Jakie są przeciwskazania do szczepień?

Wokół obowiązkowych i zalecanych szczepień dzieci krąży wiele opinii, ale tylko część z nich jest uzasadniona i podparta badaniami. Nie będziemy się tu zajmować sensownością szczepień i ich ewentualnym wpływem na zdrowie i rozwój dziecka. Dla lekarza korzyści są oczywiste i przeważają nad potencjalnym ryzykiem powikłań. Skupimy się natomiast na przeciwwskazaniach, które w rzeczywistości są bardzo rzadkie.

Szczepienia polegają na podaniu (zazwyczaj wstrzyknięciu) osłabionych lub zabitych drobnoustrojów chorobotwórczych. W ten sposób organizm uczy się, jak dany wirus wygląda, wytwarza odpowiednio dopasowane przeciwciała i zapamiętuje tę informację, dzięki czemu wie, jak bronić się w przypadku, gdyby doszło do rzeczywistego zarażenia.

Kalendarz szczepień niemowlęcia i później małego dziecka został zaprojektowany w taki sposób, żeby jak najwcześniej, ale równocześnie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, uodpornić je na określone choroby.

Istnieją jednak różne przeciwwskazania, które sprawiają, że trzeba odstąpić od standardowego kalendarza szczepień. Według specjalistów nadzorujących system szczepień w Polsce, wiele przypadków odraczania szczepień jest nieuzasadnionych, a sporo dzieci zostaje odesłanych, choć rodzice zgłaszają się z nimi do przychodni. Tymczasem infekcja lub choroba przewlekła nie stanowią rzeczywistego powodu do rezygnacji ze szczepień. Wydaje się, że lekarze uginają się pod wpływem ruchów antyszczepionkowych, przez co zachowują nadmiernie asekuracyjną postawę – prawdopodobnie z obawy o możliwe powikłania.

1. Poniżej przedstawiamy listę faktycznych przeciwwskazań do szczepień:

Zobacz film: "Ruch antyszczepionkowy w natarciu"

Ostra infekcja lub wyraźne zaostrzenie choroby przewlekłej. Po ustąpieniu choroby (7-14 dni po jej wyleczeniu) lub po opanowaniu zaostrzenia choroby przewlekłej, należy dziecko natychmiast włączyć ponownie do kalendarza szczepień.

Wrodzone lub nabyte zaburzenia odporności orzeczone przez lekarza (niektóre wrodzone niedobory odporności, AIDS, trwające leczenie nowotworów złośliwych, stan po przeszczepie narządów). Dzieci z taką diagnozą nie mogą być szczepione szczepionkami żywymi (gruźlica, odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna, polio - szczepionka doustna). Mogą być za to szczepione szczepionkami zabitymi.

Podane dziecku preparaty krwi. Szczepienie żywymi szczepionkami trzeba odroczyć o 3-6 miesięcy od chwili podania dziecku preparatu krwi (np. przetoczenie krwi z powodu anemii) lub preparatów immunoglobulin. Jeżeli natomiast dziecko otrzymało krew lub jej preparaty w ciągu 2 tygodni po szczepieniu przeciwko odrze, śwince i różyczce lub ospie wietrznej, szczepienie, należy uznać za nieważne i trzeba je powtórzyć po upływie 3—11 miesięcy.

Nasilone reakcje alergiczne (pokrzywki, wstrząs) po określonych substancjach zawartych w danej szczepionce (np. antygen białka kurzego zawarty w szczepionkach przeciwko odrze). Wówczas należy szukać zamienników szczepionek bez danej substancji w składzie.

Postępujące choroby neurologiczne oraz wrodzone choroby metaboliczne, które przebiegają z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, stanowią przeciwwskazanie do stosowania szczepionki przeciwko krztuścowi. Ze szczepieniem należy również wstrzymać się, jeśli dziecko jest w trakcie stawiania mu diagnozy neurorozwojowej, zwłaszcza przy podejrzeniach encefalopatii padaczkowej.

Przeciwwskazaniem do podawania kolejnych dawek szczepionki przeciwko krztuścowi jest wystąpienie po poprzedniej dawce poważnych objawów ubocznych, takich jak: zaburzenia świadomości, drgawki, przewlekły płacz, trwający ponad trzy godziny, gorączka ponad 39 stopni, przejściowe zwiotczenie mięśni, utrata przytomności – jeśli nastąpiły w ciągu 3 dni po szczepieniu i nie da się ich wytłumaczyć innymi okolicznościami.

Szczepionki przeciwko polio (doustnej) nie podaje się u dzieci, u których występują przewlekłe biegunki, zespół krótkiego jelita lub jelitowy zespół złego wchłaniania. Przeciwko gruźlicy (pierwsze szczepienie wykonywane tuż po urodzeniu) nie szczepi się noworodków w ciężkim stanie oraz u wszystkich wcześniaków urodzonych przed 32 tygodniem życia oraz dzieci z masą urodzeniową poniżej 2000 g.

2. Przeciwwskazaniami do szczepień nie są:

• Niewielkie infekcje, gdy temperatura nie przekracza 38,5 stopni C, np. katar, kaszel, biegunka, wymioty, jeśli dziecko jest ogólnie w dobrym stanie.
• Alergia, astma, sapka, katar sienny i inne objawy alergii (o ile nie doszło właśnie do silnego zaostrzenia choroby).
• Wcześniactwo lub niska urodzeniowa masa ciała.
• Niedożywienie.
• Drgawki, które występują u innych członków najbliższej rodziny (rodzice, dziadkowie, rodzeństwo).
• Antybiotykoterapia (chyba że wynika ona z ostrej infekcji).
• Leczenie sterydami (w niskich dawkach). Nie należy rezygnować ze szczepień, jeśli sterydy są stosowane wziewnie albo na skórę.
• Wyprysk lub miejscowe stany zapalne skóry.
• Przewlekłe choroby serca, płuc, nerek i wątroby.
• Stabilny stan neurologiczny w przypadku chorób układu nerwowego (np. mózgowego porażenia dziecięcego, zespołu Downa, skutecznie leczonej padaczki).
• Żółtaczka fizjologiczna noworodków.

Wszelkie szczegółowe informacje na temat szczepień w przypadkach nietypowych można uzyskać w poradniach konsultacyjnych do spraw szczepień, znajdujących się w większości województw.

Warto korzystać z konsultacji, ponieważ wiele infekcji i stanów o łagodnym nasileniu nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia, a opóźnianie jego przeprowadzenia wydłuża czas, w którym dziecko jest narażone na zapadnięcie na choroby zakaźne.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.