Rak jelita grubego. Objawy, diagnoza i leczenie
Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. Choroba ta w początkowej fazie nie daje żadnych objawów i najczęściej zostaje wykryta dopiero podczas badań przesiewowych (kolonoskopii). Do podstawowych symptomów tej choroby zaliczamy m.in. krwawienie z odbytu, zaparcia, biegunki czy też zmianę kształtu stolca. Gdzie boli rak jelita grubego? Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Jakie są metody leczenia oraz rokowania?
1. Co to jest rak jelita grubego?
Rak jelita grubego powstaje wskutek niekontrolowanego przez organizm wzrostu komórek w okolicy jednej z części jelita grubego (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy).
Objawy oraz leczenie nowotworów poszczególnych części jelita grubego mogą się między sobą różnić. Najwięcej nowotworów jelita grubego to gruczolakoraki jelita grubego.
Ten rodzaj raka to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. Zgodnie z Krajowym Rejestrem Nowotworów, rak jelita grubego jest trzecią przyczyną śmierci w Polsce.
Nowotwory odbytnicy i okrężnicy bardzo rzadko występują u osób poniżej 40 r.ż. Ryzyko zachorowania zwiększa się po 50. roku i osiąga szczyt w 7-8 dekadzie życia. U kobiet, podobnie jak u mężczyzn nowotwór okrężnicy występuje częściej niż rak odbytnicy.
2. Rak jelita grubego - czynniki ryzyka
Zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego występuje u osób, w których rodzinach występowała ta choroba, a także chorych na chorobę Leśniewskiego i Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Inne czynniki ryzyka wystąpienia raka jelita grubego to m.in.:
- otyłość;
- czynniki środowiskowe (głównie dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso, uboga w warzywa i owoce, także picie alkoholu i siedzący tryb życia);
- palenie papierosów;
- obecność polipów w jelicie grubym;
- wcześniejsze leczenie z powodu nowotworu jelita grubego.
Możemy wyodrębnić dwie grupy zachorowań na nowotwór jelita grubego:
- zachorowania sporadyczne, niezwiązane ze znanym obciążeniem genetycznym lub rodzinnym);
- zachorowania rodzinne, będące następstwem znanej wady niektórych genów lub nieznanej przyczyny, objawiającej się zwiększonym ryzykiem zachorowania na ten nowotwór w danej rodzinie.
3. Rak jelita grubego - objawy
Pierwsze symptomy nowotworu jelita grubego:
- uczucie niepełnego wypróżnienia;
- zmiana rytmu wypróżnień;
- bóle brzucha w okolicy prawego podbrzusza, w okolicy pępka lub nadbrzusza;
- krwawienie z przewodu pokarmowego;
- biegunki z niewielką ilością śluzu;
- tzw. ołówkowate stolce;
- niekontrolowany, niezamierzony spadek masy ciała.
Późniejsze objawy raka jelita grubego mogą obejmować:
- uczucie przepełnienia odbytnicy;
- ciężkie zaparcia;
- anemię;
- ciemnoczerwoną krew w stolcu;
- wyczuwalny guz w jamie brzusznej;
- bolesne i naglące parcie na stolec;
- niedrożność przewodu pokarmowego;
- zapalenie otrzewnej;
- znaczne krwawienie z obytnicy;
- nadmierne osłabienie i zmęczenie;
- regularne wymioty.
4. Jak długo rozwija się rak jelita grubego?
Nowotwór jelita grubego rozpoczyna się od powstania polipów na wewnętrznej wyściółce okrężnicy lub odbytnicy. Niektóre z tych polipów mogą być zalążkiem nowotworu, powoli rozwijającego się na ścianie odbytu lub jelita grubego. Rozwój choroby może trwać nawet 10-15 lat.
5. Diagnostyka raka jelita grubego
Zdiagnozowanie nowotworu jelita grubego może uwzględniać różne badania, takie jak m.in.:
- badania laboratoryjne;
- badania obrazowe (rektoskopia, kolonoskopia, tomografia komputerowa, wlew kontrastowy do jelita grubego).
6. Rak jelita grubego - leczenie
Leczenie nowotworu jelita grubego jest zależne od stadium i obecności ewentualnych przerzutów do innych narządów. Gdy do nich dojdzie, lekarz zleca najskuteczniejszą metodę leczenia - radioterapię lub chemioterapię.
Jeśli nowotwór jest niewielki, w niektórych przypadkach możliwe jest miejscowe wycięcie fragmentu jelita, zwykle jednak konieczne jest wycięcie guza razem z fragmentem jelita, co może wiązać się z założeniem tzw. stomii.
Jeśli rak jest w zaawansowanym stadium, konieczna jest operacja wielonarządowa.
Poza wyżej wymienionymi metodami lekarz może wdrożyć chemioterapię, radioterapię lub terapię celowaną.
7. Rak jelita grubego - rokowania
Rak jelita grubego - ile lat życia można przeżyć z tym nowotworem? Zgodnie ze statystykami ogólne 5-letnie przeżycie od momentu diagnozy tego raka wynosi 63 proc.
Rokowanie zależy głównie od głębokości naciekania guza, jego umiejscowienia, zajęcia okolicznych węzłów chłonnych, obecności przerzutów i od stopnia zaawansowania choroby.
