Zespół HELLP - symptomy, rozpoznanie i leczenie
Zespół HELLP to seria objawów, które występują u niektórych ciężarnych kobiet. Panuje pogląd, iż zespół HELLP to wariant stanu przedrzucawkowego, ale być może jest to odrębna jednostka. Niestety, niewiele wiadomo na jego temat. Przyczyna zespołu HELLP jest jeszcze nieznana, a jego symptomy bywają mylone z innymi chorobami. Według danych szacunkowych objawy zespołu HELLP pojawiają się u 0,2-0,6% ciężarnych kobiet.
1. Symptomy i rozpoznanie zespołu HELLP
Skrót HELLP pochodzi od: H – hemoliza (rozpad czerwonych krwinek), EL – elevated liver enzymes (podwyższony poziom enzymów wątroby), LP – low platelets counts (mała ilość płytek krwi, które poprawiają krzepnięcie).
Często zakłada się, że zespół HELLP zawsze występuje w połączeniu ze stanem przedrzucawkowym. Niekiedy jednak objawy zespołu HELLP pojawiają się mimo braku stanu przedrzucawkowego. U około 4-12% kobiet ze zdiagnozowanym stanem rzucawkowym rozwija się zespół HELLP. Jego objawy mogą być również pierwszym znakiem stanu przedrzucawkowego, co powoduje błędy w diagnozie.
Najczęstsze symptomy zespołu HELLP to:
- bóle głowy,
- pogarszające się nudności i wymioty,
- ból w górnej prawej części brzucha lub tkliwość w tym miejscu,
- uczucie zmęczenia.
Kobieta z zespołem HELLP może doświadczać innych objawów:
- problemów ze wzrokiem,
- wysokiego ciśnienia krwi,
- obecności białka w moczu,
- obrzęku,
- silnych bólów głowy,
- krwawienia.
Symptomy zespołu HELLP mogą wskazywać na wiele innych chorób, dlatego po ich wystąpieniu u kobiety w trzecim trymestrze ciąży w celu postawienia diagnozy należy wykonać serię badań krwi.
Zespół HELLP może pojawić się także u kobiet w mniej zaawansowanej ciąży, ale jest to rzadkie zjawisko. Może wystąpić także w ciągu 48 godzin od porodu, przy czym objawy stają się wyraźne nawet po siedmiu dniach.
Oprócz badania krwi w diagnozie zespołu HELLP stosuje się pomiar ciśnienia krwi oraz badanie moczu.
O wystąpieniu zespołu HELLP świadczą:
- nieprawidłowy wynik rozmazu krwi obwodowej,
- dehydrogenaza mleczanowa >600 U/L,
- poziom bilirubiny aminotransferazy asparaginianowej >70 U/L,
- ilość płytek krwi poniżej 100 000/mm3.
2. Leczenie zespołu HELLP
Sposób leczenia zespołu HELLP zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania ciąży. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia powikłań związanych z zespołem HELLP jest urodzenie dziecka. Większość symptomów zespołu HELLP ustępuje w ciągu 2-3 dni od porodu.
Jeżeli kobieta jest przed 34. tygodniem ciąży, lekarze próbują zwykle ocenić funkcjonowanie płuc u dziecka, by sprawdzić, jak mogłoby poradzić sobie z wcześniejszym przyjściem na świat. Przed urodzeniem dziecka kobiety z zespołem HELLP powinny zostać w szpitalu i dużo odpoczywać.
Ciężarnym pomiędzy 27 a 34 tygodniem ciąży podaje się kortykosteroidy (by płuca dziecka szybciej się rozwijały), a także siarczan magnezu (aby zmniejszyć ryzyko napadów drgawkowych). Jeśli liczba płytek krwi jest zbyt niska, należy je przetoczyć. Ponadto ciężarne przyjmują leki obniżające ciśnienie krwi. Lekarze monitorują stan dziecka.
Jeżeli kobieta jest już po 34. tygodniu ciąży i dojdzie do pogorszenia objawów zespołu HELLP, zaleca się wywołanie porodu.
Jeśli zespół HELLP jest niezdiagnozowany i nieleczony, może przyczynić się do zagrażających matce i dziecku powikłań. Najpoważniejsze z nich to:
- przedwczesne oddzielenie się łożyska,
- obrzęk płuc,
- wykrzepianie wewnątrznaczyniowe,
- niewydolność płuc,
- pęknięcie krwiaka wątroby,
- ostra niewydolność nerek u dziecka.
Ryzyko śmierci matki z zespołem HELLP wynosi 1,1%, a prawdopodobieństwo śmierci dziecka 10-60%, w zależności od etapu ciąży, stopnia zaawansowania objawów oraz momentu podjęcia leczenia.
