Zapalenie oskrzeli u niemowląt

Zapalenie oskrzeli u niemowląt ma poważny przebieg, ponieważ nawet lekki obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych i niewielka ilość śluzu wystarcza, aby zmniejszyć dopływ powietrza i wywołać duszność. Niemowlę oddycha z wyraźnym wysiłkiem, może mieć przyspieszony oddech. Ponieważ przy zapaleniu oskrzeli do krwi dziecka dociera niewystarczająca ilość tlenu, maluszek powinien być przyjęty do szpitala, gdzie zostanie mu podany antybiotyk i ewentualnie tlen do oddychania.

1. Przyczyny zapalenia oskrzeli

Zapalenie oskrzeli należy do chorób układu oddechowego. Stan zapalny błony śluzowej oskrzeli najczęściej powodują adenowirusy, rhinowirusy, wirusy grypy i paragrypy, chociaż odpowiedzialne za to mogą być także bakterie. Często zapadają na nie niemowlęta i małe dzieci.

Najwięcej przypadków zachorowań notuje się późną jesienią, zimą oraz wczesną wiosną, ponieważ w tych okresach organizm jest zazwyczaj osłabiony. Rozwojowi choroby sprzyjają takie czynniki, jak: chłodne powietrze, przebywanie w zatłoczonych miejscach, brak wietrzenia pomieszczeń.

Wirusy wywołujące zapalenie oskrzeli uszkadzają nabłonek rzęskowy i odkrywają błonę podstawną dolnych dróg oddechowych, ułatwiając zstępowanie bakterii z jamy nosowo-gardłowej do oskrzeli. Bakteryjne zakażenia oskrzeli leczone są za pomocą antybiotyków.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli u niemowlęcia?"

W ustaleniu, czy zapalenie oskrzeli u dziecka zostało wywołane przez wirusy czy przez bakterie, pomaga badanie wymazu z błony śluzowej nosa i gardła. Dodatni wynik badania wydzieliny dróg oddechowych pobranej podczas kaszlu z okolicy nadkrtaniowej świadczy o zakażeniu bakteryjnym.

Zdarza się również, że zapalenie oskrzeli jest spowodowane czynnikami nieinfekcyjnymi, takimi jak: alergia, astma, obturacyjna choroba płuc, zapalenie błony śluzowej wywołane działaniem toksyn. Alergeny i toksyny niszczą błonę śluzową gardła i oskrzeli, przyczyniając się do powstania przewlekłego stanu zapalnego.

Zdarza się, że zapalenie oskrzeli stanowi powikłanie po przebytej grypie, zapaleniu gardła lub odrze. W takim przypadku chorobie towarzyszą wysoka gorączka i bóle mięśniowe.

Zapalenie oskrzeli wywołane przez wirusy charakteryzuje się zapaleniem spojówek i światłowstrętem.

2. Objawy zapalenia oskrzeli u niemowląt

Na trzy-cztery dni przed ujawnieniem się zapalenia oskrzeli występuje katar. Najbardziej typowym objawem zapalenia oskrzeli u niemowlaka jest wyczerpujący kaszel – początkowo suchy, następnie wilgotny, związany z obecnością w drogach oddechowych zapalnej wydzieliny i śluzu.

Niemowlęta nie umieją odkrztuszać zalegającej flegmy, więc zwykle ją połykają. Niekiedy podczas zapalenia oskrzeli występują wymioty.

Niemowlęta mają charakterystyczny świszczący oddech, co sugeruje małą drożność oskrzeli. Pojawia się gorączka, dziecko nie ma apetytu, nie chce jeść, budzi się w nocy i płacze, jest niespokojne i może mieć bóle brzucha.

Zapalenie oskrzeli u dziecka może doprowadzić do osłabienia (związanego z atakami kaszlu, ale też przebiegiem całej choroby) i braku apetytu. Dziecko najczęściej gorączkuje, choć zdarza się również zapalenie oskrzeli bez gorączki.

Zauważalne są problemy z oddychaniem i poruszanie skrzydełkami nosa w trakcie oddechu. Duszności połączone z wciąganiem klatki piersiowej występują stosunkowo rzadko.

Zapalenie oskrzeli u niemowląt jest poważniejsze niż u starszych dzieci. Nawet niewielki obrzęk błony śluzowej oskrzeli może utrudnić dziecku oddychanie. U niemowląt choroba może się objawiać także przyspieszonym oddechem, tzw. sapką.

W początkowej fazie choroby, gdy ilość wydzieliny zapalnej jest niewielka, objawy zapalenia oskrzeli są dość skąpe. Gdy infekcja przybiera na sile, pojawiają się szmery w płucach, świsty, furczenie lub rzężenie podczas oddychania.

Zapalenie oskrzeli może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie oskrzeli zaczyna się nagle i niespodziewanie, ale trwa krótko. Mniej więcej po tygodniu choroby odnawia się nabłonek rzęskowy oskrzeli, jednak kaszel może utrzymywać się jeszcze przez jakiś czas – ataki dokuczają zwykle rano. Przewlekłe zapalenie oskrzeli wymaga dość długiego leczenia.

3. Leczenie zapalenia oskrzeli u niemowląt

Leczenie zapalenia oskrzeli u niemowlaka to nie tylko lekarstwa, warto zadbać o otoczenie dziecka. Należy pamiętać o nawilżaniu powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa. Maluszek powinien być odizolowany od toksycznego działania dymu tytoniowego i unikać kontaktu z chorymi osobami.

Nie wolno narażać niemowlaka na gwałtowne zmiany temperatur. Podczas leczenia stosuje się aerozoloterapię. Trzeba także delikatnie oklepywać plecki niemowlaka otwartą, wypukłą dłonią oraz podawać leki rozrzedzające wydzielinę w oskrzelach. Nie wolno dawać dziecku syropów przeciwkaszlowych, ponieważ utrudniają one wydalanie zapalnej wydzieliny.

U niemowląt zazwyczaj stosuje się antybiotyki, ponieważ łatwo u nich o nadkażenia bakteryjne. O podaniu antybiotyku decyduje lekarz. Zawsze podawaj dziecku przepisany antybiotyk w ustalonych przez specjalistę dawkach, tak długo, jak wskaże pediatra, nawet, gdy wydaje sie, że objawy ustąpiły.

Jeśli wiadomo, że zapalenie oskrzeli to infekcja wirusowa, antybiotykoterapia czasami nie jest wdrażana – zależnie od ogólnego stanu dziecka. Przy wysokiej temperaturze niemowlę powinno dostać lek przeciwgorączkowy w syropie.

Często przy infekcji wirusowej wystarczą leki rozrzedzające i ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny, czyli leki mukolityczne. Należy pamiętać, aby nie podawać ich wieczorem.

Pamiętać również należy o podawaniu dziecku dużej ilości płynów – pokarmu z piersi, wody, kompotu albo rozcieńczonych soków.

U małych alergików przy zapaleniu oskrzeli dochodzi zwykle do zwężenia dróg oddechowych i dziecko może mieć problemy z oddychaniem. Jest to tzw. obturacyjne zapalenie oskrzeli. Maluch musi dostawać lekarstwa rozszerzające oskrzela. Często są one podawane wziewnie.

Oprócz podawania leków oraz oklepywania plecków, można także zastosować kilka sprawdzonych sposobów w zwalczaniu objawów zapalenia oskrzeli u niemowląt:

• w łóżeczku układaj dziecko z główką wyżej niż reszta ciała, by ułatwić oddychanie,
• stosuj inhalacje nawilżające drogi oddechowe – od czasu do czasu wokół dziecka możesz rozpylić mgiełkę z wody morskiej; gdy kaszel jest bardzo męczący, zamknij się z dzieckiem w zaparowanej łazience na około 5 minut – do wanny z parującą, gorącą wodą możesz dodać kilka kropli olejku eukaliptusowego lub zaparzonej szałwii albo rumianku.

Po wyleczeniu zapalenia oskrzeli należy uważać, aby dziecko unikało podrażnień dróg oddechowych, przebywając w zadymionych pomieszczeniach.

Niemowlęta z osłabioną odpornością lub chorujące na choroby przewlekłe są narażone na powikłania po zapaleniu oskrzeli.

Do najczęstszych powikłań wśród niemowląt należą zapalenie płuc i pneumokokowe zakażenie płuc. Powikłania występujące po przewlekłym zapaleniu oskrzeli, to: przerost prawej komory serca, rozedma płuc, obturacyjna choroba płuc, nadreaktywność oskrzeli, astma.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Jak przebiega zapalenie oskrzeli u dzieci? Objawy i leczenie.