Zaburzenia hormonalne u mężczyzn
Zaburzenia hormonalne to jedna z możliwych przyczyn niepłodności męskiej. Hormony odpowiadają za niemal wszystkie procesy, jakie zachodzą w naszym organizmie. Mają one ogromny wpływ na przebieg procesu rozmnażania. Zaburzenie równowagi hormonalnej może się przełożyć na problemy z płodnością. U mężczyzny hormony sterują produkcją plemników. Niedobór niektórych hormonów skutkuje brakiem plemników w ejakulacie. Zaburzenia hormonalne są wynikiem nieprawidłowości układu podwzgórzowo-przysadkowego lub innych schorzeń nabytych lub wrodzonych.
1. Niewydolność układu podwzgórzowo-przysadkowego
Układ podwzgórzowo-przysadkowy reguluje łańcuchem reakcji, w jakich udział biorą hormony. Dzięki niemu jądra produkują i efektywnie wydzielają plemniki. Funkcja tego układu może ulec zaburzeniu na kilka sposobów:
- mózg może przestać wydzielać gonadoliberynę; hormon ten stymuluje syntezę testosteronu i produkcję plemników; zaburzenie na poziomie wydzielania gonadoliberyny prowadzi do niedoboru testosteronu i zatrzymania produkcji plemników;
- przysadka mózgowa może przestać produkować wystarczające ilości hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikulotropowego; hormony te stymulują produkcję testosteronu i spermatogenezę;
- komórki Leydiga (produkujące testosteron) mogą nie reagować na obecność hormonu luteinizującego;
- inne hormony lub związki chemiczne w organizmie mężczyzny mogą zaburzyć równowagę hormonów płciowych.
Zaburzenie równowagi hormonalnej jest przyczyną niepłodności lub obniżenia płodności.
2. Zaburzenia hormonalne wpływające na płodność mężczyzny
Istnieją różne choroby dotyczące produkcji hormonów, które mogą mieć wpływ na płodność mężczyzny.
Przyczyną niepłodności może być na przykład hiperprolaktynemia, czyli wysoki poziom prolaktyny we krwi. Hormon ten produkowany jest przez przysadkę mózgową. Jego wysokie stężenie we krwi prowadzi do zmniejszenia produkcji plemników, spadku libido, a nawet impotencji. Wysoki poziom prolaktyny wykrywa się u 10-40% niepłodnych mężczyzn.
Niedoczynność tarczycy (niski poziom hormonów tarczycy) może mieć duży wpływ na jakość nasienia. Schorzenie to obniża libido i funkcję jąder. Przyczyną niedoczynności tarczycy może być dieta zawierająca zbyt duże ilości jodu. Ograniczenie spożycia jodu lub wprowadzenie odpowiedniego leczenia hormonami poprawia liczebność plemników w ejakulacie.Niedoczynność tarczycy wykrywa się tylko u 1% niepłodnych mężczyzn.
Wrodzony przerost nadnerczy – charakteryzuje się podniesionym poziomem androgenów nadnerczowych. Objawami tego schorzenia jest mała ilość plemników w nasieniu, duża ilość niedojrzałych plemników oraz ograniczona ruchliwość plemników. Przypadłość ta wykrywana jest u 1% mężczyzn, którzy mają problem z niepłodnością.
Niedoczynność przysadki mózgowej to kolejna choroba, która ma wpływ na płodność mężczyzny. Schorzeniu temu towarzyszy niski poziom hormonu luteinizującego i hormonu folikulotropowego. Prowadzi to do wstrzymania rozwoju plemników i stopniowej utraty komórek plemnikowych w jądrach. Stan ten można leczyć farmakologicznie, jednak jeśli komórki plemnikowe zostaną zniszczone przed rozpoczęciem leczenia, mężczyzna pozostanie bezpłodny. Możliwa jest również całkowita niewydolność przysadki. Objawia się ona letargiem, impotencją, spadkiem libido, brakiem drugorzędowych cech płciowych oraz małymi jądrami. Leczenie obejmuje suplementację brakujących hormonów przysadkowych i podawanie hormonu hCG, który stymuluje produkcję testosteronu i spermatogenezę.
Anna Świeboda