Zapalenie pęcherza w ciąży

Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest jednym z najczęstszych schorzeń występujących u ciężarnych kobiet. Jedną z postaci klinicznych ZUM jest zapalenie pęcherza moczowego. Problem ten dotyczy około 2% kobiet ciężarnych i najczęściej występuje w trzecim trymestrze ciąży. Zapalenie pęcherza moczowego to najczęstszy stan zapalny dróg moczowych, przeważnie wywoływany przez bakterie jelitowe, takie jak: Escherichia coli, Staphylococcus i Enterococcus. Stan zapalny obejmuje błonę śluzową pęcherza moczowego. Gdy spodziewasz się dziecka, bardzo łatwo o infekcję pęcherza. Jak leczyć zapalenie dróg moczowych w ciąży? Czy można stosować domowe sposoby? Kiedy trzeba zgłosić się do lekarza?

1. Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego w ciąży

Zapalenie pęcherza moczowego najczęściej spowodowane jest infekcją bakteryjną. Za stan zapalny zwykle odpowiadają bakterie jelitowe, zwłaszcza pałeczki okrężnicy – Escherichia coli – bytujące w jelicie grubym oraz gronkowiec. Bakterie dostają się do pęcherza drogą wstępującą przez cewkę. Zapaleniu pęcherza sprzyja również częste współżycie płciowe. Podczas zbliżenia członek drażni ujście cewki moczowej i pęcherz, może również przenieść bakterie ze sromu na cewkę moczową. Ryzyko zakażenia jest większe u kobiet niż u mężczyzn, ze względu na budowę anatomiczną.

U kobiet cewka moczowa jest krótsza i szersza niż u mężczyzn, dlatego bakterie mają łatwiejszą drogę do przebycia i skolonizowania śluzówki pęcherza. U kobiet ciężarnych częściej występuje refluks pęcherzowo-moczowodowy. Ponadto, ciąża sprzyja zapaleniu dróg moczowych, z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety. Hormony płciowe powodują uelastycznienie włókien mięśniowych, stąd w ciąży cewka moczowa jest słabiej napięta. Powiększająca się macica wywiera silny nacisk na pęcherz i moczowód, zwalniając przepływ moczu.Powoduje to zaleganie resztek moczu w pęcherzu. Jest to idealne środowisko do namnażania się bakterii i rozwoju zakażenia. Ryzyko zapalenia pęcherza moczowego wzrasta, gdy masz obniżoną odporność, kamienie nerkowe, wady układu moczowego lub cukrzycę ciążową.

2. Objawy zapalenia pęcherza moczowego w ciąży

Zobacz film: "Zapalenie pęcherza [Specjalista radzi]"

Do objawów zapalenia pęcherza moczowego zalicza się:

• parcie na mocz – uczucie silnej, nagłej potrzeby oddania moczu,
• częste wydalanie moczu w bardzo małych ilościach, po kropelce,
• bóle w dole brzucha, odczuwane również podczas mikcji,
• pieczenie podczas oddawania moczu,
• kłujące bóle w cewce moczowej,
• stan podgorączkowy lub niewysoką gorączkę (do 38ºC),
• obecność krwi lub ropy w moczu.

Czasami zapalenie pęcherza moczowego nie daje żadnych objawów. Jedynie w badaniu ogólnym moczu albo w badaniu bakteriologicznym wykrywa się bakterie. Mówi się wówczas o tzw. bezobjawowym bakteriomoczu. Około połowa przypadków zakażenia pęcherza mija samoistnie. W czasie ciąży zapalenia pęcherza nie wolno bagatelizować, gdyż infekcje układu moczowego i rodnego mogą zagrażać właściwemu rozwojowi płodu i są szczególnie niebezpieczne przed porodem. Zapalenie dróg moczowych w ciąży może prowadzić do poronienia lub porodu przedwczesnego. Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy zapalenia pęcherza, koniecznie skonsultuj się ze swoim lekarzem.

3. Leczenie zapalenia pęcherza moczowego w ciąży

W każdym przypadku wystąpienia objawów zapalenia pęcherza, skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym. Badanie moczu pozwoli stwierdzić, jakie drobnoustroje wywołały zapalenie oraz umożliwi dobór leków, na które bakterie są wrażliwe oraz o jednocześnie najwyższym możliwym poziomie bezpieczeństwa dla dziecka. Leczenie farmakologiczne warto wspomagać następującymi, domowymi sposobami leczenia.

• Pij duże ilości wody, do 2,5 l dziennie, ponieważ w rozcieńczonym moczu bakterie trudniej się namnażają. Najlepsza jest niegazowana woda mineralna. Picie dużych ilości wody sprzyja częstemu oddawaniu moczu i wypłukuje bakterie z pęcherza.
• Unikaj noszenia obcisłej bielizny i legginsów, gdyż nie pozwalasz skórze oddychać i ograniczasz dostęp powietrza do okolic intymnych. Używaj tylko bielizny bawełnianej.
• Zrezygnuj z perfumowanych mydeł i płynów do higieny intymnej, ponieważ mogą wywoływać podrażnienia i sprzyjać rozwojowi bakterii chorobotwórczych.
• Często się podmywaj, zwłaszcza po stosunku płciowym, w kierunku od przodu ku tyłowi.
• Na oddanie moczu poświęć dłuższą chwilę i posiedź tak długo na sedesie, aby do końca opróżnić pęcherz. Mikcję ułatwia pochylenie się do przodu lub szum płynącej wody.
• Delikatnie zmieniaj pozycje na sedesie, co spowoduje przemieszczenie się dziecka w brzuchu i pozwoli ograniczyć ucisk macicy na pęcherz moczowy.
• Nie zwlekaj z wizytami w toalecie i nie wstrzymuj strumienia moczu.
• Pij sok żurawinowy, sok z czarnej porzeczki lub przegotowaną wodę z sokiem z cytryny, które zakwaszają mocz i powstrzymują rozwój bakterii.
• Przyjmuj regularnie przepisane ci przez lekarza leki, bo niedoleczone zapalenie pęcherza może nawracać. W odkażaniu pęcherza i cewki moczowej pomagają leki zawierające błękit metylenowy.

Z ginekologiem prowadzącym ciążę skonsultuj się, gdy:

• częściej niż zwykle musisz odwiedzać toaletę,
• oddawanie moczu sprawia ci ból, wywołuje pieczenie lub palenie w cewce,
• masz gorączkę i dreszcze gorączkowe,
• w moczu pojawia się krew i/lub ropa,
• występuje ból w okolicy lędźwiowej po stronie nerek.

Do ustalenia postępowania konieczne jest wykonanie podstawowych badań diagnostycznych, które pomogą określić rodzaj bakterii wywołujących zapalenie. Do badań tych należą: badanie ogólne moczu i posiew moczu. USG jamy brzusznej wykonuje się w przypadku podejrzenia schorzeń układu moczowego oraz przy zapaleniu pęcherza moczowego, które wciąż powraca. Nieleczone zapalenie pęcherza w ciąży grozi wystąpieniem powikłań – najczęściej jest to odmiedniczkowe zapalenie nerek.