wyściełana jest nabłonkiem, który ma trzy warstwy. Pod wpływem hormonów nabłonek ulega ciągłej przemianie. Możemy tu wyróżnić dwie fazy – wzrostową i wydzielniczą. Podczas fazy wzrostowej, w której główną rolę ogrywają estrogeny, warstwy nabłonka się rozrastają i stają się grubsze. Komórki nabłonka wydzielają glikogen, który działa przeciwbakteryjnie. Po owulacji, gdy nie dojdzie do zapłodnienia, następuje faza wydzielnicza. Nabłonek zaczyna się łuszczyć.

Gruczoły sutkowe składają się z tkanki tłuszczowej i tkanki łącznej. To w nich znajdują się pęcherzyki wytwarzające mleko. Podczas 12–16 dnia cyklu następuje podział komórki pęcherzyków. W efekcie rozrastają się i zwiększają objętość tkanki łącznej i tłuszczowej. Piersi stają się wówczas nieco większe. A wszystko to pod wpływem wysokiego stężenia progesteronu. Korzyść nie jest tu jedynie wizualna. Podczas fazy, w której dominuje estrogen – czyli około 4–10 dnia cyklu – powinno się wykonywać badanie piersi: USG lub mammografię. Wszelkie niepokojące zmiany będą wówczas widoczne.