Jakie są objawy cukrzycy ciążowej?

Sygnałem alarmowym dla kobiety ciężarnej powinna być obecność cukru w moczu w wynikach badań kontrolnych. Cukrzyca ciężarnych (ang. Gestational Diabetes Mellitus – GDM) pojawia się u kobiet w ciąży, które do momentu zapłodnienia nie miały problemów z poziomem cukru we krwi.

Cukrzyca ciążowa jest przejściowym zaburzeniem endokrynologicznym. Rozpoznaje się ją na podstawie hiperglikemii, czyli podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Czasami obecność cukru wykrywa się również w moczu.

Cukrzyca ciążowa pojawia się u dotąd zdrowych kobiet, które nie chorowały nigdy na cukrzycę. Jeśli problemy z hiperglikemią pojawiają się dopiero w ciąży mówi się o tzw. cukrzycy ciężarnych.

Choroba zazwyczaj ustępuje całkowicie po urodzeniu dziecka.

Cukrzyca w ciąży stanowi jednak zagrożenie dla matki i dziecka. Ponadto, u 30-50 proc. kobiet z cukrzycą ciążową w ciągu najbliższych 15 lat często rozwija się cukrzyca typu 2.

Za główną przyczynę cukrzycy ciążowej uznaje się zmiany hormonalne związane z ciążą. Hormony wydzielane przez łożysko mogą wywoływać insulinooporność, czyli zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę.

Poza tym w ciąży zwiększona zostaje produkcja glukozy przez wątrobę. U około 8% kobiet ciężarnych trzustka nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Rozwija się wówczas cukrzyca ciążowa, występująca przeważnie w trzecim trymestrze ciąży.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Czy wyniki wskazują na cukrzycę ciążową? - odpowiada lek. Jarosław Maj
• Czy cukrzyca wraca w drugiej ciąży? - odpowiada dr n. med. Andrzej Niedzielski
• Czy wahania glukozy mogą zwiastować cukrzycę ciążową? - odpowiada lek. Łukasz Wroński

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

• Wielomocz – glukoza to substancja osmotycznie czynna, zatrzymuje wodę i wiąże ją ze sobą. Cukrzyca w ciąży objawia się częstym oddawaniem moczu, nawet powyżej 3 l na dobę. Często występuje również tzw. cukromocz, czyli wydalanie glukozy z moczem.
• Duże pragnienie – zwiększona utrata wody z moczem skutkuje odczuwaniem dużego pragnienia, szybkim wysychaniem błon śluzowych i skóry i potrzebą ciągłego uzupełniania płynów. Jednym z objawów cukrzycy w ciąży jest więc częste spożywanie napojów, wody.
• Napady głodu – z powodu braku insuliny, glukoza znajdująca się we krwi nie może dostać się do tkanek, w których mogłaby zostać zużyta. Organizm zatem, pomimo normalnej lub nawet zwiększonej podaży jedzenia, odczuwa głód.
• Senność, zmęczenie, spadek wagi ciała – pomimo racjonalnego żywienia i unikania wysiłku.
• Nagły przyrost wagi ciała w ciąży i nieproporcjonalnie duży wzrost płodu w stosunku do stopnia zaawansowania ciąży.

Cukrzyca w ciąży grozi porodem przedwczesnym, rozwojem stanu przedrzucawkowego i zwiększa prawdopodobieństwo cesarskiego cięcia. Cukrzycę ciężarnych określa się jako nietolerancję węglowodanów występującą w ciąży.

Dla płodu cukrzyca może mieć negatywne skutki, np. powoduje zaburzenia rozwojowe (wady wrodzone cewy nerwowej i serca), śmierć wewnątrzmaciczną płodu lub makrosomię, czyli nadmierny rozwój dziecka w łonie matki.

Waga ciała noworodka może sięgać nawet 4 kg, ponieważ insulina działa na płód jak hormon wzrostu.

Z powodu tak dużej masy ciała dziecka poród często musi się odbyć metodą cesarskiego cięcia, by uniknąć ryzyka urazów okołoporodowych u noworodka (porażenia splotu ramiennego, uszkodzenia narządów wewnętrznych) czy dużych uszkodzeń pochwy i krocza rodzącej.

Nadmiar moczu wydalanego przez płód w łonie matki może skutkować wielowodziem i często prowadzi do zbyt wczesnego porodu. Duża hiperglikemia u kobiety ciężarnej często powoduje kwasicę u płodu.

Leczenie cukrzycy w ciąży powinno się wszcząć zaraz po rozpoznaniu choroby. Metodami leczenia są dieta cukrzycowa oraz w razie niepowodzenia – stosowanie insuliny.

• Poród z cukrzycą ciążową
• Zagrożenie cukrzycą ciążową jest wyższe latem
• Cukrzyca ciążowa i depresja - ukazano nietypowy związek
• Dieta w cukrzycy ciążowej
• Zachcianki ciążowe - co mówią o twoim zdrowiu?

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się na podstawie badań krwi bądź moczu. Każda przyszła mama ma robione testy z krwi pod kątem cukrzycy. Wykonuje się je dwukrotnie w czasie ciąży – na początku i między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Pierwszy test sprawdza stężenie glukozy we krwi na czczo. Prawidłowy wynik to mniej niż 100 mg/dl. Jeśli test wykazuje wyższe stężenie niż ustalona dla kobiet ciężarnych norma, na przełomie drugiego i trzeciego trymestru kobieta wysyłana jest na wykonanie testu obciążenia glukozą.

Zalecany schemat wykrywania GDM może być dwustopniowy – obejmujący test przesiewowy (50 g) i diagnostyczny (75 g). W procesie diagnostycznym można pominąć test przesiewowy.

Nie można rozpoznać GDM jedynie na podstawie nieprawidłowego wyniku testu przesiewowego, chyba że stężenie glukozy będzie wyższe lub równe 200 mg/dl (wtedy nie należy wykonywać testu diagnostycznego).

Diagnostyka ciężarnych w kierunku cukrzycy ciążowej powinna być wykonywana przez wszystkich lekarzy położników w warunkach ambulatoryjnych. Prawidłowy wynik testu obciążenia glukozą powinien być niższy niż 140 mg/dl.

Gdy wynik okazuje się nieprawidłowy, oznacza rozwój u ciężarnej cukrzycy ciążowej.

Źródła

1. Szczeklik A., (red.), Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo „Medycyna Praktyczna”, Kraków 2005, ISBN 83-7430-031-0.