Cukrzyca w ciąży – przyczyny

Cukrzyca jest schorzeniem uważanym za zaburzenie metaboliczne, którego głównym objawem jest hiperglikemia, czyli wysokie stężenie cukru we krwi. Przyczyną tej choroby jest bezwzględny lub względny niedobór hormonu wydzielanego przez trzustkę – insuliny. Cukrzyca ciężarnych jest natomiast zaburzeniem tolerancji glukozy, które ujawnia się dopiero w trakcie ciąży.

Wśród kobiet, u których wykryto cukrzycę ciążową, mogą znaleźć się zarówno te, które już wcześniej miały niewykryte zaburzenia gospodarki glukozą, jak i te, u których objawy wystąpiły dopiero po zajściu w ciążę. O tym, z jakim rodzajem cukrzycy mamy do czynienia, możemy się przekonać dopiero po urodzeniu dziecka. Jeśli w połogu poziom glukozy w surowicy krwi powróci do normy, jest to typowa cukrzyca ciążowa. Natomiast, jeśli jednak poziom ten pozostanie wysoki, oznacza to, że kobieta choruje na cukrzycę typu drugiego.

Glukoza jest jednym z węglowodanów pochodzącym z pożywienia. Jest ona źródłem energii dla ludzkiego organizmu. Jednak, by glukoza mogła w prawidłowy sposób być zagospodarowana, konieczny jest hormon regulujący jej stężenie we krwi, czyli insulina. Dzięki niej glukoza może przenikać z krwi do komórek ciała.

U kobiety ciężarnej może dochodzić do zaburzenia tego procesu w wyniku działania hormonów wytwarzanych przez łożysko. Powodują one spadek wydzielania insuliny w trzustce, co prowadzi do gwałtownego wzrostu stężenia glukozy we krwi, która nie może być wykorzystana przez komórki organizmu. Jest to tak zwana cukrzyca ciążowa.

• Jak rozpoznać cukrzycę?
• Poród z cukrzycą ciążową
• Cukrzyca w ciąży - objawy
• Cukrzyca ciążowa a depresja

Gdy organizm nie może czerpać energii z glukozy, wykorzystuje zasoby białek i tłuszczów. Jednak w efekcie przemian tych substancji powstają ketony zaburzające pracę wielu organów wewnętrznych. Gwałtowne wahania poziomu glukozy w surowicy krwi stanowią zagrożenie zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka. Objawami cukrzycy ciężarnych są: zmęczenie, senności, ataki głodu, częsta potrzeba oddawania moczu oraz pragnienie.

Wielu lekarzy uważa, że ciąża jest czynnikiem pozwalającym przyspieszyć zdiagnozowanie cukrzycy typu drugiego. Według badań u około połowy kobiet cierpiących na cukrzycę ciążową w ciągu piętnastu lat od porodu wystąpią objawy cukrzycy typu drugiego. Główną przyczyną odpowiedzialną za rozwój cukrzycy ciężarnych jest zwiększone wydzielanie hormonów ciążowych osłabiających działanie insuliny takich jak: estrogeny, laktogen łożyskowy, progesteron czy prolaktyna. Na skutek ich działania dochodzi do insulinooporności.

Ryzyko wystąpienia cukrzycy ciężarnych występuje w przypadku:

• ciąży mnogiej,
• po 35. roku życia,
• wady rozwojowej u poprzedniego dziecka,
• gdy wcześniej urodzone dziecko ważyło więcej niż cztery kilogramy,
• nadciśnienia tętniczego,
• obumarcia wcześniejszej ciąży,
• cukrzycy w rodzinie,
• nadwagi lub otyłości,
• wcześniej przebytej cukrzycy ciężarnych.

Poziom glukozy w surowicy krwi kobiety ciężarnej jest ściśle związany z przedostawaniem się substancji odżywczych do płodu przez łożysko. Gdy poziom ten w krwi płodu jest zbyt wysoki, trzustka dziecka zaczyna wytwarzać duże ilości insuliny. W efekcie płód bardzo szybko się rozwija i osiąga bardzo dużą masę. Z tego powodu utrzymanie glukozy na odpowiednim poziomie ma ogromne znacznie zarówno dla rozwijającego się dziecka, jak i matki.

Zapobieganie szkodliwym efektom wysokiego stężenia glukozy we krwi nie jest łatwe, lecz możliwe. Bardzo skutecznym i zdrowym sposobem jest odpowiednio zbilansowana dieta. Ciężarne matki zagrożone lub chorujące na cukrzycę ciężarnych powinny zrezygnować ze spożywania produktów spożywczych o dużym stopniu przetworzenia. Szczególnie szkodliwe są te pokarmy, które zawierają duże ilości cukrów prostych.

Zamiast niezdrowego jedzenia w jadłospisie powinny na stałe zagościć pokarmy o niskim indeksie glikemicznym. Kobiety ciężarne powinny również jeść dużo produktów spożywczych bogatych w błonnik, na przykład: pieczywo pełnoziarniste, płatki zbożowe, kasze. Nie można zapomnieć również o owocach, warzywach, chudym mięsie, rybach oraz produktach mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu. Ważnym elementem profilaktyki jest również ruch. Według badań ryzyko wystąpienia cukrzycy u kobiet aktywnych fizycznie w pierwszych miesiącach ciąży jest mniejsze o połowę.